Árbók Hins íslenzka fornleifafélags - 01.01.1893, Page 75

75
ar hlutinn miklu stærri; enn eigí er hún svo glögg, að hægt sé
að mæla hana. Þar eð nú Sturla hafði »goða« nafn, heflr hann
án efa reist hof á bæ sínum, og getr þetta verið tóft þess. I ann-
an stað liggr beint við, að Sturla gerði bæ þar í landnámi föð-
ur síns, sem torveldara var að nota heiman frá Kalmanstungu,
enn opið fyrir nágrönnunum að vestan. Heflr þá landið »milli
Fljóta« fylgt Sturlustöðum. Eftir lát föður síns heflr Sturla þó
heldr viljað búa í Kalmanstungu, því eigi er þar jafnmikið vetr-
arríki. Munu Sturlustaðir þá hafa lagzt í eyði, enn Fljótstunga
svo verið bygð aftr i því landi, orðið með tímanum sjálfstætt
býli, enn fengið þó eigi alt land vestan Norðlingafljóts. Má vera,
að hjáleiga hafi verið ger á Sturlustöðum fornu, til þess að halda
landinu norðr þar undir Kalmanstungu; og enn á Kalmanstunga
þar landið. Nafnið Sturlustaðir hefir líklega verið gleymt áðr;
enn nafnið Halldórstóftir mun komið af því, að sá er bygði hafl
heitið Halldór og bygt á gömlum tóftum.
2. Brenna.
Svo segir í Landn. (s.st.): »Kýlau hét bróðir Kalmans; hann
bjó fyrir neðan Kollshamar; hans son var Kári . . . brendi Þjóð-
ólfr Kára inni, þar sem nú heitir á Brennu«. Brenna heitir enn
eyðihjáleiga frá Kalmanstungu, sunnan undir felli því, er mynd-
ar Kalmans-tunguna. Þar upp yflr á kolli fellsins sunnanmegin
er hamraborg, sem nú heitir Nónborg, er það án efa sama sem
Kollshamar. Þar er fögr skógarhlíð sunnan i öllu fellinu, og
hefir Brenna staðið þar í gilhvammi nokkurum á grænni flöt, sem
auðsjáanlega er uppgróin skriða, er hækkar smámsaman af á-
rensli. Þar sér fyrir rúst, enn næstum er hún horfln; nokkuð
glöggvar sér þar á einum stað fyrir túngarði. Hvítá rennr fyr-
ir neðan.
3. Tungan litla.
Svo segir enn (s.st.): »Hans (Sturlu) son var Bjarni, er deildi
við Hrólf hinn yngra og sonu hans um Tunguna litlu; þá hét
Bjarni at taka kristni; eftir þat braut Hvítá út farveg þann, er
nú fellr hún . . . Bjarni tók skirn ok bjó at Bjarnastöðum í Tung-
unni litlu, ok lét þar gera kirkjiu. »Tungan litla« heflr verið
neðsti oddi Greitlandsins, milli Hvítár og Geitár, áðr þær koma
saman. Hefír Hvítá skilið hana frá Kalmans-tungunni, sem upp-
gróinn farvegr sýnir. Enn síðar heflr hún brotizt þvert yflr í Gcitá
pokkuru ofar, og þar rennr hún enn, svo Tungan litla er nú áföst
10*