Árbók Hins íslenzka fornleifafélags - 01.01.1913, Blaðsíða 12

14
Ingólfur þurft til að elta þá á. — Sennilegra er, að þrælarnir hafi
hlaupið sinn í hvora áttina um Heimaey; þar eru nokkuð mörg æfa-
gömul örnefni, sem geta verið dregin af þeim: 1. Dufþelcja, afar-
mannskæður bergflái norðan í Heimakletti miðjum. 2. Faxaskora
hjá Faxa, norðurhorni Yztakletts. 3. Steinketill sunnan í Miðkletti.
4. Halldórsskora, sunnan í Dalfjalli. 5. Eysteinsvik, norðan undir Dal-
fjalli. 6. Helgafell. 7. Sigganef, suður af Helgafelli. 8. Lambaskora,
vestan við Sigganef. 9. lllugahellir (og Illugaskip hjá honum) í Hraun-
inu, skamt vestan við veginn upp fyrir hraun. 10. Sigmundarsteinn,
neðanundir Kervíkurfjalli. 11. Agðahellir í Agðahrauni, spölkorn til
útsuðurs af Landakirkju, en vestan við Strembu. A alla þessa staði
var auðvelt fyrir þrælana að hlaupa, og þó eítthvað af þessum ör-
nefnum kunni að vera frá seinni tímum, þá munu flest þeirra vera forn.
6. Um landbúnað jyr og nú.
í fyrstu hefir það helzt verið fuglinn — eggjatekjan — og fisk-
urinn, sem dregið hefir menn að eyjunum. Þá hafa þær ekki verið
ór eftir ár umkringdar af mörgum tugum botnvörpunga og annara
fiskiskipa, eins og nú á tímum. Landbúnaðurinn hefir ætið verið
lítill og kvikfjárræktin smágerð. Sennilegt að nokkuð lengi hafi
ekki verið fleiri en 10—14 jarðabændur með Glerðabændum, og svo
nokkrir þurrabúðarmenn og sjómenn í verbúðum niður við höfn-
ina, eða sunnan við voginn. Haglendi og landrými hefir ætíð vant-
að. Tún eru orðin að líkindum helmingi stærri — að minsta kosti
— en þau voru á 10. og 11. öld, og heldur fara þau stækkandi;
en langt er frá því að þau fóðri þær 87 kýr, sem hér eru nú og 8
aðrar nautkindur, því mörg kýrfóður eru sótt til meginlandsins, og
kornmatur er keyptur fyrir nokkur þúsund krónur til gripafóðurs
árlega. Túnin, sem voru i eyjunum 1703, hafa heldur ekki fóðrað
þær 73 nautkindur, sem þá voru þar. Sjófang var þá mikið haft
til fóðurs, fjörugrös o. fl.
Það mun þykja gert lítið úr túnum fyrstu bæjanna, að þau hafi
ekki farið mikið fram úr 36 dagsláttum samtals, en efasamt er að
þau hafi verið stærri. Þar á móti virðist mér líklegt, að kornland
hafi ekki verið minna á eyjunum en 12 dagsláttur, að meðtöldum
Gerðunum þremur, en hvorki Fornu-Löndum né Sandskarða-girðing-
unum.
örnefnin Kvijalág — austur af Helgafelli — Ömpustekkir og
Staðarstekkir — til suður-landsuðurs af Þorlaugargerði — munu ekki.
eldri en frá því um 1777, þegar stjórnin fann upp þann merkilega
búhnykk, að lögbjóða fráfærur og fjármjaltir í eyjunum, til þess að