Árbók Hins íslenzka fornleifafélags - 01.01.1913, Blaðsíða 36

38
norðan«. Eptir þessu hlýtur norðanmegin vogsins, framundan Löngu,
sem svo nefnist — en það er hamar einn í sunnanverðum Heima-
kletti — að hafa verið undirlendi nokkuð, er kirkja gæti staðið á,
og það undirlendi verið kallað Hörgaeyri, en nú er sú eyri ekki
framar til, nema ef hún hefði breytt nafni, og væri hið sama
sem nú er kallað Klemenseyri, suðurundan miðjum Heimakletti; en
það er ætlun manna, að Klemenseyri sé til orðin af hruni úr Heima-
kletti, og er þvi ólíklegt, að hún sé hið sama og það er áður hefur
heitið Hörgaeyri. En undir Löngu, sem er nokkuð vestar en áður-
nefnd Klemenseyri, hefur vart orðið mannabeina, er benda til að í
fyrndinni hafl þar verið legstaður dauðra manna, og hafi þar því
staðið kirkjan á Hörgaeyri I hamri þar fyrir ofan eru enn þann
dag í dag skútar nokkrir nefndir »Skrúðabirgi«, er bendir til þess,
að þar hafi geymdur verið messuskrúði. Það virðist því óefað, að
fyrrmeir hafi höfnin eða vogurinn hvorki verið eins breiður frá norðri
til suðurs, né náð eins langt vestur og nú á dögum. Áður var
skipalega fyrir utan Klemenseyri og í landsuður frá henni, og er
þar sem skipsfestar voru festar við, svo nefnt Hringsker, með járn-
hring i, festum með blýi; nú er skipalegan vesturundan Klemens-
eyri, þar suður undan, sem áður mun hafa verið Hörgaeyri«.
Hvernig standi á örnefninu Skrúðabyrgi eða hve gamalt það er,
verður nú ekki sagt með vissu Af nafninu einu kunna þau munn-
mæli að vera tilorðin, að skrúði kirkju þeirrar er var fyrir norðan
voginn hafi verið geymdur í því; þeir Brynjólfarnir og Sigurður
geta þessara munnmæla, og sömuleiðis segir síra Jón: »Grjótbyrgi
eru þar uppí hömrunum, kölluð Skrúðabyrgi, hvar skrúðinn skyldi
hafa verið geymdur, meðann Kyrkjan var undir Laúngu«. En það
er heldur ekki allsendis ómögulegt að örnefnið sé leitt af þvi, að
skrúði kirkjunnar hafi verið geymdur þar undir vissum kringum-
stæðum, í eitt eða fá skifti eins og Sigurður bendir til; einkum
kann það að hafa átt sér stað, ef engin bygð var fyrir norðan vog-
inn, eða hús þar, sem varðveita mætti skrúðann í, á meðan á kirkju-
byggingu stóð.
Það virðist svo sem mannabein þau, er aftur og aftur hafa
fundist undir Litlu-Löngu á hinum umgetna stað, taki af allan vafa
um hvar kirkjan fyrir norðan voginn hefir staðið. Nú síðastliðið
ár hafa fundist þar beinagrindur, er mér sagt. Virðist hér hafa ver-
ið kirkjugarður og kirkjan þá staðið í honum svo sem venja var
til. Þessi grafreitur kirkjunnar þarna er þáfrá 11. og 12. öld, ef til vill
frá fyrri hluta hinnar 13., en ekki yngri, því að af máldaga Kirkju-