Árbók Hins íslenzka fornleifafélags - 01.01.1913, Blaðsíða 35

37
Brynjúlfur frá Minnanúpi (í Árb. ’07, bls. 9—11) og nú Sigurður
hreppstjóri. Brynjúlfur álítur að hún hafl »staðið suður og vestur
frá Heimaklettsnefinu, þar sem nú heitir Litla-Langa« (bls. 11), en
Litla-Langa segir hann að sé sandvik fyrir vestan suðvesturnef
Heimakletts (bls. 4). Sigurður segir líklegt »að kirkjan hafi verið
bygð vestan við Kleifnaberg og Litlu-Löngu« Brynjúlfur segir að
það taki af »allan vafa, að Aagaard sýslumaður lét grafa í Litlu-
Löngu, og fann þar mannabein og jafnvel fleira, sem benti á graf-
reit kristinna manna«. Líka sönnun færir Sigurður á sitt mál, segir
að mannabein, sem bendi á grafreit, hafi komið upp við gröft »undir
Litlu-Löngu«, » í krikanum norðvestan víð Kleifnabergið«. Það
virðist ljóst að báðir eiga þeir við sama staðinn. enda kann Sigurð-
ur einmitt að hafa bent Brynjúlfi á þennan stað (sbr. Árb. ’07, bls. 3).
Það, sem Brynjúlfur nefnir suðvesturnef Heimakletts, mun vera
Kleifnabergið svonefnt, en sandvik það, sem hann nefnir Litlu-Löngu,
er krikinn, sem Sigurður talar um, norðvestan við Kleifnabergið.
Sandvikið sjálft virðist nefnilega ekki heita Litla-Langa. og Löng-
urnar ekki vera sandvik, samkvæmt orðunum »undir Löngu« í rit-
gerð Sigurðar. Síra Jón Austmann segir: »Korðanmegin við skipa-
leguna, vestanhalt við Klemuseyri kallast Lánga — sem er mjó
grasivaxinn torfa frammeð heimakletti að sunnan, og er þar á stund-
um haft fje um tíma, sem flytjast á í uteyjar;---------— hér undir
Laungu.— norðannmeginn vogsins, skipalegunnar — var kyrkja allra-
fyrst reist á Vestmanneyum, af Gissuri Hvíta og Hjalta Skeggja-
syni«. Síra Jón talar þannig ekki um tvær Löngur, og skýrir ljós-
lega hvar og hvað Langa er. Hann mun hafa átt við Stóru-Löngu.
Síra Brynjólfur segir að Langa sé »hamar einn i sunnanverðum
Heimakletti« og er því nokkuð á öðru máli um það en nafni hans.
— En allir munu þessir fjórir eiga við sama staðinn hér um bil,
sem þeir ætla að kirkjan hafi staðið á, — eða vera því sem næst
á sama máli, og síra Brynjólfur nefnir einnig fundin mannabein á
þessum stað þessu til stuðnings. Hann er og á líkri skoðun um
breytingu landslagsins fyrir norðan voginn eins og þeir nafni hans
og Sigurður, og eru ummæli hans þessi: »Það ætla menn, að lands-
lag hafi nokkuð breyzt hér frá landnámstíð, svo sem að því leyti,
að sumstaðar er nú orðið bert og uppblásið, það er áður var grasi-
vaxið, en aptur hefur jafnvel á þessari öld aukist gróður í hrauninu.
Mesta breytingin er þó án efa fólgin í því, hvað höfnin hér eða
skipalegan er orðin allt önnur en í fyrri daga. í Kristnisögu segir
svo um kirkjubyggingu hér á eyjum: »aður kirkjan var reist, var
lutað um, hvárum megin vágsins standa skyldi, og hlautzt fyrir