Árbók Hins íslenzka fornleifafélags - 01.01.1913, Blaðsíða 17

19
í bók þeirri um »TyrJcjardnið á Islandi 1627«, sem Sögufélagið gaf
út 1906—1909.
5. Vestmannaeyja sysla í bók dr. Kr. Kdlunds um Island, þeirri
er áður var nefnd; er lýsing á Vestmannaeyjum á bls. 278—85 í I. b.
Þá er að geta 6. lýsingarinnar, sem er Rannsókn í Vestmanna-
eyjum sumarið 1906. Eftir Brynjúlf Jónsson (frá Minna-Nupi). Er
sú ritgerð í Arb. Fornleifafél. 1907. bls. 3—15. í ferðubók Eggerts
Olafssonar og Bjarna Pálssonar1) er § 832 um Vestmannaeyjar. —
í Lýsingu íslands eftir Þorvald Thoroddsen, Khöfn 1907—11 er á
bls. 119-—122 í I. b.a) kafli um Vestmannaeyjar.
Landmælingadeild herforingjaráðsins danska gerði uppdrátt af
Vestmannaeyjum 1903 og var hann geflnn út í Khöfn 1905;mælikv.
1 : 50000, og hluti af Heimaey 1 : 20000.
2. Vestmenn.
Svo sem áður var sagt eru Vestmannaeýjar, þ. e. Heimaey, einn
meðal merkustu sögustaða íslenzkra, og það vegna margra sögulegra
atburða er þar hafa orðið, og flestir eru sorglegir, manndráp og bar-
dagar, hernaður og ránsskapur fyr á öldum. Skal hér farið stutt-
lega yfir flest af þessu, að svo miklu leyti sem mér er kunnugt.
Vestmannaeyja er, sem vænta má, alloft getið sem viðkomustað-
ar skipa, er fóru til útlanda eða komu þaðan; þær eru í þeirri þjóð-
braut; en ekki er til neins að tína til alla þá staði, þar sem þær
eru nefndar í því sambandi. Sömul. eru þær oft nefndar í sam-
bandi við verzlun útlendinga hér við land, einkum þar, og skal
vikið nokkuð að þvi síðar. Þær eru og hafa frá öndverðu verið
eitt hið mesta fiskiver íslenzkt, og er oft getið fiskiveiða þar og
skreiðarferða þangað ; við hvorttveggja hafa orðið skipskaðar oft-
lega, og er getið sumra á fyrri öldum.
Með hinum fyrsta atburði og hinum síðasta, er hér verður bent
á, er ýmislegt svipað, þótt langt sé á milli og ekkert orsakasam-
band á milli viðburðanna. Fyrsti viðburðurinn í sögu eyjanna, sem
kunnur er, gerist í upphafi landnáms, og hinn fyrsti landnámsmað-
ur er aðalmaðurinn: lngólfr Arnarson.
Sturla lögmaður Þórðarson segir í Landnámabók sinni kap. 6—8* * 8)
glögt frá þessum viðburði og aðdraganda hans öllum. Ingólfr og
Leifr, kallaður Hjör-Leifr, eru norrænir víkingar; Leifr tekur hönd-
um tíu menn á írlandi og gerir þá að þrælum sínum. Hann og
*) Eggert Olafson og Biami Povelsen, Reise igennem Jsland I-II, Sorooe 1772.
s) Sbr. ennfr. II. b. 141—142 (nm Helgafeli), o. fl. i þeirri bók, sjá registur.
8) Landnámabók I-IH, Khavn 1900, bls 131-133.