Árbók Hins íslenzka fornleifafélags - 01.01.1913, Blaðsíða 13

15
bjarga mönnum frá bjargarleysi og bágindum. Frá sama tíma get-
ur Garðsenda-naímjb verið. A sandinum norðaustan við Stórahöfða
sjást leifar af grjótgarði, sem benda til þess, að höfðinn hafi verið
afgirtur, og þá helzt til fráfærna eða lambabeitar. Hamarinn við
austurenda garðrústarinnar nefnist Garðsendi.
7. Um kirlcjusólcnirnar.
Meðan kirkjurnar voru tvær í eyjunum, voru sóknirnar líka
tvær; en sóknaskilin koma nú orðið hvergi fram í daglegu tali,
nema að eins við súlnaskifti úr Hellisey. í austursókninni — þ. e.
Kirkjubæjarsókn — var Uppgirðingin og Niðurgirðingin, en í vestur-
sókninni — þ. e. Ofanleitissókn — voru Dalir, bœirnir fyrir ofan
Hraun, og þurrabiiðirnar. Þegar prestarnir voru tveir, mæltu þeir
sér mát, að mætast hjá Prestasteini — hraunklöpp, sem er góðan
spöl i suður frá núverandi Landakirkju, og verða þaðan samferða
til kirkjunnar.
8. Dysjar.
Suður af Torfmýri, vestarlega í hrauninu, lítur út fyrir að vera
forn dys, eða haugur, milli hraunklappa þar, allmikið blásin að
vestanverðu. Hún er um 20 faðmar á lengd og 10 á breidd, nokk-
uð bungumynduð. í henni er talsvert grjót, og sumt af því all-
stórt, 1—300 pd. steinar. En það eftirtektarverðasta er, að grjótið
er aðflutt, sitt úr hverri áttinni, en ekki alt úr hrauninu þar í kring,
þar sem er þó mikið af lausu grjóti. Þar eru sjóbarðir hnullungar
af Torfmýri, blágrýti (stuðlabergsbrot) úr skriðunni hjá Fjósakletti í
Herjólfsdal og svo mógrjót úr Mykjuteigshlaupi neðanundir Hánni
og Mykjuteigstó. Grjót þetta hefir verið flutt að um 2—3 hundruð
faðma langan veg, eða réttara sagt vegleysu.
Nokkru nær Dalnum er dys (haugur) talsvert minni ummáls,
en nokkuð hærri og öll grasgróin, en sömu einkenni vekja eftirtekt
á henni og hinni fyrnefndu, það er grjótið, sem talsvert sést af.
Svo getur verið þriðja dysin, rétt við dalinn að sunnan. Hún er
miklu stærst, en ekki sýnilega nema tvær tegundir af grjóti í henni,
sem sé blágrýti úr skriðunni og mógrjót úr »Hlaupinu«.
Dysjar þessar allar eða nokkrar geta verið frá 1514, þegar Is-
lendingar (Síðumenn) börðust við Englendinga og feldu fjórtán af
þeim, og Englendingar séu dysjaðir þarna. Þær geta lika verið frá