Árbók Hins íslenzka fornleifafélags - 01.01.1913, Blaðsíða 33

35
Dalfjall, gaf Gísli mér ennfremur þessa leiðsögn: Sé gengið upp á
fjallið vestantil af eynni, er farið upp svo nefndar Hæltær, gildrög,
sem liggja upp af Kaplagjótu; kemur maður fyrst upp á brekku-
brún, á kvosmyndaðri brekku, er nefnist Hvíld, sunnan í Dalfjalli.
Sé gengið vestur á fjallið, er farið vesturyflr þessa brekku efst og
svo norður á við með brún, eftir hömrum norður með fjallinu og
niður brekku, sem liggur að gili því er gengt er um niður í Sauða-
torfu.
Staður þessi virðist mér koma svo vel heim við söguna eftir
lýsingu Gísla, sem er maður glöggur og áreiðanlegur, að hann styð-
ur mjög trúverðugleik hennar. Engar líkur virðast vera til þess
að frásögnin um skoruna sé gerð á síðari tímum af manni, sem
beinlinis hafi haft þessa skoru fyrir augum, er hann reit frásögnina.
5. Clemens-kirkja.
Kirkjusmíð þeirra Gissurar hvíta Teitssonar og Hjalta Skeggja-
sonar er næsti viðburður í sögu eyjanna, er getið skal nánar. Fyrir
frásögu þess atburðar eru hinar ágætustu heimildir.
Svo segir Ari prestur hinn fróði Þorgilsson í íslendingabók
sinni, 7. kap.1) »En et næsta sumar epter fóro þeir (Gizorr oc
Hiallti) austan (frá Norvegi) oc prestr sá, es Þormóþr hét, oc quómo
þá í Vestmanna-ayiar, es .x. vicor váro af sumri, oc hafþi alt farizc
vel at. suá quaþ Teitr þann segia, es siálfr vas þar. en þeir fóro
þegar inn til meginlanz, oc síþan til alþingis«. Síðan segir Ari frá
för þeirra Gissurar og Hjalta til alþingis og kristnitökunni, og í lok
kapitulans segir hann hvenær þetta var: »Þenna atburþ sagþi
Teitr (son Isleifs byscops) oss, at þvi es cristni com á Island . . . .
Þat vas .cxxx. vetra epter dráp Eadmundar (ens helga Engla con-
ungs) en .m. epter burþ Cristz at alþýþo tali«.
Frá þessum atburði segir gjör í Kristnisögu, 11. kap.8), sem
samin mun af öðrumhvorum þeirra frænda, Katli ábóta Hermundar-
syni á Helgafelli (d. 1220), eða Styrmi príor hinum fróða Kárasyni
í Viðey (d. 1245); sbr. og sögu Ólafs kon. Tryggvasonar hina miklu,
128. kap.8) Segir svo í Kristnisögu: »Um várit bjoggu þeir Hjalti
ok Gizurr skip sitt til íslands.. Gizurr ok Hjalti komu þann dag
fyrir Durhólmaós, er Brennu-Flosi reið um Arnarstakksheiði til al-
þingis.---------Þeir tóku þann sama dag Vestmannaeyjar, ok lögðu
‘) Útg. Finns próf. Jónssonar, Khöfn, 1887, bls. 10—12.
») Bisk.s., I. b., Khöfn, 1858, bls. 20.
») Fornm.s., II. b., Khöfn, 1826, bls. 233-34.