Árbók Hins íslenzka fornleifafélags - 01.01.1913, Blaðsíða 72

74
biskup upp báðar hendur og virðist flytja messu. Fyrir aftan hanri
stendur djákn, einnig i grænni1) dálmatiku, með bók undir vinstri
hendi, en kross-stöng í hægri hendi. Krists mynd sést máluð á
veggnum á bak við. En hið merkilegasta á myndinni er það, að
uppi yfir altarinu birtist engill, svífandi í skýi, er birtu slær á að
ofan; heldur hann rauðu klæði, — fóðruðu grám skinnum, eins og
kápa Marteins er á neðri myndinni, — útbreiddu með báðum höndum.
Frá þessum atburði, sem hér er sýndur, munu þeir eigi segja,
svo sem á myndinni er sýnt, Severus Sulpicius og Giregorius bisk-
up. Hinn fyrri segir frá sögunni um atburðinn, er neðri myndin
sýnir, skýrir frá því, — sennilega eftir sögusögn Marteins biskups,
svo sem mörgu öðru, að hann hafi séð næstu nótt eftir að hann
gaf manninum af feldinum, Krist sjálfann klæddan þeim hluta feld-
arins, er hann hafði gefið, og mæla svo við engla, er hjá honum
voru: »Martinus, primsigndur að eins, skrýddi mig þessu klæði« 2)
En myndin getur ekki átt við þessa sýn, þótt klæðið, sem engillinn
heldur á, virðist eiga að tákna feldarhlutann afskorna.
En til eru tvær sagnir um atburði, er gerst hafa við messu-
söng Marteins biskups og eru þær í 26 kap. í öllum og 48. b. kap.
í 2 sögum hans hinum íslenzku; þó getur myndin alls ekki átt við
þann atburð, er ræðir um í síðari kap.* * * 8). Frásögnin í 26 kap. er
nær eins í öllum sögunum íslenzku, að eins orðamunur lítill Mar-
teinn fór einn dag til kirkju og kom að honum klæðlaus maður og
bað hann að gefa sér klæði. Marteinn kallaði þangað djákn sinn og
bað hann að sækja skyndilega klæði handa manninum. Marteinn
fór síðan inn í klefa sinn hjá kirkjunni, en djákninn dró nokkuð að
sækja klæðið. Þá kom fátæklingurinn að klefanum og kvaðst kal-
inn vera, en djákninn seinan að sækja klæðið. Þá fór Marteinn úr
kyrtli sínum undan kápu, fekk manninum og bað hann að fara á
brott. Litlu siðar kom djákninn og kvað mál að syngja messu, þvi
að fólk biði i kirkjunni. En Marteinn mælti: »Ekki má eg til
kirkju fara áður en fátæklingurinn fær klæðið.« Djákninn sá ekki
að Marteinn var kyrtilslaus undir kápunni og vissi ekki að Mar-
teinn ætlaði sér klæðið. Djákninn spurði þá, hvar fátælingurinn
‘) Grænan messuskrúða skyldi hafa frá 8. degi eftir þrettánda til níu vikna
föstu og alla trinitatistiðina.
s) Frásögnin er í 2. kap. i öllum Martinussögunum.
8) I H. Otte, Handb. d. Kirchl. Kunst-archæol. L, bls. 588, er getið um enn
einn atburð við messusöng Marteins biskups, að honum hirtust djöflar tveir, annar i
róðustað á sjálfu altarinu; eg veit ekki hvar sagt er frá þeim atbnrð; enda getur
mynd þessi ekki átt við hann.