Árbók Hins íslenzka fornleifafélags - 01.01.1914, Side 10

10
landsins, Mýrarskygnir, 140 m. En það er mishæðótt mjög og marg-
breytt landslagið. Þar eru gýgar nokkrir og gjár margar. Gýgarn-
ir eru bolladalir (skálar) sem hallar inn í á alla vegu og alt vatn
sökkur niður í. Gjárnar eru langar lautir, sem allar liggja í sömu
stefnu, milli óttustaðar og nóns h. u. b., eins og í öllu þessu forn-
hrauni, sem liggur undir öllum nýrri hraununum á Reykjanessskaga
og stendur upp úr þeim á sumum stöðum, t. d. Vogastapi o. fi.
Hraun þetta mun vera eldra en ísöld, og því eru hraunklappirnar
fágaðar, núnar, gjár og gýgar að nokkru leyti fylt og víða stak-
steinar, »Grettistök«, hnöttlungar og aurar (melar) ofan á hrauninu.
Margir sjávarkampar sjást greinilega í norðanverðu landinu, sunnan
Grafarvogs (t. d. á Jörfanum), hver upp af öðrum, hinn efsti um
45—50 m. yfir sjó nú. Hefir sjór staðið lengst á þeirri hæð, því
mest ber á þeim kampi um alt suðurland. I einum af hinum lægri
(yngri) sjávarkömpum, um 30 m. yfir sjó, stendur bærinn nú. Þar
sem húsið stendur er sjávarsandurinn svo hreinn, og möl innan um
eða í lögum, að nóg af bezta steypuefni fekst í húsveggina úr sjálf-
um grunninum (innan veggja).
örnefnaskráin er þannig gjörð, að í fremsta dálki er raðtala
(tala örnefna), þá örnefnin í stafrofsröð, þá fjórir dálkar, merktir a.
v. n. s., er táknar nöfn höfuðáttanna, og er í hvern þeirra sett tala
þess örnefnis er liggur í þá átt frá því örnefni sem nafn á í þeirri
línu, t. d.: 4. Almannadalur neðri (örnefni þetta) er milli: að aust-
an 191 (Milli dala), vestan 304 (Víðirholts), norðan 40 (Dalhafts) og
sunnan 30 (Bugðu). Eyða er í áttadálki þar sem örnefnið liggur í
eða að merkjum, og land annarar jarðar þess vegna liggur í þá átt
frá því. Liggi fleiri en eitt örnefni að í sömu átt, er þar sett tala
þess, sem mest ber á, eða liggur nálægt miðju að hinu.
örnefni þau, er myndast hafa á síðastliðnum 16 árum eða litlu
fyr eru merkt með stjörnu(*). Flest þeirra stafa af breyting á veg-
um, setning landamerkja, færslu bæjarins o. fl. nývirkjum, sem orðið
hafa á síðari árum.
Sumstaðar eru stuttar skýringar settar í örnefnadálkinn, þar
sem rúm leyfir, en lengri skýringargreinar eru í athugasemdum á
eftir.