Árbók Hins íslenzka fornleifafélags - 01.01.1914, Page 88

88
6441. — AUaristafla úr eik, samsett af miðtöflu með vængjum
beggja vegna, sem loka má saman yfir miðtöfluna,
undirbrík (br. 28, 1. 115 cm.) og yfirbrík (br. 29, 1. 139
cm.) með burst (br. 29, 1. 89 cm.) upp af. Brikurnar og
strikuð borð (br. 21 cm.) beggja vegna við mynda-
spjaldið í myndatöflunni mynda umgjörðina um pað.
Það er sett saman af 3 eikarfjölum, br. 72 cm., hæð
1 m. Á því er máluð kvöldmáltíðarmynd. Uppi yfir
henni eru máiuð efst á miðju spjaldinu 3 skjaldarmerki;
hið yzta vinstramegin er með hvítum skildi og á hon-
um hægra megin (samkv. skjaldmerkjafr.) eru 3 rauðir
oddar, undir því eru stafirnir F. K. G.; í miðju er grár
(nú, hefir verið blár) skjöldur með rauðum virkismúr
hægramegin og stafirnir H. D.; yzt hægramegin er hvít-
ur skjöldur með grænni(?) lilju og F. H. S. fyrir neðan.
Yfir skjöldunum eru hjálmar og horn og blaðaskraut
umhverfis. Skjaldarmerkin og upphafsstafirnir eru Her-
lufs Daa höfuðsmanns hér 1606—19 (d. 1630)1) og frúa
hans, Hilleborg Skinkel (d. 1612) og Karen Grubbe (d.
1658). Yzt á hægra horninu efra er ártalið 1617 málað.
Vængirnir eru að breidd 56,5 cm. og 105 cm. að hæð;
i hvorum þeirra eru 2 spjöld og er sinn guðspjalla-
maðurinn innan á hverju, S. MATTHEVS og S. LVCAS
á vinstra vængnum, en S. MARCVS og S. IOHANNES
á hinum. Að utanverðu eru spjöldin nú ljósgræn, en
sú málning virðist ekki upprunaleg og vottar óljóst
fyrir skrautmálningu undir. Umgjarðirnar eru með
grænleitri, dökkri, »marmara-málningu« að innan, en
dökkbláar hafa þær verið að utan í fyrstu; nú ljósbláar.
Undir- og yfir-bríkin og burstin eru með síðari tíma
málningu; vottar fyrir hinni upphafiegu skrautmálningu
undir, greinum og blómskrauti í endurlifnunarstíl, eins
og tafla þessi er að öllu leyti. Hún er vafalaust smíðuð
í Danmörku. Guðspjallamannamyndirnar mega heita
allgóðar, en kvöldmáltíðarmyndin er að mestu leyti
slæm. — Frá Arnarbæliskirkju hinni niðurlögðu. Taflan
mun hafa komið þangað um 1790. Líklega hefir Herluf
Daa sent hana til kirkju þeirrar, er reist var á Bessa-
stöðum 16172) og þar mun taflan hafa verið til þess er
hún var flutt austur.
‘) Um hann sjá Safn til sögu Isl. II, 727—31, Bricka: Dansk biogr. Lexikon,
Hist. Tidskr. 6. E. I. B. 2) Sbr. Safn til sögu íslands II, bls. 729.