Árbók Hins íslenzka fornleifafélags

Árgangur

Árbók Hins íslenzka fornleifafélags - 01.01.1921, Blaðsíða 72

Árbók Hins íslenzka fornleifafélags - 01.01.1921, Blaðsíða 72
72 Það sýnist nú vera næsta einkennilega og ókunnuglega til orða tekið um Hallbjörn, að hann færi »til bygða heim með fé sitt«, sem hann hjelt nálægt haugi Þorleifs, er stóð »norður af lörjettu«. Skiftir minstu i því sambandi, hvort lögrjettan og haugurinn hefir verið norðan ár uppi á völlum eða nokkru nær bænum, svo sem seinni tíma frásagnir um Þorleifs haug benda til. Jón Olafsson frá Grunnavík, sem var nákunnugur á Þingvelli1, segir að Þorleifs-haug- ur sje »austan fram við öxará«, — á fyrsta fjórðungi 18. aldar. — Eggert Olafsson segir um miðbik 18. aldar, að haugur Þorleifs sé á Þorleifshólma í öxará, þar sem sakamenn sé af teknir, eða þar hafi mátt sjá leifarnar af honum til skamms tíma; áin hafi skolað burtu meira og meira af honum2. Báðir segja þeir Jón, að forn- gripir hafi komið í ljós í haugnum við það, að áin braut hann. — Sjera Páll Þorláksson, sem var prestur á Þingvöllum frá þvi 1780, segir í fornleifa-skýrslu sinni 1817, að haugur Þorleifs hafi sjest á hólma þeim i ánni, er við hann var kendur og nefndur Þorleifs- hólmi, en í landskjálftunum, sem gengu árið 1789, hafi komið jarð- sprunga eða gjá í hólmann, og hafi þá haugurinn horfið algerlega, svo að nú sjáist als ekkert eftir af honum. Þessir þrír höfundar, sem skýrt hafa þannig fiá Þorleifs-haugi, nefna ekkert lögrjettuna í sambandi við hann, en Eggert tekur það fram, að hún hafi í fyrstu staðið austan árinnar, en nú hafi hún 1 nokkrar aldir verið fyrir vestan ána, ásamt öllum þeim búðum og tjöldum, er tilheyri hinu veraldlega rjettarhaldi. Af þessari sögusögn um hauginn á 18. öldinni þykir Kálund i fyrstu vafalaust, að Þorleifs-haugur hafi verið á hólma (Þorleifs- hólma) í öxará, og ekki austan ár eins og Jón Olafsson segir; en af því leiði, að lögrjettan hafi einnig verið í hólmanum, þegar Þor- leifs-þáttur var ritaður, á 14. öldinni, enda komi það heim við það, að lögrjettan hafi verið í öxarárhólma á 16. öldinni og hafi þá sýnilega verið búin að vera þar lengi3. S. G. var að vísu kunnugt um þessa frásögn Eggerts Olafsson- ar um Þorleifs-haug í Þorleifs-hólma, eu honum þótti hún ósam- rímanleg við Þorleifs-þátt, frásagnirnar um lögrjettu á völlunum og um lögrjettu í hólmanum; álítur þetta tilbúning á seinni tímum, bygðan á misskilningi og þó jafnframt á þvi, að einhver fornmanna- 1) Sbr. Isl. beskr. I., bls. 123—24 og 126—27. 2) Sbr. bls. 1031—32 í ferðabók Eggerts og Bjarna. 3) Isl. beskr. I., bls. 123.
Blaðsíða 1
Blaðsíða 2
Blaðsíða 3
Blaðsíða 4
Blaðsíða 5
Blaðsíða 6
Blaðsíða 7
Blaðsíða 8
Blaðsíða 9
Blaðsíða 10
Blaðsíða 11
Blaðsíða 12
Blaðsíða 13
Blaðsíða 14
Blaðsíða 15
Blaðsíða 16
Blaðsíða 17
Blaðsíða 18
Blaðsíða 19
Blaðsíða 20
Blaðsíða 21
Blaðsíða 22
Blaðsíða 23
Blaðsíða 24
Blaðsíða 25
Blaðsíða 26
Blaðsíða 27
Blaðsíða 28
Blaðsíða 29
Blaðsíða 30
Blaðsíða 31
Blaðsíða 32
Blaðsíða 33
Blaðsíða 34
Blaðsíða 35
Blaðsíða 36
Blaðsíða 37
Blaðsíða 38
Blaðsíða 39
Blaðsíða 40
Blaðsíða 41
Blaðsíða 42
Blaðsíða 43
Blaðsíða 44
Blaðsíða 45
Blaðsíða 46
Blaðsíða 47
Blaðsíða 48
Blaðsíða 49
Blaðsíða 50
Blaðsíða 51
Blaðsíða 52
Blaðsíða 53
Blaðsíða 54
Blaðsíða 55
Blaðsíða 56
Blaðsíða 57
Blaðsíða 58
Blaðsíða 59
Blaðsíða 60
Blaðsíða 61
Blaðsíða 62
Blaðsíða 63
Blaðsíða 64
Blaðsíða 65
Blaðsíða 66
Blaðsíða 67
Blaðsíða 68
Blaðsíða 69
Blaðsíða 70
Blaðsíða 71
Blaðsíða 72
Blaðsíða 73
Blaðsíða 74
Blaðsíða 75
Blaðsíða 76
Blaðsíða 77
Blaðsíða 78
Blaðsíða 79
Blaðsíða 80
Blaðsíða 81
Blaðsíða 82
Blaðsíða 83
Blaðsíða 84
Blaðsíða 85
Blaðsíða 86
Blaðsíða 87
Blaðsíða 88
Blaðsíða 89
Blaðsíða 90
Blaðsíða 91
Blaðsíða 92
Blaðsíða 93
Blaðsíða 94
Blaðsíða 95
Blaðsíða 96
Blaðsíða 97
Blaðsíða 98
Blaðsíða 99
Blaðsíða 100
Blaðsíða 101
Blaðsíða 102
Blaðsíða 103
Blaðsíða 104
Blaðsíða 105
Blaðsíða 106
Blaðsíða 107
Blaðsíða 108
Blaðsíða 109
Blaðsíða 110
Blaðsíða 111
Blaðsíða 112
Blaðsíða 113
Blaðsíða 114
Blaðsíða 115
Blaðsíða 116

x

Árbók Hins íslenzka fornleifafélags

Beinir tenglar

Ef þú vilt tengja á þennan titil, vinsamlegast notaðu þessa tengla:

Tengja á þennan titil: Árbók Hins íslenzka fornleifafélags
https://timarit.is/publication/97

Tengja á þetta tölublað:

Tengja á þessa síðu:

Tengja á þessa grein:

Vinsamlegast ekki tengja beint á myndir eða PDF skjöl á Tímarit.is þar sem slíkar slóðir geta breyst án fyrirvara. Notið slóðirnar hér fyrir ofan til að tengja á vefinn.