Árbók Hins íslenzka fornleifafélags

Volume

Árbók Hins íslenzka fornleifafélags - 01.01.1937, Page 88

Árbók Hins íslenzka fornleifafélags - 01.01.1937, Page 88
88 hefir og á 19. öldinni talið sjer þar skógarítak, eftir því sem eldri menn sögðu mjer í æsku. Hvergi fann Brynjólfur nein vegsummerki bæjarins þar í grennd og var hann þó oft lítilþægur um líkur í þeim efnum, enda verð jeg að halda því fram, að þar geti ekki verið um neinar slíkar rústir að ræða, og er jeg þar nákunnugur frá bernsku og þekki hverja þúfu. Ekki get jeg samt fallizt á þá tilgátu Brynjólfs, að landbrot hafi átt sjer stað þeim megin árinnar, sem Þórunnarholt er. Ilefur það ekki getað átt sér stað, nema þá í mesta lagi nokkrar álnir. Þá minnist Brynjólfur á, að bær Þórunnar kunni að hafa áður verið þar, sem nú er Hamar. Mundi þess þó hafa verið getið í Land- námu að líkindum. Hamar er líka það nærri Gröf og staðhættir slík- ir, að afar-ólíklegt er, að báðir þeir bæir hafi verið samtímis byggðir, og það sízt í byrjun landnámsaldar, þegar landrými var svo mikið, að engin nauðsyn var að setjast að í þröngbýli. í norður-norðvestur frá Þórunnarhyl, í hálfs-annars kílómeters fjarlægð, nær miðja vega milli Grafar og Arnbjargarlækjar, en í Arnbjargarlækjarlandi, hefur verið bær fyrrum; er þar nú kallað Brennistaðir. Tún hefur verið þar all-stórt, og sjest víða all-vel fyrir túngarði, og bæjarhús virðast hafa verið all-mikil. Sjást þar og fleiri rústir. Bæ þennan, Brennistaði, hef jeg hvergi sjeð nefndan fyr en í Jarðabók Árna Magnússonar og Páls Vídalíns frá 1708. Þar segir svo: „Brennistaðir, sem sumir meina, að heiti Þórunnarholt, forn eyðijörð í Arnbjargarlækjarlandi, hefur aldrei byggð verið í næstu 200 ár eða lengur. Ljós eru hjer byggingarmerki, girðinga og tófta- leifar, en túnstæði allt komið í skóg og mosa. Byggja má hjer aftur, en allt slíkt, er sú byggð kynni að afla, rýrist aftur jörðin Arnbjarg- arlækur, so það vill enginn hagnaður verða“. Á þessu sjest, að um 1700 hafa verið uppi munnmæli um það, að bær Þórunnar — Þórunnarholt — hafi verið þar, sem síðar var kallað Brennistaðir; eru og rök að því, að þetta muni rjett vera. Brennistaðir eru, eins og áður er getið, miðja vegu milli Arn- bjargarlækjar og Grafar, nær iy2 kílómetra til hvors staðar þaðan, og hefur því verið jafn-langt milli bæja þarna í þröngbýlinu. Sting- ur bæjaskipun þessara þriggja kvenna mjög í stúf við það, er sumir halda nú fram, að dreifbýli hafi verið miklu meira á landnámsöld. Hefði auk áður talinna bæja einnig verið Þórunnarholt — bær- inn — niður við Þverá, varð þar svo landþröngt, að við slíkt hefði ekki verið unandi; samtímis gat því ekki verið byggð á Brennistöð- um og í Þórunnarholti við Þverá. Það virðist flest benda á, að Brennistaðir hafi verið snemma byggðir; þó er það eitt þar, sem vantar, en landnámsmenn virðast
Page 1
Page 2
Page 3
Page 4
Page 5
Page 6
Page 7
Page 8
Page 9
Page 10
Page 11
Page 12
Page 13
Page 14
Page 15
Page 16
Page 17
Page 18
Page 19
Page 20
Page 21
Page 22
Page 23
Page 24
Page 25
Page 26
Page 27
Page 28
Page 29
Page 30
Page 31
Page 32
Page 33
Page 34
Page 35
Page 36
Page 37
Page 38
Page 39
Page 40
Page 41
Page 42
Page 43
Page 44
Page 45
Page 46
Page 47
Page 48
Page 49
Page 50
Page 51
Page 52
Page 53
Page 54
Page 55
Page 56
Page 57
Page 58
Page 59
Page 60
Page 61
Page 62
Page 63
Page 64
Page 65
Page 66
Page 67
Page 68
Page 69
Page 70
Page 71
Page 72
Page 73
Page 74
Page 75
Page 76
Page 77
Page 78
Page 79
Page 80
Page 81
Page 82
Page 83
Page 84
Page 85
Page 86
Page 87
Page 88
Page 89
Page 90
Page 91
Page 92
Page 93
Page 94
Page 95
Page 96
Page 97
Page 98
Page 99
Page 100
Page 101
Page 102
Page 103
Page 104
Page 105
Page 106
Page 107
Page 108
Page 109
Page 110
Page 111
Page 112
Page 113
Page 114
Page 115
Page 116
Page 117
Page 118
Page 119
Page 120
Page 121
Page 122
Page 123
Page 124
Page 125
Page 126
Page 127
Page 128
Page 129
Page 130
Page 131
Page 132
Page 133
Page 134
Page 135
Page 136
Page 137
Page 138
Page 139
Page 140
Page 141
Page 142
Page 143
Page 144
Page 145
Page 146
Page 147
Page 148
Page 149
Page 150
Page 151
Page 152
Page 153
Page 154
Page 155
Page 156
Page 157
Page 158
Page 159
Page 160
Page 161
Page 162
Page 163
Page 164
Page 165
Page 166
Page 167
Page 168
Page 169
Page 170
Page 171
Page 172
Page 173
Page 174
Page 175
Page 176
Page 177
Page 178
Page 179
Page 180
Page 181
Page 182
Page 183
Page 184
Page 185
Page 186
Page 187
Page 188
Page 189
Page 190
Page 191
Page 192
Page 193
Page 194
Page 195
Page 196
Page 197
Page 198
Page 199
Page 200
Page 201
Page 202
Page 203
Page 204
Page 205
Page 206
Page 207
Page 208
Page 209

x

Árbók Hins íslenzka fornleifafélags

Direct Links

If you want to link to this newspaper/magazine, please use these links:

Link to this newspaper/magazine: Árbók Hins íslenzka fornleifafélags
https://timarit.is/publication/97

Link to this issue:

Link to this page:

Link to this article:

Please do not link directly to images or PDFs on Timarit.is as such URLs may change without warning. Please use the URLs provided above for linking to the website.