Árbók Hins íslenzka fornleifafélags - 01.01.1983, Blaðsíða 68

72
ÁRBÓK FORNLEIFAFÉLAGSINS
2. Reiðaskjöldur úr látúni frá 17. öld. (Þjtns. 6655). Umhvetfis röndina er grafið: RÍDDU VAR-
LEGA DREKKTU SPARLEGA DAUÐINN KEMUR SNARLEGA.
Á hnappinum eru samandregnir stafirnir TGS og N, og I og D og A óglöggt þar hjá. Líklega upp-
hafsstafir hjóna og „á“. Fannst í flagi 1912. Myndin er í hlutfallinu um 1:1. Ljósm.: Halldóra
Ásgeirsdóttir.
Hér er vafalítið átt við smalareiðarnar, enda telur séra Jón Stein-
grímsson á Kirkjubæjarklaustri fjórum áratugum síðar, að Skaftáreldar
hafi þrátt fyrir allt haft m.a. það gott í för með sér að útrýma þessum
sið. Hann segir svo í Skýrslum um Skaftárgosin:
„í þeim verzlegu hlutum aftókust þær blygðunarlausu svo kallaðar
„smalareiðir" og drykkjusvall, þá hver og einn át og drakk sem hann
hafði lyst og efni til. Fráskiljast nokkrir skikkanlegir menn. Var hjer til-
tekinn sunnudagurinn í 15. viku sumars, hver helzt hann var í tölunni,
og kölluðu hann smaladag. Var það mikið að kenna prestum þeim, sem
gefnir voru fyrir þeirra ádrykkjum, að sá óvandi viðhjelzt. Betur hann
kæmist hjer aldrei framar á með saina hætti og var.“n
Sunnudagurinn í 15. viku sumars var einmitt á bilinu 18.—25. júlí eftir
gamla stíl fyrir 1700, en ellefu dögum seinna eftir nýja stíl. Hann var
því aldrei mjög langt frá Þorláksmessu á sumri, 20. júlí, og lenti ætíð
nálægt byrjun heyannamánaðar. Það var því sjálfsagt ekki allt ófyrir-
synju, sem Ólafur Stefánsson stiftamtmaður skrifaði í þessa veru í rit-