Árbók Hins íslenzka fornleifafélags - 01.01.1983, Blaðsíða 74

78
ÁRBÓK FORNLEIFAFÉLAGSINS
Synir hennar gerðu eftir hana erfisdrykkju góða og var ölteiti nokkurt.
Samferða frá jarðarförinni urðu Arnlaug systir Þuríðar og Magnús Sig-
urðsson hreppstjóri í Hvammi (d. 1921). Tapaði Arnlaug þá stað og
stundu og sagði við Magnús: „Þetta er sú albesta smalareið sem ég hef
nokkurn tíma farið.“ Magnús svaraði hóglátlega: „Það er gott að þú
skemmtir þér, Lauga mín, það er ekki svo oft sem hún systir þín er
jörðuð!" Þær systur, Þuríður og Arnlaug, ólust upp á Miðskála undir
Eyjafjöllum um og eftir miðja 19. öld.
Smalareið hélst í Skaftafellssýslu og í Rangárvallasýslu út til Fljóts-
hlíðar fram um aldamótin 1900, með vissu allt til um 1920. Ungt fólk,
sérstaklega, fór í hópreið saman til einhverrar nágrannakirkju og kom
við á góðum bæjum. Fólk úr Austur-Landeyjum fór eftir aldamótin
1900 inn að Nauthúsagili á smalareiðarsunnudaginn. Þorgerður Guð-
mundsdóttir frá Rimakoti í Austur-Landeyjum minnir mig að hafi verið
fædd 23. ágúst 1877. Hún sagðist hafa farið um 18 ára aldur í smalareið
með fleira fólki austur undir Austurfjöll. Farið var á laugardegi. Hún og
einhverjir fleiri gistu hjá Bárði Bergssyni bónda í Ytri-Skógum blá-
nóttina og komu við í Eyvindarhólum daginn eftir, en ekki var þá
messað þar. Heim var komið seint um kvöldið og klukkan 3 nóttina
eftir sagðist Þorgerður hafa verið vakin til verka og þá lurkum lamin
því reiðhestur hennar hafði verið hastari en góðu hófi gegndi. Kvaðst
hún þá hafa heitið því að fara aldrei aftur slíka ferð. Rétt er að geta þess
að þessi ferð var ekki um 15. sumarhelgina heldur fyrr á slætti en nefnd
smalareið eigi að síður að sögn Þorgerðar.
Geirlaug Filippusdóttir frá Kálfafellskoti í Fljótshverfi var fædd 16.
janúar 1876 og átti heima í Fljótshverfi og á Síðu til 20 ára aldurs. í
æsku hennar var farin smalareið austan úr Fljótshverfi út á Síðu eða út
í Landbrot. Var farið að heiman á laugardegi og gist á góðum bæjum.
Ragnhildur Guðbrandsdóttir frá Hraunbóli á Brunasandi, f. 1878,
nefndi 15. sunnudag í sumri smalasunnudaginn,"31
6
Allt hnígur þetta í þá átt, að svokallaðar smalareiðar hafi verið lítt eða
ekki þekktar utan austurhluta Suðurlands. Þeirra er einfaldlega ekki
getið annars staðar óumbeðið, nema þá til að afneita þeim. Þannig
skrifar Eyfirðingurinn Ólafur Davíðsson í „viðbæti við Þjóðsögur Jóns
Árnasonar“ árið 1893:
„Ekki þekkjast smalabúsreiðar eða smalareiðar á Norðurlandi svo ég
viti, en stundum ríða menn á aðrar kirkjur og þykir það hin besta
skemmtun, því sjaldan mun ferðin vera gerð til að hlýða á prestinn,