Árbók Hins íslenzka fornleifafélags - 01.01.1983, Blaðsíða 123

FORN GRAFREITUR Á HOFI í HJALTADAL
127
grunn undir byggingu, en hvort það hefur verið gamli bærinn, eða ein-
hver enn eldri bygging er ekki hægt að segja til um án frekari rann-
sókna.
K—85 er í norðurbakka skurðarins um 25 cm austan við hleðsluna og
60—70 cm undir yfirborði. Ekkert var eftir af beinagrindinni nema
nokkur höfuðbein vestast í gröfinni. Þau reyndust vera úr ungabarni
(infans 1). Undir beinunum voru dálitlar viðarleifar, líklega kistuleifar.
Niðurstöður.
Ekki er um að villast, að þarna hefur einhvern tíma verið kristinn
grafreitur. Fundist hafa leifar af a.m.k. tólf einstaklingum og afstaða
beinanna bendir til þess, að þar hafi verið jarðsettir mun fleiri en þeir
sem fundnir eru.
Hvort þarna hafi einnig verið staðsett kirkja eða bænhús verður ekki
ráðið af þessum litlu rannsóknum sem gerðar hafa verið. Til þess að fá
svar við því þarf skipulega fornleifarannsókn.
Hvaða ályktanir er svo hægt að draga af rannsóknunum um aldur
grafanna? Ekki ýkja miklar. Ástand beina og viðarleifa bendir þó ein-
dregið til þess að grafirnar séu mjög gamlar.
Hendur sem ekki eru krosslagðar, jarðsetning án kistu og kistur án
járnnagla eru sömuleiðis atriði sem oft eru talin benda til gamallar
greftrunar, en í raun eru þetta fremur haldlítil rök. Virðist sem mis-
munandi hefðir hafi viðgengist um stellingar handa, hvort heldur niður
með síðum eða krosslagðar, og fátæklingar voru grafnir kistulausir eða
með óvönduðum umbúnaði allt fram á 19. öld. (Sjá t.d. Forntida gárdar
i Island, bls. 136, íslenzkir þjóðhættir, bls. 305 og Kulturhistorisk leksi-
kon for nordisk middelalder V, d. 437—447).
Vegna umróts á svæðinu komu jarðlagafræði og gjóskulög ekki að
neinu gagni við aldursgreiningu á gröfunum. Engir munir fundust og
C-14 greining hefur ekki verið gerð á beinunum.
Af lýsingum bræðranna Hjalta og Sigurðar Pálssona, um staðsetn-
ingu gamla bæjarins á Hofi, en þar ólust þeir upp, verður ekki annað
séð en að grafreiturinn hafi náð að hluta til innundir bæinn. Rannsókn-
irnar einar saman hafa því ekki getað skorið úr um aldur grafreitsins, að
öðru leyti en því að hann mun vera eldri en gamli bærinn.
Ritaðar heimildir.
Hof í Hjaltadal er fyrst nefnt í Landnámu og er frásögn Sturlubókar
á þessa leið: „Hjalti son Þórðar skálps kom til íslands ok nam Hjaltadal
at ráði Kolbcins ok bjó at Hofi; hans synir váru þcir Þorvaldr ok Þórðr,