Árbók Hins íslenzka fornleifafélags - 01.01.1983, Blaðsíða 110
GUÐRÚN SVEINBJARNARDÓTTIR
ÍSLENSKT TRAFAKEFLI í ENGLANDI
í marsmánuði 1983 var höfundur þcssa greinarkorns beðinn um að líta
á útskorinn tréhlut fyrir uppboðshaldarana Phillips, Fine Art Auctio-
neers & Valuers í London. Hafði fyrirtækið fengið hlutinn í hendur til
mats og taldi hann e.t.v. vera íslenskan að uppruna. Kom í ljós, að um
var að ræða íslenskt trafakefli (yfirkcflið), fagurlega útskorið (sjá
mynd). Keflið er gert úr nokkuð dökkum viði, líklega beyki, en trafa-
kefli voru yfirleitt gerð úr því efni, eða furu, oft brúnbæsaðri. Það er
58,5 sm að lengd og sexstrent að lögun - er undirflöturinn breiðastur
og óútskorinn, en allir hinir fletirnir eru útskornir. Handföng eru að
aftan og framan — krepptur hnefi og dýrshöfuð, og er upphækkaður
kafli sömu lögunar og keflið, við þau bæði. Útskurðurinn á keflinu er
að mestu höfðaletur. Eina undantekningin frá því er útskurðurinn á
efsta, og jafnframt mjósta fletinum. Á honum er latneskt letur og róm-
verskar tölur - ártal og framlciðslustaður - og fléttumunstur á upp-
hækkuðu flötunum báðum megin við.
Dýrshöfuðið er langt og mjótt, augun sporöskjulaga, eyrun uppmjó;
á nefinu, milli augna og nasa, er samhverft skorumunstur. Ellen
Marie Mageroy (1967, bls. 22) telur svona dýrshöfuð á tréhlutum m.a.
hafa átt að gera þá fornlega. Á handarbak kreppta hnefans er skorið
fangamarkið S B D; eru stafirnir gerðir úr plöntuhlutum. Inn í lófann
er sama fangamark rist með venjulegum bókstöfum, og auk þess tveir
krossar. Eru krossarnir jafnarma — lengri armarnir breikka til endanna,
en þeir styttri eru beinir.
Efst á keflinu stendur; Anno M|DVIIII (sem mun vera 1709) þann V
IV U smijdad a Rife a Skaga. Höfðaletursáletrunin byrjar á hvolfi við
ártalið og er fyrst eftirfarandi vísa:
I ORDUNUM ER HUN GIEGN OG GIÆF
GIOR ER SO UYSANN SPIALLA
ÞETTA KIEFLIE A MEYANN MÆT
MA EI AF ÞUI VALLA