Tímarit Hins íslenzka bókmentafélags - 01.01.1885, Blaðsíða 17

17
við Narfa, að hann hafi tatt túnvöllu. Eigi er hægt að
segja, hvernig fornmenn hafi hirt áburðinn, en getið
er um fjóshaug og mykju, og er ekki efamál, að menn
hafi haft taðið undan peningnum til áburðar, eins og
alstaðar er títt. Fornmenn vóru og þeir þrifnaðarmenn,
að þeir höfðu salerni á bæ sfnum, og er næsta lfklegt,
að þeir með því hafi aukið áburð sinn eigi alllftið, og
erum vér sem f mörgu öðru eptirbátar þeirra í þeirri
hýbýlaprýði, að hafa almennt salerni og nota þann á-
burð, sem þannig má fá túnum vorum til ræktunar1.
Til þess að friða túnin fyrir ágangi fénaðar, vóru þau
girt; var það svo almennt, að varla var svo smátt býli
til, að eigi væri garðr um túnið, og mundi það verða
langt mál, ef telja ætti upp alla þá staði í sögunum,
þar sem getið er um túngarða. Eigi vóru túngarðarnir
svo háir, sízt alstaðar, að kindr stykkju þá ekki, enda
mega þeir þá háir vera, að minnsta kosti er þeir eru
hlaðnir úr torfi. Hvort menn hafi vanalegar hlaðið
túngarðana úr grjóti eða torfi, verðr eigi sagt, en það
má með vissu sjá, að stundum hafa það torfgarðar
verið og þá eigi hærri en svo, að röskr maðr gat
stokkið yfir þá, þar sem að kom. í>ar sem götur lágu
heim að bænum, sem riðið var um, var hlið á túngarð-
inum. En á höfðingjasetrum að minnsta kosti þótti það
hlið helzt, er lá við alfaraveginn og nefndist þjóðhlið;
fyrir þvf var grindarhurð, og sökum þess kallaðist það
og grindhlið. Inn um það voru utanhéraðsmenn vanir
að rfða, að minnsta kosti ef höfðingjar vóru. En það
vóru eigi að eins hin eiginlegu tún eða hinir umgirtu
blettir, sem lágu í kringum bæina, er ræktaðir vóru.
1) Njála, kap. 44. bls. 67. ísl. forns.III. Kaupmhfn. 1883, bls.
80. Kormaks saga, kap. 14. bls. 36. Grettis saga, kap 69, bls. 160.
Eyrbyggja saga, kap. 26. bls. 120. Laxdæla saga, kap. 47. bls. 138.
Tímarit hins íslenzka Bókmenntafjelags. VI. 2