Tímarit Hins íslenzka bókmentafélags - 01.01.1885, Page 28

28
og mokuðu fjós, en konur mjólkuðu. Sá er nautpen-
ings gætti að vetri, varð að fara á fætr undir eins og
lýsti og fara þá út, hvernig sem á stóð og veðr hag-
aði sér. Nautpeningsgeymslan, einkum að vetrinum,
var því ekkert hægðarverk, enda munu nautamenn
optast hafa verið fleiri en einn á búi. ]?að var titt, að
einn gætti geldneytanna, en annar kúnna; vóru geld-
neytin vanalega í öðru fjósi en kýrnar. Kúafjósið mun
ávallt hafa verið heima við bæinn, og stundum jafnvel
áfast við bæjarhúsin, svo að innangengt var úr þeim
og út í fjósið. Heyhlaðan var áföst fjósinu, og roátti
ganga úr því og inn i hlöðuna. Fjósin vóru tvístæð og
snéru kýrnar hausunum upp að veggjunum, og má geta
nærri, að fjósin hafa á stórbæjum engin smáhýsi verið.
Nautafjósið var aptr opt í brottu frá bænum og á
stundum úti í skógi. Svo sem áðr er um getið, gengu
jafnvel kýr sjálfala á vetrum fyrst á landnámstíma, en
það munu þó að eins hafa verið þær kýr, sem sluppu
og týndust í skógum, þvf að öllum er auðsætt, að alls-
hendis er ómögulegt, að kýr geti gengið hér úti á
vetrum, svo að þær haldi nyt. Nautum aptr á móti
var beitt mjög, og fyrir því mun nautafjósið hafa ver-
ið úti í högum, svo að hægra væri til beitarinnar.
f>ess eru dæmi, eins og áðr er sagt, að naut gengu
gjafarlaus vetrinn yfir, og það í harðinda árum, enda
urðu þau, eins og geta má nærri, opt mjög mögr af
slíkri meðferð', en beitin gjörði það að verkum, að
nautafjöldinn var miklu meiri en annars hefði verið,
ef þeim hefði verið gefið stöðugt inni að vetrinum, og
þó að þau yrði opt mögr af beitinni, hafa þau að öll-
um líkindum hlotið að verða allvæn, þvf að þeim var
1) Grettia saga, kap. 33. bls. 30. Gísla saga, I. bls. 28—29.
Finnboga saga, kap. 32. bls. 58. Laxdæla saga, kap. 24. bls. 64.
Harðar saga, kap. 21. bls. 69. Fóstbræðra saga, kap. 5. bls. 17.
Egils saga, kap. 84. bls. 211—212, kap. 87. bls. 222.