Tímarit Hins íslenzka bókmentafélags - 01.01.1885, Blaðsíða 51

51
það er raunar eigi svo að skilja, að menn færu til ann-
ara landa beinlínis í þeim tilgangi, að stunda einhvern
sérstakan atvinnuveg eða eingöngu til að græða fé.
Nei; höfuðhvötin til utanferða ungra manna var hin
meðfædda löngun æskumannsins, sem þá jókst svo
mjög við dæmin, til að sjá heiminn og til að reyna
krapta sína, andlega eða líkamlega, og eíla þá; en úr
því farið var á annað borð, þótti og sjálfsagt, að afla
fjár, og stunduðu menn þá ýmist einn eða fleiri af
gróðavegum þeim, er áðr vóru taldir. A utanlandsferð-
um þessum vóru ungir menn á stundum að eins eitt
eða tvö ár, en stundum aptr svo mörgum árum skipti;
en sú varð vanalega raunin, einkum þá er lengi var
verið á brottu og menn gátu tekið til hvers er vera
skyldi: verzlunar, hernaðar eða konungsþjónnstu, að
menn græddu stórfé. En það vóru eigi að eins ungir
menn, sem sigldu, heldr og fullorðnir menn, sem opt
vóru þá bæði kvongaðir og seztir að búum sínum.
Fóru þeir af landi brott, ýmist af þvf, að þeir vóru
sekir orðnir, og lögin kváðu svo á, að þeir skyldi vera
erlendis annaðhvort meðan þeir lifði eða tiltekinn tíma,
eða þá af því, að menn viidu sækja nauðsynjar sínar,
svo sem húsavið, til annara landa, og gat opt verið sú
ástæðan með, að menn fýsti að heimsækja konunga
og aðra höfðingja, sem menn unnu. Slíkar ferðir stóðu
sjaldan lengi yfir, er mönnum var sjálfrátt að hverfa
heim aptr, þá er þeir vildu, en opt urðu þær þó til
fjár. Hversu mikið menn hafi grætt á verzlun, kemr
eigi þessu máli við, en að hún hafi eigi verið lítil né
arðlaus á stundum, má marka af því, að sami maðr
gat jafnvel átt 2 kaupskip í förum í senn og þau kom-
ið bæði hlaðin til landsins um sama leyti. í hernaði
tóku menn það, sem fénast gat, og að það hafi á
4*