Tímarit Hins íslenzka bókmentafélags - 01.01.1885, Side 58

58
semdaleiðslu, og hið sama á optar heima hjá reynslunni,
en margur hyggur; vér heyrum margt og sjáum, vér
þreifum á mörgu, og meira að segja vitum margt, er
vér ekki skiljum. Vér sjáum daglega flóð og fjöru,
og þykjumst að minnsta kosti vita, að þau stafi mest-
megnis frá áhrifum tunglsins. Skiljum vér, hvernig
þetta verður? Eða mundi oss furða stórlega á því, þó flóð
og fjara hyrfi, sem og sumstaðar á sér stað að mestu,
svo sem í Eystrasalti og Miðjarðarhafi? Vér sjáum
menn og skepnur og ávöxtu jarðarinnar vaxa, dafna,
visna og deyja; en skiljum vér, hvernig svo verður?
fótt ungviðið hafi nægt viðurværi og öll önnur sömu
skilyrði fyrir framför, eins og það hafði, meðan það var
að dafna, þá fer því þó að fara aptur, þegar því er, sem
vér köllum, full-farið fram. Skiljum vjer, hvers vegna
því er fullfarið fram? Mundi oss, ef vér hefðum van-
izt því, furða stórlega á, að mönnum og dýrum færi
tvöfalt eða þrefalt lengur fram, en þeim fer? Eða
því er einni dýrategund skapaður lengri aldur en ann-
ari? Skiljum vér það? Eðlisfræðingarnir sýna oss,
að þungur líkami fellur á yfirborði jarðarinnar rúm 15
fet fyrstu sekúnduna, 60 fet á tveim, 135 á þremur,
o. s. frv„ eptir reglunni: fallshæðin jöfn rúmum 15 fet-
um (fallseðli hlutarins) margfölduðum með fallstiman-
um f öðru veldi. þetta vitum vér, þvf oss er sýnt
það; en skiljum vér það? Vér sjáum köngurlóna á
nokkrum dögum vefa vef út úr sér, er samanvafinn eins
þétt og verður er ummálsmeiri en sjálf hún. Skiljum
vér það? Skiljum vér í getnaði jurta og dýra? |>ótrú-
um vér honum.
Quce non sapit, quæ non videt
Animata firmat fides.
í>annig er mýmargt af hinu allra daglegasta, sem
vér bæði trúum og megum trúa, en sem það er fjarri
því að vér skiljum. Er þvi fásinna, að heimta skilning á