Tímarit Hins íslenzka bókmentafélags - 01.01.1885, Blaðsíða 38

88
það, að áðr en menn og skepnur tóku til að eyða
skógunum, var undirlendið með sjó fram, dalirnir upp
í hálendið og fjallshliðarnar nokkuð upp eptir mjög
víða vaxið skógi, og honum svo þjettum á sumum stöð-
um, að skepnur gátu dulizt þar um langan tima; en á
milli vóru skóglausir blettir1. í fyrnefndum formála
fyrir sögu Guðmundar byskups stendr svo: Skógr er
þar engi utan björk ok þó litils vaxtar; og má af þess-
um orðum sjá, að á 14. öldinni hefir skógrinn verið sömu
tegundar og hinar litlu skógarleifar eru enn, nefnil.
birki, enda er hér um bil víst, að skógarnir hér á landi
í fornöld hafa verið birkiskógar. Að vísu er getið um
dal allan vaxinnvíði; enóvíster, að víðirinn hafi nokkru
sinni verið hér svo stórvaxinn, að hann hafi með réttu
getað skógr heitið2.
Nytjar þær, er sögurnar geta um, að fornmenn
hafi haft af skógunum, vóru, auk beitarinnar, kolagjörð,
efniviðr og eldiviðr. Til kola gjörðu menn út í skógun-
um og helzt að vorinu til, og þótti þá, er slíkum mönn-
um var bani ráðinn, hallkvæmt að ganga eptir reykn-
um og ráða á þá. Að höggva og flytja heim eldivið
og efnivið hefir án efa eigi verið lítið starf. Efniviðinn
höfðu menn sjálfsagt til margs konar búsáhalda, húsa
og jafnvel skipa. Er þess t. d. getið, að f Botni í Botns-
dal hafi verið svo stórvaxinn skógr, að af honum var
gjört haffært skip3, og má geta nærri, að þá hefir
skógrinn verið stærri hér á landi en hann var á 14.
öldinni, að eg ekki tali um skógarleifar þær, sem enn
eru eptir og sem einlægt eru að minnka ár frá ári,
1) Egils saga, kap. 31. bls. 63. Landn. II. kap. 5. bls. 77. Víga-
styrs og Heiðarvíga saga, kap. 27. bls. 355. Vatnsdæla saga, kap.
15. bls. 34—35. Laxdæla, kap. 55. bls. 159.
2) Vatnsdæla, kap. 14. bls. 33.
3) Hrafnkels saga, bls. 7 og 32. Laxdæla. kap. 24. bls. 62. Ejála,
kap. 38. bls. 67. Land. I. kap. 14. bls. 47.