Eimreiðin - 01.09.1901, Page 54

214
f’að er skoðun höf., að í Fnjóskadal hafi á landnámstíð verið »á
undirlendinu og upp í miðjar hlíðar stórvaxinn skógur af björk og
reynitrjám, 25—35 álna háum« . . . »Fyrir ofan miðjar hlíðar hefir
skógurinn orðið smávaxnari, og að síðustu aðeins viðarrunnar og fjalldrapi.
Gróðurinn efst í fjöllunum hefir verið líkur því, sem nú er.« Höf. segir,
að á landnámstíð hafi um 25,000 vallardagsláttur verið vaxnar stórum
skógi í Fnjóskadal.
Höf. hefir sérstaklega rannsakað skóga á 5 jörðum í Fnjóskadal. Skóg-
urinn á þeim er alls um 1500 vallardagsláttur. Meginhluti skóganna er
ungur. Elztu trén eru »60—80 ára, og eru hin elztu komin á fallanda
fót«. »Stærsta hríslan er 13 álnir og 4 þuml., en þvermál hennar er
við rótina 12 þuml. Hún mun vera 80 ára gömuk.
Allur þessi skógur er björk. Auk þess vex þar allmikill gulvíðir
á einum stað. »Víðirrunnarnar ná yfir hér um bil 53 vallardagsláttur«.
Sumstaðar eru runnarnir 2—5 álna háir. Enn fremur eru þar örlitlar
menjar um reyni, sem »fyr á öldum mun hafa vaxið í Fnjóskadak.
Fnjóskdælingar hafa haft mikil not af skógunum. »Rauðablástur
hefir verið þar mikill. Kolagerðin hefir og verið afarmikil, alt fram að
si'ðustu tímum, jafnvel mest eftir það að skógarnir tóku að þverra ann-
arstaðar, því þá vóru kolin seld og flutt langar leiðir. Raftviður hefir
og verið seldur í aðrar sveitir.« Sauðfé og geiturn hefir verið beitt í
skógana. Árið 1899 nam skógarhögg á 4 jörðum (Lundi, Vöglum, Hálsi
og Belgsá) í Fnjóskadal alls 250 (viðar)hestum.
Höf. segir: Allar »frásagnir (um skógana í Fnjóskadal) sýna fylli-
lega, að dalurinn hefir verið miklu meira skógi vaxinn fram á síðustu
öld heldur en nú. En hver er svo orsök eyðileggingar skóganna? —
Óhyggileg mebfcrbz. Þetta á óefað við alla skóga á Islandi. Þeir hafa
hafa minkað eða eyðst vegna »óhyggilegrar meðferðar«. Það er lands-
mönnum sjálfum að kenna, að ísland er nú orðið mjög skóglítið
land.
Ur skógleysi íslands má bæta með shyggilegri meðferð«. Það
má friða skógarleifar þær, sem enn þá eru óeyddar víðs vegar um
land. Það má gróðursetja og rækta skóg á Islandi. Höf. færir ljós
rök fyrir því, að skógrækt getur orðið mjög arðsöm á íslandi.
Ritgerð þessi er vel og skipulega ritin. Höf. flytur engar órök-
studdar getgátur um skóga og skógrækt á íslandi. Hann færir rök
fyrir. skoðunum sínum með mestu gætni og varfærni. Allar slíkar rit-
gerðir eru kærar hverjum manni, sem hefir »trú á framtíð íslands«.
H. P.
FISKIRANNSOKNIR 1899 eftir Bjarna Sœmundsson (sérpr. úr
»Andvara« 1900).
Ritgerð þessi (sem er skýrsla til landshöfðingjans) er um 3 arkir að
stærð. Hún er í þremur köflum. Fyrsti kaflinn er um fiskiveiðar við
Vestmanneyjar. Höf. lýsir sjónum við eyjarnar, útveg eyjabúa, »fiski-
tegundum þeim, er veiðast við eyjarnar« o. s. frv. Hann sýnir fram
á, að það hafi orðið »miklar breytingar til hins betra á fiskiveiðum í
Vestmanneyjum á síðustu árum«. Og hann segir, að »þær breyt-
ingar hafi orðið samfara nýrri aðferð við veiðarnar, sem sé þeirri, að