Eimreiðin - 01.01.1908, Page 61

6i
kastað þó nokkru, áður en einhver annar yrði fyrri til þess. Þegar
ég haustið 1844 hafði lokið háskólanámi mínu, tók ég því að fást við
praktisk lögfræðisstörf, og féll mér það ágætlega; en einum 3 árum
siðar var ég án vitundar minnar og vilja skipaður prófessor. Sérstak-
ar kringumstæður gerðu mér ómögulegt að neita þessari stöðu, en það
var mér frá upphafi ljóst, að með þeirri skipun væri fótum kipt undan
ánægju minni í lífinu, enda varð og sú reyndin á. Ég hefi aldrei
getað sætt mig við kennarastöðuna og því ekki getað unnið með reglu-
legri ánægu í henni og úttaugað mig um aldur fram, og ekki afkast-
að nærri eins miklu, eins og ég mundi hafa getað afkastað £ tóm-
stundum mlnum í stöðu, sem átt hefði við mig.
Fyrsta rit mitt viðvíkjandi sögu íslands kom út árið 1852. í’að
hefir að líkindum orðið til þess, að Jón Sigurðsson, sem ég þá ekki
þekti neitt persónulega, sendi mér ritgerð sína um landsréttindi íslands
(»Om Islands statsretlige Forhold«) árið 1855. Sá ágreiningur, sem
þar um ræðir, vakti hjá mér lifandi áhuga, og ég greip með gleði tæki-
færið til að geta notað vísindaiðkanir mínar, sem lágu svo fjarri heima-
högunum, í praktiska átt og þarfir máls, sem einmitt var brennandi.
Haustið 1857 dvaldi ég svo alllangan tíma í Kaupmannahöfn og komst
þá í nánari kynni við Jón, sem urðu enn meiri árið eftir við ferð mína
til íslands; og eftir heimkomu mína þaðan ritaði ég allgreinilega um
þennan ágreining (1859), og sem framhald af því ritaði ég svo síðar
(1870 og 1874) nokkrar fleiri greinar. Ég hefi aldrei ritað neitt með
meiri unun en þessar deiluritgerðir; að ég gat ritað þær, á ég Jóni
Sigurðssyni að þakka, sem var óþreytandi í að útvega mér öll þau
gögn, sem ég þurfti á að halda, án þess að taka sér það nokkuð til,
þó ég jafnan fylgdi minni eigin sannfæringu, og í mörgum atriðum
væri á annarri skoðun en hann. Hann sendi mér t. d. meðan hann
lifði Alþingistíðindin, sem gerði mér mögulegt að fylgjast nákvæmlega
með umræðunum á þingi, og mynda mér mína eigin skoðun af þeim.
En hin ramma óánægja með stöðu mína hefir ekki einungis gert
mig gamlaðan og hruman um aldur fram, heldur líka orðið til þess,
að ég hefi einangrað mig og orðið þunglyndur. Heimilislíf mitt er það
eina, sem ég hefi haft ánægju af, sem aðeins missir þriggja sona hefir
varpað skugga á, og lézt hinn síðasti þeirra fyrir 6 árum nærri þrí-
tugur. Hann var fluggáfaður og hinn gjörfulegasti í hvívetna; honum
unni ég mest allra minna barna. Sorgir hefir mig þannig ekki vantað
og við innri ró og frið hefi ég lítt orðið var. Én ég hefi reynt að
gera skyldu mína í lífinu og að láta ekki yfirbugast af sorgunum. En
nú verður þess líklega ekki langt að bíða, að allri baráttu og sorgum
verði lokið.
Með hjartans kveðju
Yðar ávalt eiglægur
K. MAÚRER.
Aths. Með því að bréf þetta er svo merkilegt, þar sem það
skýrir svo vel skoðun Maurers sjálfs á lífsstarfi hans og æfiferli, höfum
vér álitið sjálfsagt að lofa því að koma fyrir almennings sjónir. Virð-
ist oss slíkt ekki geta komið £ bága við ummæli Maurers í bréfinu,