Eimreiðin - 01.01.1911, Page 73

73
fara; en þó getum vér ekki varist því, að skýrari hefði mátt gera
drættina á stundum í lýsingunni á starfsemi þessara þjóðarfrömuða,
ekki sizt að því er snertir Magnús Stephensen og fræðslustefnu hans.
— En þökk sé samt höfundi og útgefanda fyrir þetta kver. Það á
skilið að verða keypt og lesið, því það sáir hollu og góðu fræi í þjóð-
lífsakur vorn, sem vel mætti gefa margfalda uppskeru, er það nær að
þroskast og dafna í ungum sálum. V. G.
HALLGRÍMUR I'ORSTF.INSSON: SÖNGKENSLUBÓK handa
byrjendum. Rvík 1910.
Mér þykir mjög leitt að verða að fella harðan ritdóm um bækling
Hallgríms Þorsteinssonar, en því miður er hann svo úr garði gjörður,
að mér er ekki unt að telja til neitt honum til meðmælingar.
Fyrst er þess að geta, að nafnið »Söngkenslubók-! er hér rangt,
því efni bæklingsins er fyrstu reglur tónfræðinnar, hvort sem um söng
eða hljóðfæraslátt er að ræða; en með því eldri höfundar íslenzkra
bóka um sacua efni hafa rangnefnt bæklinga sína, er rithöfundi þess-
um kannske vorkennandi. En þegar til efnisins kemur, þá verð ég að
kannast við, að mér blöskrar; því það er varla sú blaðsíða, sem ekki
lýsir bæði vanþekkingu og hirðuleysi. — 1 15. dæmi á bls. 7 á að
vera sýnishorn af »tengiboga«, en í því dæmi eru engir tengibogar,
heldur »legatomerki«, sem sett er yfir fleiri nótur, í stað þess að tengja
hverja nótu við þá, sem kemur á eftir. í sama dæmi er enginn lyk-
ill sýndur, og loks eru í því dæmi og dæminu á undan (14. dæmi)
sýndir »nótnastrengir«, áður en búið er að skýra frá, hvað nótna-
strengir þýði. — Á bls. 15 segir, að C-lykillinn komi nú sjaldan fyrir,
en það er með öllu ranghermt. Á bls. 30 segir, að dráttarbogar séu
mest viðhalðir í kirkjusöng, en þeir eru eins almennir bæði í verald-
legum söng og nótum fyrir hljóðfæri.
Þar sem höfundurinn ræðir um tóntegundir, eru skýringar hans
með öllu »út í loftið«, og flestar þeirra rangar; t. d., að sönghæfur
A-moll-tónstigi sé grundvallar-tónstigi allra moll-tónstiga. Engin grein
er gjörð á mismuni milli þess, sem hann kallar sönghæfur moll-tón-
stigi, og þess moll-stiga, sem liggur til grundvallar fyrir akkordum í
moll-tóntegundum (harmóniskur moll).
Á bls. 46 er sópran kallaður (í svigum) »lagið«, altinn »milli-
rödd«, og svo setur höfundurinn smiðshöggið á, með því að kalla
tenórinn »prímóbassa«. Veit hver sá, sem nokkurt skynbragð ber á
tónfræði, að hér er öllu grautað saman. Loksins slær höfundurinn
botninn í alt saman, með því að segja á bls. 55, að »trilla« tákni
það, að aðalnótunni sé skift í þrítugasta og annarsparts-nótur, og gætir
ekki þess, að tala nótnanna í »trillu« er með öllu komin undir hraða
ftempó) lagsins.
Mörg orðskrípi eru notuð í bæklingi þessum, t. d. tónflutnings-
merki, einund, tvíund, þríund, fjórund, hornklofi, og margt annað, sem
að mínu áliti er óhafandi.
Sv. Sveinbjörnsson.