Ársrit Hins íslenska fræðafjelags í Kaupmannahöfn - 01.01.1920, Side 38

3»
Þorv. Thoroddsen
krept hnje eins og Kananltar, eru þau seinna lögð bein
frá austri til vesturs, en matarílátin hverfa. Framan af
færðu Gyðingar guði fórnir á hæðum, hjá helgum stein-
um og lundum eins og Kananítar (i. Sam. 9, 12), en
spámennirnir börðust harðlega á móti þessum siðum, sem
ekki lögðust niður fyrr en musterið í Jerúsalem var orðin
miðstöð og aðalaðsetur trúarinnar. I því einu virðist lýð-
urinn jafnan hafa fylgt Mósesboði (2. Mós. 20, 4; 34, 17),
að þeir ekki gerðu sjer neinar myndir af guði sínum;
engar menjar hafa fundist, sem geti orðið þýddar svo,
að það sje líkindi til að það sje myndir af Jahve, drotni
Gyðinga; það sjest á grafmenjum að margir Gyðingar
hafa borið smáar goðamyndir Kananita sem verndargripi,
einkum Astarte-myndir og svo ýmsar egypskar goða-
myndir. Allur þorri alþýðu af Gyðingakyni hefur eflaust
verið blendinn í trúnni, það var varla von að almúginn
gæti skilið hinar háleitu hugmyndir kennifeðranna, á því
stigi menningarinnar skilja fæstir annað en það, sem þeim
er gert áþreifanlegt. Sumir spámennirnir urðu svo reiðir
og óþolinmóðir af þessari stöðugu tilhneigingu lýðsins að
dýrka annarlega guði, að þeir jafnvel hvetja þjóðina til
að hverfa frá bústöðum sínum og fara aftur að lifa
hjarðmannalífi á eyðimörkum (Jerem. 35, 9—10). Pað er
furðanlegt, að hin fagra og háleita guðstrú, sem var al-
veg einstök í heiminum í þá daga, þrátt fyrir alt og
alt skyldi geta haldist nokkurnveginn hrein og óblönduð
hjá Gyðingum, svo það var altaf óslitinn andlegur þráður
gegn um hug og hjörtu hinna bestu manna þjóðarinnar
sem var ósnortinn, þrátt fyrir öll utanaðkomin hindurvitni
og þrátt fyrir öll harmkvæli og alla þá niðurlægingu, sem
þjóðin síðar varð fyrir. Guðstrú- Gyðinga stóðst eldraun
herleiðinganna, og reis svo upp aftur eins og fuglinn
Fönix og hristi af sjer gjallið og sorann, sem hafði sest
á yfirborð trúarsiðanna. Þannig gat Gyðingatrúin orðið