Ársrit Hins íslenska fræðafjelags í Kaupmannahöfn - 01.01.1920, Blaðsíða 55
Kaflar úr fornsögu Austurlanda
55
grafírnar fornu, þær voru svo augljósar, að þær einmitt
espuðu ágirnd ræningja, sem, þrátt fyrir örðugleika að
komast upp bergið, munu fljótt hafa tekiö alt þaðan sem
fjemætt var. Seinna reyndu menn að koma í veg fyrir
þetta á annan hátt, framan á klettunum var markað til
dyra á venjulegum stað, eða neðar, en ekkert herbergi
var gjört inn af, aftur var hafður Ieynigangur eða jarð-
hús inn i hið hulda greftrunarhús, sem oft var einhvers-
staðar langt inni í kletti, en op leynigangsins var hulið
vandlega, svo mjög erfitt var að finna það. Af þiljum
þessum og útflúri, sem er á sumum þeirra, má nokkuð
ráða í húsabyggingar þessara fornþjóða. Grafreitsþilin eru
auðsjáanlega gerð eftir fyrirmynd trjehúsa, sem þá hafa
verið alment notuð af íbúunum; þau hafa haft burst og
ris og leirþak ofan á trjeþakinu. Víða eru klettaþilin prýdd
með allskonar útflúri, tíglabekkjum, leggingum og borð-
um eins og það væri sniðið eftir ábreiðum eða brekána-
gerð. Húsin hafa sennilega að framan verið prýdd með
útskurði og ábreiður ef til vill hengdar fyrir dyr, sum-
staðar hafa verið stólpar og þverbönd. Listfræðingar
sumir ætla að þessar gralbyggingar í Frygíu hafi verið
hinn fyrsti vísir til frumdráttu af hinum fögru musterum,
sem Grikkir síðar bygðu, og urðu þegar aldir liðu hin
mestu snildarverk í höndum þeirra. í Paflagoníu norður
við Svartahaf hafa fundist svipaðir grafreitir, en þar eru
oft tvö eða fleiri herbergi hvert inn af öðru. Á þau
klettahús eru lfka meitlaðar súlur, stólpar, vindskeiðar,
mænar o. s. frv. Rústir af musterum og grafreitum með
líku sniði hafa einnig fundist í Armeníu og vfðar, en mest
mannvirki eru konungagrafirnar í Frygíu. Vfða í Hettíta-
löndum hafa fundist legsteinar með mynd hins látna sitj-
andi við máltíð, stundum einn, en oftar með öðrum. Leg-
steinar þessir lágu ekki á gröfinni en stóðu beinir upp á
endann.