Ársrit Hins íslenska fræðafjelags í Kaupmannahöfn - 01.01.1920, Page 85
Suðurjótland
«5
Hjer um bil helmingurinn af norðurhluta Suðurjótlands
er frjósamt land, en 1750 □ km. er lágt heiðlendi, en þó
miklu betra en heiðarnar á Norðurjótlandi. Um heið-
lendið suðurjótska renna víða smáar ár og lækir, og eru
ágætar engjar fram með þeim. Um 100 □ km. er flæði-
land og á Römey við vesturströnd landsins er um 50 □
km. sandbalar (Klitter).
í>á er eigi minna varið í það, að Suðurjótar eru dug-
legir menn og reyndir. feir hafa átt í vök að verjast
undir stjórn Prússa og orðið að hjálpa sjer sjálfir
gegn kúgun og ofríki. Við það hafa þeir harðnað, enda
eru þeir sagðir af kunnugum manni, H. V. Clausen sagn-
fræðingi, menn einbeittir og fastir í skapi, ráðagóðir og
seigir.
Til þess að vernda tungu sína og menningu hafa
Suðurjótar í norðurhluta landsins orðið sjálfir að koma
sjer upp ýmsum stofnunum, svo sem banka og lánstje-
lagi, landbúnaðarfjelögum, samvinnufjelögum, fundarhúsum,
iríkirkjum, lestraríjelögum og öflugu fjelagi til að vernda
tungu sína (tSprogforeningen«). Peir hafa átt ágæta for-
ingja og eiga enn í dag; aí þeim, sem nú eru uppi, er
Hans Peter Hanssen frá Nörremölle og Nis Nissen
merkastir.
Ymsir af hinum nafnkunnu mönnum Dana hafa verið
Suðurjótar, svo sem sálmaskáldið Brorson (1694—1764),
sem var biskup í Rípum, Eckersberg málari, H. V. Bissen
myndhöggvari, Martensen Sjálandsbiskup, A. D. Jörgen-
sen ríkisskjalavörður og ýmsir aðrir. Suðurjótar hafa átt
mikinn þátt í sögu Dana.
Pá er vopnahlje komst á í ófriðnum mikla í nóvem-
ber mán. 1918 og tekið var að semja frið, varð það
brátt kunnugt, að sá hluti Suðurjótlands, sem bygður
væri mestmegnis af Dönum, mundi verða sameinaður við