Ársrit Hins íslenska fræðafjelags í Kaupmannahöfn - 01.01.1920, Side 97

Kristian Kálund
97
Vorið eftir fekk hann hjá Háskólaráðinu Smithska styrk-
inn hinn minni í tvö ár, og síðan hinn stærri í eitt ár;
einnig fekk hann styrk frá Hjelmstjerne-Rosencronsku
stofnuninni til þess að rita lýsingu íslands. Við samn-
ingu hennar notaði hann eigi að eins það, sem hann
hafði sjálfur sjeð og safnað, á meðan hann var á íslandi,
neldur og allar íslendinga sögur, Biskupasögurnar cg
Sturlungu, en sjerstaklega þær sögur, sem gerðust fyrir
1030 og eru sannsögulegar (sjá íslatids lýsingu hans II,
516—S20)- Einnig notaði hann sóknarlýsingar og sýslu-
lýsingar Bókmentafjelagsins, Jarðabók þeirra Árna Magn-
ússonar og Páls Vídalíns og mörg önnur handrit og gögn
í söfnunum í Kaupmannahöfn, auk ýmsra prentaðra bóka,
sem út höfðu komið um ísland í seinni tíð. Pá fekk
hann og ýmsar upplýsingar frá Islendingum; minnisthann
sjerstaklega íslensku prestanna með þakklæti og fögrum
orðum í eftirmálanum í bók sinni fyrir upplýsingar þær,
sem hann fekk frá þeim, og fyrir áhuga þeirra á bókmentum,
þrátt fyrir það, þótt þeir ættu flestir við þröngan hag að búa.
Lýsing Kálunds af Islandi varð tvö bindi, og kom
út á árunum 1877 til 1882. Hún heitir »Bidrag til en
historisk-topografisk Beskrivelse af Island«. Hún er um
1170 bls. í stóru 8 bl. broti. Pað sýnir lítillæti hans,
dómgreind og hvernig hann sjálfur hefur litið á verk sitt,
er hann kallar það »Bidrag«, skerf í sögulega staðalýs-
ingu; hann hefði mátt sleppa þrem fyrstu orðunum í titli
bókarinnar, því að hún verðskuldar það, að heita hreint
og beint söguleg staðalýsing. Bók þessi er hin merkasta
bók, sem út kom um ísland frá því að Ferðabók Eggerts
og Bjarna kom út 1772 og þangað til 1908 —11, er Lýsing
Porvalds Thoroddsens kom út. Kálund lýsir í henni
greinilega öllum hjeruðum og bygðum á íslandi, sjerstak-
lega að því leyti sem snertir sögurnar, og alla þá helstu
staði, sem um er getið í þeim. Hann lýsir greinilegast
7