Ársrit Hins íslenska fræðafjelags í Kaupmannahöfn - 01.01.1920, Side 119

Smágreinar.
Sjera Jón Jónsson, prestur ad Grenjaðarstað, og:
nokkrir niðjar hans. Sjera Jón Jónsson, prestur að
Grenjaðarstað, var einhver hinn mesti gæða- og nytsemdar-
maður meðal íslenskra kennimanna á fyrri helming 19. aldar.
Hann var góður kennimaður og stundaði embætti sitt með
mestu alúð. Hann var mentamaður mikill, eftir því sem títt
var og ástæður leyfðu þá á íslandi. Hann var prýðilega vel
að sjer í latínu og nokkrum öðrum greinum, og laginn á að
kenna og þótti því barnafræðari góður. Hann var einlægur
trúmaður, ljúfur og glaðlegur í umgengni, svo að hann var
ástsæll bæði meðal heimamanna sinna og sóknarbarna, og
meðal þeirra mörgu manna, sem kyntust honum. Hann var
mjög hneigður fyrir lækningar, og aflaði sjer sjálfur þeirrar
þekkingar í læknisfræði, sem hann mátti, með því að lesa ýms-
ar bækur í læknisfræði. Hann stundaði líka lækningar í 42
eða 43 ár, frá 1811 til 1854, og fekk hann í fyrstu leyfi til
þess hjá Thomas Klog landiækni. Síðan fekk hann með kon-
ungsbrjefi 28. júní 1816 leyfi til þess að stunda lækningar í
Eyjafjarðar- og I’ingeyjarsýslu með því skilyrði, að hann hjeldi
dagbók yfir lækningar sínar og sendi landlækni árlega útdrátt
úr henni, og leitaði hjá honum leiðbeiningar, þá er um næma
og langvinna sjúkdóma væri að gera. Enn fremur átti hann
að nota meðui frá lyfsala þeim, sem hafði einkarjett til þess
að selja lyf á Islandi, en ekki kaupa þau af öðrum. Með-
alapantanir sínar hjá lyfsalanum átti hann að senda fyrst land-
lækni til eftirlits, og átti hann að leggja samþykki sitt á þær.
Um þessar mundir var einungis einn læknir á öllu Norð-
urlandi, Ari Arason, er bjó á Flugumýri í Skagafirði. Það
var auðvitað ómögulegt fyrir hann að veita Þingeyingum og
Eyfirðingum hina nauðsynlegu læknishjálp, og sjera Jón bætti
því mjög úr þörf manna. Það var leitað mjög mikið til hans
sökum þess, að hann var oft mjög heppinn í lækningum sín-
um; að þessari hepni hans studdi glöggskygni hans og nær-
gætni, og hið viðkvæma hjartalag hans, svo að hann fann til
eymdar annara og þjáninga og vildi bæta úr þeim.
Af lækninga-dagbókum sjera Jóns eru nú til 7 bindi og
eru þau um lækningar hans á árunum 1818 (þó vantar tölu-
vert í það), 1821, 1823, 1824, 1827, I829, i83° °S i83'-
Enn fremur er til dálítið brot af dagbókinni fyrir 1816 —17,
og sjest af dagbókarbrotinu 1816 að hann hefur byrjað að