Ársrit Hins íslenska fræðafjelags í Kaupmannahöfn - 01.01.1920, Side 143

Kennaraembætti í íslands sögu
'39
þeim veg, sem það á að vera í, hvað sem öðrum embættum
líður. — En landsstjórnin ætti að sjá um, að það kæmi sem
sjaldnast fyrir, að menn vantaði í þetta embætti. Besta
tryggingin til þess er sú, að stofna styrkþegastöðu við Háskól-
ann í íslands sögu. það þarf að styðja að því að íslend-
ingar stundi meira sögu sína á vísindalegan hátt, en gert hef-
ur verið, og er vonandi að fleiri efnilegir og staðfastir ungir
námsmenn vilji stunda sagnfræði en hingað til hefur verið.
T’etta yrði auðveldara fyrir þá, ef ein eða tvær styrkþega-
stöður væri til í Islands sögu. f’ar er nóg að vinna. En það
er ekki nóg að stofnaðar sjeu styrkþegastöður i íslands sögu einni,
það verður líka að gera í íslenskum bókmentum og íslenskri
tungu, til þess að halda uppi íslenskum vísindum og greiða
fyrir ungum vísindamönnum í þeim fræðum. Islendingar vreða
að gæta þess, að nú eru tvö prófessorsembætti við háskólann
í Kaupmannahöfn, sem eru ætluð íslendingum, annað í fornís-
lenskn og norsku og fornbókmentum vorum, en hitt í nýíslensku
og hinum nýrri bókmentum vorum eins og fyr er sagt. það
væri eigi minkunarlaust fyrir íslenska vísindamenn og íslensku
þjóðina, ef embætti þessi gengju úr höndum þeirra sökum
þess, að enginn Islendingur væri fær um að gegna þeim.
Menn verða og að gæta þess, að það er heimtað miklu
meira af mönnum til þess að þeir geti orðið prófessorar við
háskólann í Kaupmannahöfn en við háskólann á íslandi.
B. Th. M.
Lýðháskóli á Sudurlandi. Sjera þorsteinn^Briem hef-
ur vakið menn til samskota til að stofna lýðháskóla á Suður-
landi. það er þarft verk, og eigi efi. á því, að Árnesingar og
Rangæingar geta komið upp nýtum lýðháskóla, ef þeir vinna allir
saman að því að stofna einn skóla. Grímsnesingar hafa lofað
6000 kr. til skólans og Skeiðamenn, heldur lftill hreppur, 5000
krónum. Ef allir hreppar gerðu eins, kæmi nóg fje til þess
að reisa ágætt skólahús; en skólinn getur ekki orðið góður,
og enn síður ágætur, nema því að eins að kennararnir sjeu
góðir og vandaðir menn, hafi einlægan áhuga á kenslunni og
sjeu vel að sjer. Að skipa drykkjumenn, letingja og áhuga-
lausa menn á kenslustörfum í kennaraembætti er glæpi næst,
og þarf að ávíta harðlega sjerhvert það veitingavald, sem fram-
vegis kann að leyfa sjer slíkt. Ef Árnesingar og Rangæingar
geta ekki unnið saman í þessu máli, er til lítils að hugsa um
það. Hvorir um sig geta þeir að eins komið trpp ómyndar-
skóla, sem lítil von er um að gagn verði að. Ef þeir aftur
á móti kæmu upp góðum skóla, og valdir menn yrðu kenn-