Aldamót - 01.01.1901, Blaðsíða 62

62
heföu eld ófriöarins og komið bardögum og blóösút-
hellingum á stað.
Arangurinn af þessum nýju rannsóknum á svæöi
mannkynssögunnar og hinni nýju aðferð, er við þær
var beitt, varð jafnvel meiri en hinir hugrökkustn
höfðu gjört sér í hugarlund. Viðburðir mannkyns-
sögunnar fóru nú að birtast í algjörlega nýju ljósi.
Mörgu af því, er menn áður höfðu talið til mannkyns-
sögunnar, var nú varpað fyrir borð, og ýmist skipað í
heim goðsagna, skáldskapar eða æfintýra. Atburð-
irnir voru nú ekki lengur eins og í molum, án innra
samhengis, heldur voru nú tíndar til ástæðurnar fyrir
því, hvernig niðurstaðan hlaut að verða eins og hún
varð og ekki á annan veg. Hulin rök viðburðanna
voru nú leidd í Ijós og gjörð aðal-atriði hinnar nýju
söguritunar. Mannkynssagan fór með þessu móti að
verða æfisaga þjóðanna, en ekki æfisaga konunganna.
það þarf ekki að orðlengja þetta. Niðurstaðan
varð að mörgu leyti alt önnur en menn höfðu áður
vanist. Margir stór-hneyksluðust,—allur fjöldinn af
mönnum. Öll þessi nýja rannsókn mannkynssögunn-
ar álitin óþörf. þegar niðurstaðan varð önnur en
menn áttu von á, var það goðgá. þegar minna varð
úr einhverri söguhetjunni, var það hlutdrægni. þeg-
ar einhverjum gömlum garp var vísað á brott úr önd-
vegi sögunnar og hann var ef til vill leiddur fram í
krókbekk æfintýranna, urðu menn fokvondir. En svo
varaði sú vonzka vanalega skamma stund. Brátt
sættu menn vig við þetta og urðu fegnir, að hafa feng-
ið ljósari og fullkomnari skilning á gangi mannkyns-
sögunnar en áður.
Mér kemur nú ekki til hugar að halda því fram,