Aldamót - 01.01.1901, Blaðsíða 65

6s
undir í þeim öllum. þaö er einmitt eitt hiö dýrleg-
asta einkenni nútíöarlífsins, aö svo sem engum fær dul-
ist, hvað verið er aö hugsa. það er ekki unt aö ein-
angra nokkurn mann eða mannflokk eöa þjóöfránokk-
urri hugsun. Hann andar henni að sér eins og loft-
inu. Hún er honum frjáls eins og vatnið.
Svo eru líka skólarnir,— hinar óteljandi menta-
stofnanir, bæði æöri og lægri. þar á uppvaxandi æsku-
lýður landanna aö fá að vita, hvernig öll atriði þekk-
ingarinnar eru skoðuð í ljósi nýjustu rannsóknar. Hann
að á kynnast hverri vísindagrein semlifandi.-áhreyhngu
áfram til nýrrar og meiri fullkomnunar. Með því móti
verður líka kenslan á slíkum mentastofnunum lifandi
og sú þekking, sem þar er veitt, lifandi þekking. þar
sem ekkert er tekið tillit til þess, sem verið er að hugsa
og starfa og rannsaka af samtíðarmönnum vorum, verð-
ur bæði kenslan og þekkingin dauð. Hvorug hefir þá
rætur í hugsunarlífi vorra eigin tíma. En til þess hið
gamla verði lifandi og að nokkurum notum sem ment-
unarmiðill, verður hver kynslóð að hugsa það upp
aftur frá því sjónarmiði, sem henni er eðlilegast,og
bæta við af sínu eigin eftir föngum. það er þessi
hugsun og rannsókn upp aftur og aftur á öllurn svæð-
um þekkingarinnar, er heldur æsku mannsandans við
lýði. það er hún, er forðar andans lífi frá að verða
að fúlum og straumlausum stöðupolli. Hún er í raun-
inni orsökin til allra framfara og menningar. Fyrir
því ættum vér aldrei í blindni við henni að amast.
það, sem hér hefir verið tekið fram, á ekki síður
við um guðfræðina en annað. Guðfræðin varð til um
leið og kirkjan tileinkaði sér menningu heimsins og
fór sjálf að hafa áhrif á hana. þá fór hún að finna til