Ársrit Ræktunarfélags Norðurlands - 01.01.1959, Page 42

44
ar. En yfirleitt má segja, að það væri fyrst með stofnun
hreppabúnaðarfélaga, að búnaðarumbætur hér í sýslu
bófust.
Fyrsta búnaðarfélagið, sem stofnað var bér í sýslu, var
stofnað í Kelduhverfi. Var það Búnaðar- og framfarafélag
Keldhverfinga, stofnað 11. júní 1887. Verður ekki vitað með
vissu, hver aðalhvatamaður að stofnun þess félagsskapar
var. En þátttakan var óvenju mikil frá byrjun, því 27 bænd-
ur undirskrifuðu lögin, er samin voru og samþykkt á stofn-
fundinum. Lög Búnaðar- og framfarafélags Keldhverfinga
eru næsta athyglisverð, því þar gætir svo mikillar mannúð-
ar og félagsþroska, enda er tilgangur félagsins tvenns konar.
I fyrsta lagi að vinna að bættri jarðrækt og í öðru lagi að
stuðla að bættri fjárhirðingu, kynbótum og ásetningi bú-
penings á haustum. Til þess að hafa eftirlit með, að þeim
ákvæðum laga félagsins yrði framfylgt, kaus félagið árlega
tvo bændur til að fara um sveitina á vetrum til að líta eftir
fóðrun, ásetningi og fóðurbirgðum.
Á ^yrstu starfsárum Búnaðar- og framfarafélags Keld-
hverfinga var aðallega unnið að engjarækt, með hleðslu
flóðgarða og skurðagerð, og einnig að hleðslu túngarða.
Um 1890 var byrjað á þúfnasléttun í túnum, mun það hafa
verið Guðmundur Hjaltason, er þá var barna- og unglinga-
kennari í Kelduhverfi, er fyrstur manna vann þar að þúfna-
sléttun og hafði þá ekki önnur áhöld en pál eða reku. Stakk
hann fyrst upp hnausa, er hann lagði til hliðar, pældi svo
niður þúfurnar, sléttaði flagið og raðaði svo hnausunum
aftur þannig, að hver hnaus kom þar, sem hann áður hafði
verið. Var alveg furða, hve miklu einn maður gat afkastað
á dag með svo frumstæðum vinnubrögðum.
Ekki er vitað með vissu, hvaða ár farið var að nota und-
irristuspaða við þúfnasléttun, en gera má ráð fyrir, að það
hafi verið 1895—96, því vitað er, að um það leyti komu
búfræðingar bæði frá Eiðum og Hólum í héraðið og ekki