Morgunblaðið - 23.03.2001, Síða 42

42 FÖSTUDAGUR 23. MARS 2001 MORGUNBLAÐIÐ
Hallgrímur B. Geirsson.
Styrmir Gunnarsson.
Framkvæmdastjóri:
Ritstjóri:
STOFNAÐ 1913
Útgefandi: Árvakur hf., Reykjavík.
Aðstoðarritstjórar:
Karl Blöndal, Ólafur Þ. Stephensen.
Fréttaritstjóri:
Björn Vignir Sigurpálsson.
FYRSTI áfangi Suðurbygg-ingar Flugstöðvar LeifsEiríkssonar var opnaður ígær, þremur dögum áður
en Ísland verður, ásamt hinum
Norðurlöndunum, aðili að Scheng-
en-samningnum. Byggingin verður
formlega tekin í notkun nk. sunnu-
dag. Fyrstu farþegar til að fara í
gegnum nýtt og nákvæmara vega-
bréfaeftirlit vegna Schengen-samn-
ingsins, verða farþegar Go-flug-
félagsins, dótturfélags British
Airways, sem kemur frá Englandi
sem ekki er aðili að Schengen-samn-
ingnum.
Gísli Guðmundsson, stjórnarfor-
maður Flugstöðvar Leifs Eiríksson-
ar hf., sagði á blaðamannafundi þar
sem mannvirkið var kynnt, að nú
væri runnin upp stór stund í sam-
göngusögu Íslendinga. Gísli sagði að
í stað þess að slá upp veislu í tilefni
af opnun Suðurbyggingarinnar
hefði Flugstöð Leifs Eiríkssonar og
Flugmálastjórinn á Keflavíkurflug-
velli ákveðið að gefa sýslumanns-
embættinu á Keflavíkurflugvelli
fullkomið myndavéla- og eftirlits-
kerfi sem notað verður til þess að
fylgjast með eftirlýstum mönnum og
mönnum í farbanni til þess að auka
öryggi landsins. Jóhann R. Bene-
diktsson sýslumaður veitti gjafa-
bréfi þar um viðtöku.
Stækkunin dugar til að mæta
fjölgun farþega fram yfir 2010
Með stækkun flugstöðvarinnar
eykst afkastageta hennar úr 1 millj-
ón farþega á ári í 2,4–2,5 milljónir
farþega. Sá áfangi sem nú hefur ver-
ið tekinn í notkun er 16.000 fermetr-
ar að stærð og gjörbreytir hann að-
stöðu flugfarþega sem fara um
Keflavíkurflugvöll. Talið er að
stækkunin nú dugi til að mæta fjölg-
un ferðamanna fram yfir 2010. Flug-
vélastæðum við flugstöðina fjölgar
um átta og verða þá samtals fjórtán,
þar af ellefu með landgöngubrúm.
Í máli Höskuldar Ásgeirssonar,
framkvæmdastjóra Flugstöðvar
Leifs Eiríkssonar hf., kom fram að
tækifæri til frekari stækkunar Suð-
urbyggingarinnar eru fyrir hendi í
tveimur áföngum, þannig að þar
verði allt að átján flugvélastæði með
landgöngum, og samtals 24 í báðum
byggingum, en í fyrsta áfanga verða
landgangarnir í Suðurbyggingunni
fimm og flugvélastæðin átta. Stækk-
un af þessari stærðargráðu ætti að
duga til að mæta fjölgun farþega
næstu 20–30 ár, að mati Höskuldar.
Eldri hluti flugstöðvarinnar,
Norðurbyggingin, var tekin í notkun
1987 og var áætlað að hún gæti þjón-
að um um einni milljón farþega á ári
en umferðin nú nemur þegar um
einni og hálfri milljón á ári og því er
spáð að hún verði 1,9 milljónir far-
þega 2005, 2,4 milljónir 2010 og 3
milljónir árið 2015.
Schengen- og utan-Schengen-
farþegum haldið aðskildum
Byggingin er á tveimur hæðum og
auk þess er kjallari undir henni.
Hún fullnægir öllum skuldbinding-
um Íslands vegna Schengen-sam-
starfsins og í henni er hægt að
tryggja algjöran aðskilnað innan- og
utan-Schengen farþega og afgreiða
þá í gegnum vegabréfaskoðun.
Byggingin er hönnuð af dönsku
arktitektastofunni Arkitekter MAA
PAR í samvinnu við Arkitektar ehf.
á Íslandi. Í grófum dráttum gerir
landfræðileg staða Ísland
Evrópu og Ameríku flugs
Eiríkssonar að þungamiðju
ar á milli þessara tveggj
Arkitektarnir tóku mið af
hönnun byggingarinnar sem
í tvennt; dreifimiðstöð umf
bygginguna, þar sem m.
finna vegabréfaskoðunar
stöðu fyrir lögreglu og ör
irlit og þjónusturými fyrir
og hins vegar þann hluta
arinnar sem hýsir landga
flugvélar. Milli hlutanna tv
nokkurs konar gjá sem á að
jarðfræðilega sérstöðu Ísla
klofið er í tvo helminga hvo
megin við Atlantshafsh
Farþegar sem fara úr S
svæði til utan-Schengen-sv
öfugt verða að leggja leið
gjána. Hún er því í raun la
Schengen og utan Scheng
inbyggingin, dreifimiðstöði
norðan megin gjárinnar, er
þar er lofthæð mikil. Neða
um hanga ferstrend, hvít
eiga að minna á grýlukert
mikinn svip á salinn. Á g
beykiparket, eins og margi
við frá Kastrup-flugvelli.
Farþegar á leið frá Íslan
arra Schengen-landa, sem
Norðurlandanna eru Þý
Suðurbygging Flugstöðvar Leifs Eirík
Suðurbygging Flugstöðvar Leif
Afkastagetan ey
1,5 milljónir farþe
Morgunblaðið/J
Gísli Guðmundsson, stjórnarformaður Flugstöðvar Leifs Eirík
afhendir Jóhanni R. Benediktssyni, sýslumanni á Keflavíkurfl
gjafabréf fyrir myndavéla- og eftirlitskerfi.
Fyrsti áfangi stækk-
unar Flugstöðvar Leifs
Eiríkssonar var tekinn
í notkun í gær. Hið nýja
mannvirki mun stór-
auka afkastagetu
Keflavíkurflugvallar.
Guðjón Guðmundsson
skoðaði bygginguna.
BJÖRN Ingi Knútsson flugvallarstjóri segir að
framundan sé mikil aukning í alþjóðlegu flugi til
Íslands.
Björn segir að undirbúningur hafi hafist á
Keflavíkurflugvelli fyrir stækkun flugstöðv-
arinnar fyrir þremur árum. Þegar ljóst varð að
Ísland fengi aðild að Schengen-samningnum á
sama tíma og önnur Norðurlönd hafi fram-
kvæmdirnar hafist.
„Það var brýn þörf á því að stækka bygg-
inguna því á álagstímum var hér allt sprungið.
Við fögnum því mikið að taka hér í notkun nýja
stöð sem mun auka afkastagetu flugvallarins til
muna á álagstímum,“ segir Björn. Miðað við nú-
verandi byggingu getur afkastagetan farið upp í
2,4-2,5 milljónir farþega á ári.
„En þetta miðast einnig að verulegu leyti við
dreifingu álagsins. Tengikerfi Flugleiða er með
þeim hætti að vélarnar koma inn frá Bandaríkj-
unum og fara síðan allar til Evrópu, koma síðan
inn og fara aftur út til Bandaríkjanna um eft-
irmiðdaginn á sama tíma. Tengikerfið kallar
fram mikið álag á flugstöðina á þessum tíma. En
álagspunktarnir eru jafnframt orðnir fleiri.
Flugleiðir hafa aukið sitt flug mjög og yfir sum-
artímann eru hér mörg flugfélög, sem fleyta
rjómann af ferðamannatímabilinu. Hér eru farn-
ir að myndast miklir álagstoppar síðari hluta
fimmtudags og fram á nótt og einnig á sunnu-
dagskvöldum fram á nótt vegna svokallaðra
helgarferðamanna. Go-flugfélagið hefur boðað
komu sína hingað og verður með fyrsta flugið
hingað 25. mars og fyrstu farþegar til að fara í
gegnum nýju stöðina verða farþegar Go. Flug-
félagið ætlar að verða með daglegar ferðir hing-
að í sumar og einnig er vitað að fleiri flugfélög
ætla að fljúga hingað, t.a.m. dótturfélag portú-
galska ríkisflugfélagsins Air Portugal, í
tengslum við sólarlandaferðir og jafnframt ann-
að erlent flugfélag sem flýgur til Kýpur. Atlanta
e
e
o
f
v
i
i
v
b
v
s
í
a
s
þ
B
s
þ
þ
h
g
Mikil aukn-
ing í flugi til
Íslands
VÆNDI ER SAMFÉLAGSLEGT
VANDAMÁL
Í nýrri áfangaskýrslu semunnin var fyrir dómsmála-ráðuneytið og kynnt á
blaðamannafundi í fyrradag,
kemur fram að vændi er ekki síð-
ur vandamál á Íslandi en í öðrum
löndum. Þessar upplýsingar
ættu ekki að koma á óvart en eru
samt sem áður harkaleg áminn-
ing um að aðgerðaleysi og af-
stöðuleysi til þessa vandamáls
getur haft alvarlegar afleiðingar
í för með sér fyrir samfélagið í
heild.
Skýrslan leiðir í ljós að hér fer
fram skipulagt vændi þar sem
ýmsar leiðir eru notaðar til að ná
til viðskiptavinanna, sem einkum
eru á aldrinum 20–50 ára. Hér er
einnig stundað svonefnt nauðar-
vændi sem iðulega tengist fíkni-
efnaneyslu ungmenna og jafn-
framt er staðfest að vændi tengist
starfsemi nektardansstaða.
Höfundar skýrslunnar segja,
að rannsókn þeirra hafi leitt í
ljós að þeir sem eru líklegir til að
lenda í vændi séu iðulega ein-
staklingar sem hafi átt undir
högg að sækja í lífinu. Þannig
séu þeir sem beittir hafa verið
kynferðislegri misnotkun, eða
hafa lent í vímuefnaneyslu og/
eða skort eftirlit, ástúð og aðhald
í uppeldinu líklegri til að leiðast
út í vændi en aðrir. Jafnframt
kemur í ljós að þeir sem stunda
vændi eiga við margvísleg
vandamál að stríða. Sjálfsmat
þeirra er afar lélegt, þeir þjást
af kvíða og þunglyndi og velta
sjálfsvígi fyrir sér. Af þessu má
ráða að vændi getur ekki talist
ásættanleg leið til framfærslu,
heldur ber að líta á vændi sem
félagslegt vandamál er samfélag-
inu ber skylda til að takast á við.
Þær upplýsingar sem liggja
fyrir um mansal og kynlífsþrælk-
un í Evrópu og fjallað var um í
Reykjavíkurbréfi Morgunblaðs-
ins 11. mars síðastliðinn, renna
stoðum undir þá skoðun að
vændi byggist í flestum tilfellum
á neyð þess sem það stundar.
Þar kom fram að „árlega sé um
120 þúsund konum og börnum
smyglað til Vestur-Evrópu og
þau neydd til að stunda vændi“.
Ljóst er að hingað til lands
kemur fjöldi kvenna frá Austur-
Evrópu til að stunda vændi. Í
Reykjavíkurbréfinu kom fram að
vegna bágra kjara heima fyrir
séu þær ginntar til að stunda
kynlífsþjónustu af ýmsu tagi í
auðugri samfélögum. Þar sem
nýjar reglur, sem settar voru hér
á landi í fyrra, virðast ekki hafa
dregið úr eftirspurn og komu
þessara kvenna til landsins má
álykta að við getum tæpast vikið
okkur undan því að axla ábyrgð á
neyð þeirra að einhverju leyti.
Ísland hefur þá sérstöðu meðal
Norðurlandanna að vændi sem
stundað er til framfærslu telst
hér refsivert. Þau viðhorf sem
birtast í slíkri löggjöf eru gam-
aldags og horfa framhjá þeirri
staðreynd sem nú er almennt
viðurkennd að sá sem veitir
þjónustuna er fórnarlamb við-
skiptanna. Brýnt er að löggjöf
hér verði breytt hvað þetta varð-
ar og að aðstoð í formi ráðgjafar
og sérfræðiþjónustu komi í stað-
inn, þannig að þeir sem vændi
stunda mæti ekki fordæmingu
samfélagsins heldur stuðningi
þess svo þeir sjái sér aðrar leiðir
færar til fjáröflunar.
Kolbrún Halldórsdóttir, ásamt
fleiri þingmönnum Vinstri hreyf-
ingarinnar – græns framboðs,
lagði fyrr í þessum mánuði fram
tillögu sem fól í sér þá grund-
vallarbreytingu að sá sem
greiddi fyrir kynlífsþjónustu
skuli sæta refsingu en ekki sá
sem selur sig. Kostur þessarar
tillögu er óneitanlega sá að í
henni felast skýr skilaboð um
fordæmingu samfélagsins á
kaupum á kynlífi og verður það
að teljast jákvætt. Ókostirnir
eru hins vegar þeir að hætta er
á, að vændi verði að neðanjarð-
arstarfsemi sem erfitt er að hafa
eftirlit með. Einnig má gera ráð
fyrir að sönnunarbyrði í málum
sem þessum yrði erfið og ráð-
stafanir til að afla sönnunar-
gagna gætu brotið í bága við
friðhelgi einkalífsins.
Sólveig Pétursdóttir dóms-
málaráðherra hefur tilkynnt að
skipuð verði nefnd til að bregð-
ast við þeim upplýsingum sem
koma fram í ofangreindri skýrslu
og „meta vandann frá þverfag-
legum sjónarhóli“, eins og hún
orðaði það í samtali við Morg-
unblaðið. Hún telur einnig brýnt
að „lögð sé refsing við kaupum á
vændisþjónustu þegar börn eiga
í hlut og telur þörf á lagabreyt-
ingum þar að lútandi“, en sam-
kvæmt íslenskum lögum er ekki
refsivert að kaupa kynlíf af ung-
mennum allt niður í 14 ára aldur.
Rík ástæða er til að taka undir
orð dómsmálaráðherra hvað
þetta varðar, enda er hér um að
ræða alvarlega brotalöm á ör-
yggi barna og virðingu fyrir
þeim.
Með þeim aðgerðum sem boð-
aðar hafa verið verða stjórnvöld
vonandi betur í stakk búin til að
bregðast við þeirri neikvæðu
þróun sem átt hefur sér stað hér
á landi á undanförnum árum á
þessu sviði. Vændi er vandamál
sem snertir samfélagið í heild og
varðar sjálfsmynd okkar allra
ekki síður en þá samfélagsmynd
sem við viljum búa við.