Morgunblaðið - 18.04.2001, Blaðsíða 37

LISTIR
MORGUNBLAÐIÐ MIÐVIKUDAGUR 18. APRÍL 2001 37
TÓNLEIKAR Listvinafélags Hall-
grímskirkju fyrir viku voru sérkenni-
leg blanda af gregorssöng og orgel-
leik, ýmist eftir nótum eða spunnin,
og sett upp í tónleikaskrá undir lat-
neskum kaflafyrirsögnum sem lutu
að helgiefni árstíðar.
Fimm að öðru leyti ónafngreindir
meðlimir Vocium Thules, svartklædd-
ir sem Kristsmunkar, sungu stand-
andi sína hluta úr kór kirkjunnar, en
sátu þess á milli við ílangt altarið svo
minntu óhjákvæmilega á lærisvein-
ana við síðustu kvöldmáltíðina. Fyrst
lék Hans Dieter-Möller chaconne-
kenndan sálmforleik Bachs frá Weim-
ar-tímanum fyrir handspil eingöngu,
Erbarm dich mein, o Herre Gott
(BWV 721). Eftir orgelspuna til dýrð-
ar Davíðs syni söng Voces Thules ör-
stutt andstefið er lá undangengnum
spuna til grundvallar (Hosanna Filio
David). Möller lék næst Institution
d’Eucharistie eftir Olivier Messiaen
(1908–1992), kyrrstæðan og að smekk
undirritaðs fremur lítt heillandi org-
elþátt. Þá var leikið þríþætt orgel-
verk, Pange Lingua, við samnefndan
lofsöng skólaspekingsins Tómasar
Aquinas eftir franska miðbarokktón-
skáldið Gabriel Nivers (1632–1714),
þar sem söngraddir norðurhjarans
komu inn á milli þátta, á hverjum stað
með einu erindi af alls þremur; allt
íhugul tónlist og áferðarfalleg.
„In passione et morte Domine“,
m.ö.o. um Drottins pín og dauða, var
yfirskrift næstu sex atriða, er hófust á
orgelspuna auðkenndum „De prof-
undis ad te Domine clamavi“.
Drungaleg tónlist við hæfi, er mikið
til byggðist á litbrigðaskiptum innan
þykkildislegs klasahljómaferlis, en þó
á köflum nokkuð áhrifamikil. Kannski
ullu aðeins ofheyrnir manns eða ósk-
hyggja því að á einum stað virtist
bregða fyrir páskasekvenzíunni fornu
„Victimae paschali laudes“, en það
hefði alltjent ekki verið óviðeigandi.
Hinn hrífandi einfaldi og sakleysislegi
orgelforleikur Bachs O Lamm Gottes
unschuldig (BWV 618), talinn saminn
veturinn 1714–15 í Weimar, leiddi síð-
an í Domine miserere, ambrósískt
harmljóð frá 15. öld, sem Voces Thul-
es sungu í sérkennilegu afbrigði af
organum-tvíröddun. Eli, Eli, lamma
sabacthani fór þar á eftir; áhrifamikið
orgelverk eftir franska spunasnilling-
inn Charles Tournemire (1870–1939),
sem aftur kom við sögu að loknum
hægferðugum melísmatískum söng
Thulemanna í responsóríunni
Tenebrae facta sunt með hinum
ágenga orgelþætti Consummatum
est úr Les sept paroles du Christ. Það
var ekki laust við að óhugnaðarhroll-
ur læsti sig um hlustandann í þessu
kraftmikla verki um endalokin á
Golgata.
Síðustu atriði tónleikanna undir
fyrirsögninni „Exaltio Crucis“, Upp-
hafning krossins, hófust á spunaút-
lagningu Möllers á lofsöngnum Vex-
illa Regis prodeunt (Gunnfánar
konungs fara fyrir), og sungu Voces
Thules síðan tvö erindi hymnans á
milli spunakafla orgelleikarans en tvö
saman síðast, eða alls fjögur. Tónleik-
unum lauk á snarstefjuðum eftirleik
eða Postludium; enn um sama grund-
vallartónefni lofsöngsins, þar sem
Möller sleppti lausum öllum fítons-
fúríum stórskotaregistra Klais-org-
elsins, svo hrikti í járnbendingum
guðshússins bergstudda.
Af hefðbundnari verkum dagskrár
mátti vel heyra að þýzki organistinn
kynni sitt fag út í hörgul. Öllu örðugra
var að meta spunamennsku hans,
enda þéttriðin klasahljómabeitingin
sjaldnast gædd kontrapunktískum
tilþrifum af því tagi sem leyfir frjálsri
og auðgreinanlegri raddfærslu að
njóta sín til fullnustu, andstætt því
sem kvað hafa verið aðal meistara
meistaranna í Leipzig forðum. En
e.t.v. veitir módernísk tónsköpun
okkar tíma lítið svigrúm til þess arna.
Engu að síður varð voldugt hljóðfæri
Hallgrímskirkju víða tilkomumikið í
hugvitssamlegu raddvali hans, og í
samspili við höfugan söng Voces
Thules aftan úr öldum kviknaði á
beztu augnablikum magnað andrúm
íhugunar og meðlifunar í skapadægur
frumkristninnar á þessari sérstæðu
dymbilvöku í tónum.
Dymbilvaka
í tónum
TÓNLIST
H a l l g r í m s k i r k j a
Gregorssöngvar, orgelspunar og
orgelverk eftir J.S. Bach, Messiaen,
Nivers og Tournemire. Hans-Dieter
Möller, orgel; Voces Thules.
Miðvikudaginn 11. apríl kl. 20.
ORGELTÓNLEIKAR
Ríkarður Ö. Pálsson
Á PÁLMASUNNUDAG flutti
Kammerkór Austurlands Litlu alvar-
legu messuna; Petite Messe Solenn-
elle, eftir Gioacchino Rossini (1792-
1868).
Rossini samdi sem kunnugt er
fjöldan allan af óperum, en fá trúar-
leg verk. Litla alvarlega messan er
hreint ekki lítil, þrátt fyrir nafnið, en
það vísar fremur til þess að hún er
skrifuð fyrir mjög takmarkaðan
fjölda hljóðfæra og radda, þ.e.a.s. tvö
píanó og harmóníum. Rossini gerði
ráð fyrir fjórum röddum og tólf
söngvurum. Messan þykir athyglis-
vert tónverk, frumlegt, glæst og inn-
blásið.
Tíu félagar Kammerkórs Austur-
lands, sem vanalega er skipaður 40
söngvurum, fluttu messu Rossinis
undir stjórn Keiths Reed, en undir-
leikarar voru þeir Aladár Rácz og
Torvald Gjerde. Messan var tvívegis
flutt þennan dag, í Egilsstaðakirkju
og Eskifjarðarkirkju, en hvort
tveggja húsið þykir gott til tónleika-
halds sökum hljómburðar.
Kammerkór Austurlands var
stofnaður árið 1997. Sem dæmi um
önnur viðfangsefni kórsins má nefna
Jólaóratóríu Bachs, Messías Händels
og Requiem eftir Mozart.
Þá er Óperustúdíó Austurlands,
undir stjórn Keiths Reed, komið á
fullt skrið við æfingar á enn einu stór-
verkefni í tónlist á Austurlandi. Nú er
það Brúðkaup Fígarós sem verður
frumflutt 10. júní n.k. Munu söngv-
ararnir Sigrún Hjálmtýsdóttir, Ólaf-
ur Kjartan Sigurðarson og Elín Ósk
Óskarsdóttir m.a. taka þátt í upp-
færslunni, en sýnt verður á Eiðum.
Morgunblaðið/Steinunn
Kammerkór Austurlands flutti Petite Messe Solennelle eftir Rossini í Egilsstaðakirkju á pálmasunnudag.
Kristilega innblásinn
og glettinn Rossini
Egilsstöðum. Morgunblaðið.
kennir henni nýjustu hipp hipp
sporin.
Ég veit ekki hver Duane Adler,
handritshöfundur þessarar mynd-
ar er, nema að þetta er fyrsta
mynd höfundar og ég trúi ekki
öðru en að hann sé mjög ungur að
árum – allavega í anda. Það sló mig
hversu einlæglega unglingalegur
húmorinn í myndinni er ásamt öðr-
um hliðum frásagnarinnar.
Stærsti galli myndarinnar er um
leið handritið, það fer allt of víða.
Það fjallar um Söru, sorgina sem
fylgir móðurmissinum, samvisku-
bitið sem fylgir og uppgjörið við
dansinn. Þetta finnst mér vera efni
í heila kvikmynd. En höfundur
virðist hafa meira að segja og
fjallar um ástarsamband milli
hvítra og svartra, auk þess að tjá
sig um samfélagsaðstæður svartra,
glæpatíðnina og allt það sem á að
vera hvíta manninum óskiljanlegt.
Eiginlega er ekki hægt að tala um
UNGLINGAMYNDIN Save
The Last Dance fjallar um Söru
Johnson, hæfileikaríkan ballett-
dansara, sem neyðist til að flytjast
til föður síns í Chicago þegar móð-
ur hennar deyr í bílslysi, daginn
sem Sara tekur misheppnað inn-
tökupróf í Julliard-listaskólann.
Eftir það vill Sara ekki dansa –
þangað til hún kynnist Derek sem
þvílíka hluti á svo yfirborðskennd-
an hátt. Þannig verður myndin eig-
inlega ekki um neitt, nema það að
stelpa og strákur verða skotin í
hvort öðru og dansa saman.
Aðalleikararnir Julia Stiles og
Sean Patrick Thomas eru bæði
hæfileikarík og standa sig vel í sín-
um hlutverkum þótt þó séu ekki
sérlega vel skrifuð. Julia virðist
vera aðalunglingaleikkonan um
þessar mundir og Sean á áreiðan-
lega eftir að sjást mun meira.
Mörg dansatriðin voru skemmti-
leg og sérstaklega flott lokadans-
atriðið hennar. Það hefði þó mátt
gera meira úr þessum atriðum.
Sýna aðeins meira hugmyndaflug,
og jafnvel listfengi, við tökurnar.
Þetta er alls ekki frumleg kvik-
mynd. Hún er lengi að byrja og
hefur fyrirsjánlega endi. Hún er
yfirborðskennd en hefur samt
marga ágæta punkta.
Víðfeðmur dans
KVIKMYNDIR
H á s k ó l a b í ó o g
K r i n g l u b í ó
Leikstjóri: Thomas Carter. Hand-
rit: Duane Adler. Aðalhlutverk:
Julia Stiles, Sean Patrick Thom-
as, Kerry Washington, Fredro
Starr og Terry Kinney. 112 mín.
Paramount 2001.
SAVE THE LAST DANCE
Hildur Loftsdótt ir
KARLAKÓR Selfoss heldur
sína árlegu vortónleika á sum-
ardaginn fyrsta og lýkur með
því vetrarstarfi sínu. Vortón-
leikarnir verða í Fjölbrauta-
skóla Suðurlands og hefjast
þeir kl. 20.30. Á efnisskránni
eru 20 lög, bæði gömul og ný
karlakórslög. Einsöng með
kórnum syngja Helgi Helgason
og Jónas Lilliendahl og dúett
syngja Jónas Lilliendahl og
Sigurður Karlsson.
Nýr söngstjóri tók við kórn-
um á liðnu hausti, Loftur Er-
lingsson frá Sandlæk, og undir-
leikari er sem áður Helena
Káradóttir.
Auk fyrrgreindra tónleika á
sumardaginn fyrsta mun kór-
inn syngja í Hveragerðiskirkju
sunnudaginn 29. apríl kl. 16 og í
Selfosskirkju þriðjudaginn 1.
maí kl. 20.30. Þá verða tón-
leikar og dansleikur í félags-
heimilinu á Flúðum laugardag-
inn 5. maí kl. 21 og loks verður
sungið í Reykjavík föstudags-
kvöldið 11. maí kl. 20.30 í Ými,
tónleikasal Karlakórs Reykja-
víkur. Þeir tónleikar eru sam-
eiginlegir með Jórukórnum á
Selfossi.
Söngmenn í Karlakór Selfoss
eru 50 talsins.
Vortón-
leikar hjá
Karlakór
Selfoss
Selfossi. Morgunblaðið.