Morgunblaðið - 05.05.2001, Blaðsíða 26

VIÐSKIPTI
26 LAUGARDAGUR 5. MAÍ 2001 MORGUNBLAÐIÐ
NÚ ER ljóst að fyrirhugaður sam-
runi Vífilfells og Sólar-Víking mun
verða að veruleika þar sem fyrir ligg-
ur að Samkeppnisstofnun gerir ekki
athugasemdir við hann. Þorsteinn M.
Jónsson, forstjóri Vífilfells, á 55% hlut
í hinu sameinaða félagi, Kaupþing hf.
25% og Sigfús R. Sigfússon, forstjóri
Heklu 20%.
Þorsteinn segir að niðurstaða Sam-
keppnisstofnunar sé í samræmi við
væntingar. Það sé engum blöðum um
það að fletta að mjög hörð samkeppni
ríki á drykkjarvörumarkaðinum hér á
landi og engin ástæða til þess að ætla
að samruni Vífilfells og Sólar-Víkings
breyti þar nokkru um. Hins vegar sé
gott að niðurstaða Samkeppnisstofn-
unar liggi fyrir. Nú geti menn sett
fullan kraft í samruna fyrirtækjanna.
Hversu langan tíma ætlið þið ykkur
í samruna fyrirtækjanna?
„Við höfum verið að vinna að mjög
ítarlegri samrunaáætlun að undan-
förnu. Hún á að taka á öllu sem máli
skiptir í samruna Vífilfells og Sólar-
Víkings. Í henni er nákvæmlega
greint hvað þarf að gera, hvenær á að
gera það, hvað það kostar og hverju
það á að skila. Þessi samrunaáætlun
er síðan færð inn í rekstraráætlun
sameinaðs fyrirtækis fyrir yfirstand-
andi ár. Eins og sakir standa reiknum
viðmeð að samrunaferlið taki um
átján mánuði. Að þeim tíma liðnum
verði búið að flytja alla framleiðslu-
starfsemi í Reykjavík í húsakynni Víf-
ilfells við Stuðlaháls, þ.e.a.s. að búið
verði að rýma Þverholtið þar sem Sól-
Víking eru núna með aðstöðu og selja
þær fasteignir. Þá verður öll fram-
leiðslustarfsemin og lagerhald hér á
Stuðlahálsi. Þetta er mjög flókinn
þáttur í samrunanum. Hann felur í
sér nýjar fjárfestingar, endurskipu-
lagningu á húsnæði og uppröðun á
tækjum og vélum. Þá þurfum við líka
að byggja við húsnæðið og stækka
þannig lagerpláss. Framleiðslustarf-
semi okkar á Akureyri verður hins
vegar með óbreittu sniði, eykst aðeins
ef eitthvað er. Það má hafa til marks
um kraftinn í samrunanum að við
byrjum að selja og dreifa sameigin-
lega þegar í næstu viku. “
Má ekki reikna með að fyrst í stað
falli til kostnaður vegna samrunans
en að hagræðið skila sér ekki fyrr en
síðar?
„Við sjáum fram á að geta nokkuð
fljótt sparað töluvert fé í dreifingu,
sölustarfi og þjónustu við verslanir.
Núna erum við með tvö teimi og tvö
kerfi í hverjum þessara þátta fyrir sig
og þar næst fram sparnaður. Þá má
og nefna að sparnaður við yfirstjórn
ætti að nást fljótt. Einnig er gert ráð
fyrir töluverðum sparnaði í starfs-
mannahaldi þegar upp er staðið og
kominn endanleg mynd á reksturinn.
Við gerum okkur afar vel grein fyrir
því að samruna verkefni eins og það
sem við glímum við er ekki verk eins
manns. Við tökum öll virkan þátt í
þessari vinnu, bæði í undirbúningi og
síðan þegar kemur að sjálfri fram-
kvæmdinni. Við reynum eftir fremsta
megni að upplýsa starfsfólk vel um
það sem framundan er og verðum
með stóra starfsmannaráðstefnu á
næstu vikum þar sem verkefnin fram-
undan verða útskýrð vandlega. Það er
ljóst að samruni getur ekki heppnast
vel nema með samstilltu átaki allra
starfsmanna. “
Skráning á markað þegar
óvissuþáttum hefur verið eytt
Hvenær stendur til að skrá hið
sameinaða félag á hlutabréfamarkað?
„Við stefnum að því að fara með
félagið á almennan hlutabréfamarkað
og sjáum fram á að það geti orðið þeg-
ar búið er að afgreiða stærstu þættina
við samruna félaganna, þ.e.a.s. þegar
framleiðslustarfsemin á höfuðborgar-
svæðinu verður komin á einn stað og
búið verður að selja þær eignir sem til
stendur að selja o.s.frv. Ef allt gengur
að óskum gæti það orðið í lok ársins
2002. Í framhaldinu finnst okkur rétt
að að skjóta frekari stoðum undir
reksturinn og getum þannig boðið
hluthöfum upp á meiri ávinning en
þann sem vænta má af heimamark-
aðurinn einum sér. Í því augnamiði
ætlum við til að mynda að reyna fyrir
okkur í útflutningi á bjór. Við teljum
okkur hafa að bjóða framúrskarandi
góða vöru sem á fyllilega erindi á er-
lendan markað. Við eigum líka 15% í
vatnsfyrirtækinu Þórsbrunni og þar
er mikils að vænta. Við höfum ástæðu
til að vona að að sá rekstur verði mjög
blómlegur áður en langt um líður.“
Nú gengur reksturinn væntanlega
vel hér heima, hvers vegna útrás?
„Aðalástæðan í mínum huga er sú
að ef fyrirtæki eins og okkar á að eiga
erindi á markað og vera hluthafa-
vænn og spennandi fjárfestingarkost-
ur þá þarf að vera möguleiki í stöð-
unni á miklum ávinningi fyrir
fjárfesta. Við þurfum að byggja á
framtíðarsýn sem felur í sér gnótt
tækifæra. Á grundvallarmörkuðum
okkar fyrir gos, djús, bjór, orku- og
íþróttadrykki og feitivöru eru stærð-
irnar nokkuð þekktar. Þar eru tæki-
færi sem við munum freista þess að
nýta af öllum mætti. Það þarf að
hyggja að því hvenær tækifærin á
heimamarkaði duga ekki fyllilega til
að skila ásættanlegum árangri í okkar
rekstri. Við megum ekki tjalda til
einnar nætur. Ég held því að við þurf-
um að hugsa stórt og út fyrir land-
steinana.“
Morgunblaðið/Kristinn
Horfum út
fyrir heima-
markaðinn
) * $  + ,   - . , ! * . / 0
  , 



2 
' !+
 1 2 0 $ 2 * $ $
  !,,



2 
' !
 3 $   1 / 0 4 5
3 45 
46

0
46 47 6 4- 42

5
42
48
9942

4-
:45

Þorsteinn M. Jónsson.
ÚR VERINU
FISKIFÉLAG Íslands fagnar 90 ára
afmæli sínu um þessar mundir og hélt
félagið sitt 60. Fiskiþing í gær. Í setn-
ingarræðu sinni rifjaði Pétur Bjarna-
son, framkvæmdastjóri Fiskifélags-
ins, upp aðdragandann að stofnun
þess. Hann sagði sögu félagsins langa
og tilbreytingarríka þó að mikið vatn
hafi runnið til sjávar á þeim níutíu ár-
um frá því félagið var stofnað. Sam-
eiginleg verkefni sjávarútvegsins
væru þó enn fyrir hendi og þarfir
greinarinnar til að standa saman
gagnvart sameiginlegum ógnunum
og tækifærum.
Sagði Pétur að nú á dögum beindist
orka og athygli félagsins þó einkum
að umhverfismálum. Það væri tíð-
indaríkur málaflokkur og allir væru
sammála um að ganga vel um náttúr-
una. Hins vegar væri tiltölulega auð-
velt að fá fólk til þess að opna pyngjur
sínar í þágu góðra verka til stuðnings
náttúrunni. „Og það eru alltaf nógir
til að notfæra sér trúgirni fólks og
vandséð að markmið náttúruverndar
skipi alltaf fyrsta sæti í hugum nátt-
úruunnandi fjáraflamanna.“
Pétur sagði afar mikilvægt að um-
ræður um umhverfismál og nýtingu
náttúruauðlinda færu fram í ljósi
óhlutdrægra upplýsinga og stað-
reynda. „Íslendingar lifa á náttúru-
legum auðlindum. Hafið og forðabúr
þess eru lífakkeri þjóðarinnar og mun
svo verða um ókomna tíð. Nýting
náttúruauðlinda og ýtrustu kröfur
um náttúruvernd fara ekki alltaf sam-
an. Nýting náttúruauðlinda og eðli-
legar kröfur um náttúruvernd fara
hins vegar vel saman. Hvenær kröfur
eru eðlilegar og hvenær ekki er auð-
vitað matsatriði og fullkomlega eðli-
legt að sjónarmið séu skipt um það.
Umræðan verður hins vegar erfið
þegar umhverfismál eru sett á þann
stall að það jafngildir nánast guðlasti
að taka ekki undir öfgafyllstu skoð-
anir verndarsinna,“ sagði Pétur.
Brottkast ekki afleiðing
kvótakerfisins
Í ávarpi sínu rifjaði Árni M. Mat-
hiesen sjávarútvegsráðherra upp nið-
urstöður tveggja rannsókna á brott-
kasti og kynntar voru fyrir skömmu.
Hann sagðist leggja á það áherslu að
tilgangurinn með rannsóknunum
væri fyrst og fremst að skýra heild-
armyndina svo að hægt sé að gera sér
grein fyrir umfangi brottkastsins.
Um greiningu væri að ræða, ekki
grundvöll til að dæma einn eða neinn.
„Í ljósi þessara rannsókna á að vera
hægt að grípa til markvissari við-
bragða en ella og þær auka þekkingu
okkar til lengri tíma litið. Brottkast er
vandamál sem fleiri en sjómenn þurfa
að taka á, það má nefna vinnsluna,
eftirlitsaðila, lögreglu, dómstóla og
Alþingi.
Ég vil vara við þeirri túlkun sem
heyrst hefur fyrr og nú, að brottkast
sé afleiðing íslenska kvótakerfisins.
Takmörkun á aðgangi í sjávarauð-
lindina getur kallað á brottkast en
það er vandamál sem stjórnvöld
standa frammi fyrir í öllum fiskveiði-
stjórnunarkerfum.“
Árni sagði að nefndirnar tvær muni
skila endanlegum tillögum á næstu
dögum og leggja væntanlega til laga-
eða reglugerðabreytingar sem feli í
sér tillögur um breyttar vinnuaðferð-
ir til að minnka eða koma í veg fyrir
brottkast. „Okkar boðskapur, sem
greinin þarf einnig að gera að sínum,
er að það þurfi að verða hugarfars-
breyting varðandi brottkastið. Þegar
hugsað er fyrir heildina og litið til
lengri tíma er bæði óábyrgt og sið-
laust að henda fiski.“
Tekur ekki þátt í vangaveltum
Árni vitnaði einnig í ávarpi sínu til
þess að undanfarna daga hefði verið
mikil umræða um það í fjölmiðlum að
búast megi við tillögum um minni
þorskkvóta fyrir næsta fiskveiðiár.
Rætt hafi verið um að vísindamenn
hafi ofmetið stofninn og við því þurfi
að bregðast. Sagði Árni að undanfar-
in ár hafi ákvörðun um leyfilegan há-
marksafla byggt í stærstum dráttum
á tillögum vísindamanna og þegar frá
þeim hafi verið vikið hafi það verið
vegna mismunandi mats á forsendum
tillagnanna. „Við höfum ákveðið
vinnulag hvað varðar öflun gagna, úr-
vinnslu þeirra, tillögur um hámarks-
afla og í framhaldinu ákvörðun um
kvóta. Ég hef ekki hugsað mér að
taka þátt í vangaveltum um stærri
eða minni þorskkvóta fyrr en niður-
stöður vísindamanna liggja fyrir,
enda vantar mig þangað til mikilvæg-
ustu forsendurnar til þess.“
Ráðherrann sagðist þannig ekki
tilbúinn til þess að svara því hvort
svokölluð sveiflujöfnun í aflareglunni
myndi eiga við á næsta fiskveiðiári.
Reglan var kynnt á síðasta ári og
kveður á um að ekki sé hægt að
minnka eða auka þorskkvótann meira
en 30 þúsund tonn á milli fiskveiðiára.
Árni vék máli sínu einnig að verk-
falli sjómanna sem nú hefur staðið í
rúman mánuð. Hann sagði stöðuna
vera mjög alvarlega og áhrif verk-
fallsins í þjóðfélaginu mikil og nefndi
meðal annars hugsanleg áhrif á geng-
isþróunina undanfarið, áhrifin á at-
vinnu fiskverkafólks, áhrifin á út-
flutningsverslun og markaði fyrir
fiskafurðir, og áhrifin á sjómenn og
rekstur útgerða í landinu. Hann sagði
að deilan yrði ekki leyst með laga-
setningu. „Fyrir þjóð sem er svo háð
sjávarútvegi er verkfall sem þetta,
mál sem ekki aðeins snýr að sjómönn-
um og útgerðarmönnum, það skiptir
alla Íslendinga máli. Það er því brýnt
að leysa deiluna en sú lausn verður að
koma frá deiluaðilum sjálfum,“ sagði
Árni.
Vaxtarmöguleikar
í norskum sjávarútvegi
Geir Andreassen, framkvæmda-
stjóri samtaka fiskvinnslu- og fiskeld-
isstöðva í Noregi, fjallaði á Fiskiþingi
um stöðu norskrar fiskvinnslu og
vaxtarmöguleika hennar. Hann sagði
þróun í greininni hafa verið mjög já-
kvæða síðan um miðjan 9. áratuginn.
Útflutningsverðmæti sjávarafurða
hafi þannig vaxið úr 150 milljörðum
króna í 350 milljarða króna. Hins veg-
ar stæði greinin nú frammi fyrir sam-
drætti í bolfiskafla og útlit fyrir að
loka þyrfti einhverjum vinnslum eða
fyrirtækjum. Þá væru Norðmenn
nokkuð háðir markaðstakmörkunum,
einkum á mörkuðum fyrir eldislax í
löndum Evrópusambandsins. Hann
sagði að Norðmenn væru hins vegar
bjartsýnir á enn frekari vöxt sjávar-
útvegsins í landinu og meðvitaðir um
mikilvægi greinarinnar, samfara
minnkandi mikilvægi olíuiðnaðarins.
Hins vegar væri ljóst að bæta þyrfti
aðgengi Norðmanna að ýmsum
mörkuðum, enda útflutningur ýmissa
sjávarafurða mjög háður viðskipta-
hindrunum og takmarkaði þannig
vöxt greinarinnar.
Andreassen sagði flókið að leysa úr
þessum vanda, enda væri fiskur og
fiskafurðir ein mest verndaða varan í
heimsversluninni. Hamlað væri á við-
skipti með innflutningtollum, heil-
brigðistakmörkunum, ýmiss konar
leyfum, kvótum og þar fram eftir göt-
unum. Hann sagði að þótt Íslending-
ar og Norðmenn hefðu ólíkar skoð-
anir í þessum efnum væri það báðum
þjóðum í hag að tryggja bættan að-
gang að mörkuðum, alls staðar í
heiminum.
Fiskifélag Íslands fagnar 90 ára afmæli sínu
Verkefnin eru
enn þá næg
Morgunblaðið/Árni Sæberg
Pétur Bjarnason, framkvæmdastjóri Fiskifélags Íslands, setur 60. Fiskiþing. Á myndinni eru einnig Guð-
mundur Páll Jónsson fundarstjóri og Árni M. Mathiesen sjávarútvegsráðherra.