Morgunblaðið - 05.05.2001, Blaðsíða 28

ERLENT
28 LAUGARDAGUR 5. MAÍ 2001 MORGUNBLAÐIÐ
UM LEIÐ og William Hague leið-
togi Íhaldsflokksins heimsótti
Yorkshire í síðustu viku til að vekja
athygli á fjölþjóðamenningu Breta
lét John Townend þingmaður
flokksins svo ummælt að stjórn
Tony Blair leiðtoga Verkamanna-
flokksins væri á góðri leið með að
breyta Bretum í kynstofn kyn-
blendinga. Orð þingmannsins
skyggðu ekki aðeins á tilgang ferð-
ar Hagues, heldur vöktu deilur
flokksins í kynþáttamálum og af-
hjúpuðu enn einu sinni ótraust
flokkstök Hagues.
En ekki nóg með það, heldur
sagði annar þingmaður, Laurence
Robertson, að orð Townend væru
„sönn í grundvallaratriðum“. Báðir
þingmennirnir urðu að draga orð
sín til baka, en ekki fyrr en Taylor
lávarður af Warwick, eini svarti lá-
varður Íhaldsflokksins, hótaði að
segja sig úr flokknum.
Allt þetta rót hefur ekki hjálpað
Hague. Skoðanakönnun IPO fyrir
BBC, birt í vikunni, sýnir að 63
prósent kjósenda álíta Hague hafa
haldið illa á spöðunum í kynþátta-
málum. Er hinn flugmælski Hague
kynnti stefnuskrá flokksins í gær
sagði hann að flokkurinn stefndi að
því að bæta afgreiðslu á umsóknum
þeirra er sækja um pólitískt hæli
svo Bretland yrði þeim öruggt at-
hvarf er á því þyrftu að halda. Um
leið afhjúpaði Hague nýtt kosn-
ingaplakat: Mynd af kasóléttum
Tony Blair forsætisráðherra með
orðaleik er vísaði til efndaleysis
stjórnarinnar: Eftir fjögurra ára
hríðir væri barnið enn ófætt.
Óþægir þingmenn
Þegar Townend lýsti því yfir að
Bretar væru að breytast í kynstofn
kynblendinga valdi hann enska
orðið „mongrel“ til að lýsa þessari
þróun.
Orðið vísar oftast til hunda, sem
eru kynblendingar, svo það hljóm-
ar ekki göfuglega í eyrum hinna
hundelskandi Breta, þó flestir séu
á því að blandaðir hundar séu
reyndar oft gæddir betri eiginleik-
um en hinir hreinræktuðu.
Þó ýmsir hafi séð ástæðu til að
ræða þennan þátt málsins hafði
Hague ekki frið til að vera með
heimspekilegar vangaveltur um
málið. En það var ekki fyrr en
nokkrum dögum eftir að Townend
lét ummæli sín falla að Hague
greip til aðgerða. Ummæli Town-
end koma þó engum á óvart. Það er
ekki nema um mánuður síðan hann
sagði að innflutningur útlendinga
stefndi einleitni engilsaxneska kyn-
stofnsins í voða. Townend var þá
harðlega gagnrýndur af Hague,
líka af því Townend vildi ekki und-
irrita yfirlýsingu formanna flokk-
anna um að gera kynþáttamál ekki
að kosningamáli.
Hague sagði þá að það tæki því
ekki að svipta Townend trúnaðar-
störfum í flokknum. Þingmaðurinn
ætlaði hvort sem er ekki að bjóða
sig fram við næstu kosningar, sem
allir búast við að verði í byrjun júní
og það væri því merkingarlaus
gjörð að grípa til aðgerða gegn
Townend.
Hins vegar hikaði Hague ekki
við að svipta annan þingmann,
Charles Wardle, sem líka hættir
eftir næstu kosningar. Wardle varð
það nefnilega á að lýsa því yfir að
hann ætlaði að styðja óháðan fram-
bjóðanda í næstu kosningum, ekki
frambjóðanda eigin flokks. Og allt
kom fyrir ekki þó Wardle segði að
rangt hefði verið haft eftir sér.
Auðmýkt án
sannfæringarkrafts
Townend var harðlega víttur af
Hague fyrir fyrri ummæli sín. Í
þetta skiptið var Townend auk þess
neyddur til að koma með yfirlýs-
ingu á mánudaginn, þar sem auð-
mýktin draup af hverju orði. Að
hann hafi meint orð sín í raun og
veru efast menn um eftir að fréttir
komu upp í fyrradag um að Town-
end hefði sagt við einhverja blaða-
menn að hann ætti eftir að leysa
frá skjóðunni svo um munaði eftir
kosningar.
Eftir á lýsti Townend því yfir að
þetta hefði ekki verið rétt eftir sér
sagt, en ónefndir heimildarmenn
halda því hins vegar fram að Town-
end þyki flokksforystan hafa farið
ómaklega með sig. En það voru
fleiri sem þurftu að grípa til auð-
mýktar. Þegar Robertson þing-
maður sagði orð Townend alveg
sönn fékk hann alveg sömu með-
ferð, var ávítaður og neyddist til að
biðjast afsökunar og lofa að tala
aldrei svona aftur.
Það sem kastar rýrð á leiðtoga-
hæfileika Hagues er að ávíturnar
til þingmannanna tveggja komu
ekki fyrr en hinn svarti Taylor lá-
varður hafði haft uppi svo hörð orð
um kynþáttastefnu flokksins og
meðferð Hagues á þeim málum að
næsta skref hans virtist vera að
segja sig úr flokknum. Hann benti
á að hann gæti ekki verið í sama
flokki og Townend. Þeir eru þó
báðir enn í flokknum. Taylor virðist
ekki sérlega sannfærður um leið-
togahæfileika Hagues en hefur ver-
ið hvattur til að hafa hægt um sig
og hvetja heldur aðra blökkumenn
til að styðja flokkinn, en grafa und-
an honum.
Illvíg orðaskipti og sein tök
Hagues á þeim hafa enn ýtt undir
efasemdir um framtíð hans sem
flokksleiðtoga. Stöðugar vangavelt-
ur um hæfileika hans vekja áhygg-
ur flokksmanna um að með Hague
við stjórnvölinn muni flokkurinn
ekki eiga afturkvæmt í stjórn. Það
hefur spurst út að í Somerset
hyggist frambjóðendur Íhalds-
flokksins reka áróður fyrir því að
atkvæði til þeirra þýði ekki endi-
lega að ekki sé hægt að losna við
Hague, komist flokkurinn í ríkis-
stjórn.
Kynþáttaumræður
hrella Íhalds-
flokkinn breska
Reuters
William Hague, leiðtogi breska Íhaldsflokksins, sótt-
hreinsar skó sína fyrir stjórnmálafund í Skotlandi.
AP
Taylor lávarður, sem situr í lávarðadeildinni
fyrir Íhaldsflokkinn, hefur hótað því að segja
sig úr flokknum vegna kynþáttamálanna.
William Hague skrifaði undir yfirlýsingu
um að flokkur hans höfðaði ekki til
kynþáttafordóma í komandi kosningabar-
áttu en gengur illa að fá frambjóðendur
til að hlíta því. Að sögn Sigrúnar Davíðs-
dóttur ýtir þetta undir efasemdir um
leiðtogahæfileika hans.
VÆNTANLEG ný aðildarríki Evr-
ópusambandsins (ESB) munu geta
sett hömlur við kaupum borgara
annarra ESB-ríkja á fasteignum og
landi í allt að sjö ár eftir inngöngu
viðkomandi ríkja í sambandið, sam-
kvæmt tillögum sem framkvæmda-
stjórn ESB birti í gær.
Leggur framkvæmdastjórnin til
að sjö ára aðlögunarfrestur verði á
kaupum á landi og fimm ár á fast-
eignakaupum. Framkvæmdastjórn-
in er með þessum tillögum að
bregðast við óskum nokkurra Mið-
og Austur-Evrópuríkjanna, sem nú
standa í aðildarviðræðum við ESB.
Einkum eru það Pólverjar sem
óttast að Þjóðverjar, öðrum frekar,
muni vilja kaupa land og fasteignir
sérstaklega á þeim svæðum sem áð-
ur voru hluti af Þýzkalandi en færð
voru undir pólsk yfirráð eftir síðari
heimsstyrjöld.
Samkvæmt tillögunum munu
stjórnvöld hinna væntanlegu nýju
aðildarríkja geta haldið sinni lands-
löggjöf um kaup útlendinga á landi
og fasteignum út hinn umsamda að-
lögunarfrest en að honum loknum
muni samræmd löggjöf ESB á
þessu sviði taka gildi. Hún gerir
ráð fyrir að borgari ESB-ríkis geti
keypt fasteignir hvar sem er í
sambandinu.
Sjö ára aðlögunarfrestur
á fasteignakaupum
Brussel. Reuters.