Morgunblaðið - 05.05.2001, Blaðsíða 4

FRÉTTIR
4 LAUGARDAGUR 5. MAÍ 2001 MORGUNBLAÐIÐ
„SEÐLABANKINN spáir því að
verðbólga á seinni hluta þessa árs
geti orðið allt að 6% og verði 5,7% yf-
ir árið. Úr því er líklegt að verðbólga
minnki samfara því að spennan í
hagkerfinu hjaðnar,“ segir m.a. um
nýja verðbólguspá Seðlabanka Ís-
lands sem kynnt var í gær og birtist í
nýju hefti Peningamála, ársfjórð-
ungsrits bankans. Spáin byggist á
þeirri forsendu að hugsanleg frekari
gengislækkun verði tímabundin og
að fyrirliggjandi kjarasamningar
raskist ekki.
Birgir Ísleifur Gunnarsson, for-
maður bankastjórnar, kynnti spána
og minnti hann í upphafi á þær
breytingar sem gerðar hefðu verið
nýlega á umgjörð peningastefnunn-
ar, vikmörk gengis hefðu verið af-
numin en þess í stað myndi Seðla-
bankinn miða peningastefnuna við
að verðbólga verði til frambúðar sem
næst 2,5%. Meðan aðlögun frá nú-
verandi verðbólgu stæði yfir gæti
verðbólga þó orðið meiri. Spá Seðla-
bankans gerir ráð fyrir að verð-
bólgumarkmiðin, þ.e. 2,5% verð-
bólga, geti náðst um mitt árið 2003.
Birgir Ísleifur sagði verðbólguspá
bankans um 4% verðbólgu fyrir
fyrsta ársfjórðung hafa gengið eftir
en vegna lækkandi gengis og hækk-
andi vísitölu neysluverðs hefðu verð-
bólguhorfur á næstunni versnað.
Birgir Ísleifur sagði skýringar á
lækkandi gengi krónunnar meðal
annars verkfall sjómanna. Það hefði
áhrif þegar atvinnuvegur sem gæfi
um 60% útflutningstekna lamaðist
svo og fréttir um hugsanlegan nið-
urskurð aflamagns. Hann sagði að
það sem gæti snúið þessari þróun við
væri að samningar tækjust við sjó-
menn og hvort um aflaskerðingu
yrði að ræða eða ekki og hann benti
einnig á að framtíðaráform varðandi
stóriðju hefðu áhrif á gjaldeyris-
streymi til landsins. Annars vegar
frá erlendum fjárfestum og hins veg-
ar gegnum lántökur Landsvirkjunar
vegna framkvæmda.
Þá sagði hann einkavæðingu bæði
banka og Landssíma og skipta máli í
þessu sambandi. Bankastjórinn
sagði næstu spá Seðlabankans gerða
að þremur mánuðum liðnum og hann
taldi að gengislækkun síðustu daga
væri tímabundin og myndi ekki hafa
veruleg áhrif á verðbólguhorfur.
Útlánaaukning og viðskipta-
halli fela í sér áhættu
Í greinargerð í Peningamálum
kemur fram að útlánaaukning und-
anfarin misseri og óhóflegur við-
skiptahalli sem hafi stuðlað að um-
talsverðri gengislækkun síðustu
mánuði feli sér áhættu fyrir stöðug-
leika fjármálakerfisins eins og bank-
inn hafi varað við áður. „Á sama tíma
hefur geta fjármálakerfisins til að
standa af sér erfiðari aðstæður að
ýmsu leyti minnkað. Kemur það
fram í verri afkomu og lækkandi eig-
infjárhlutfalli. Það er eðli fjármála-
kreppna að þær geta dunið yfir án
þess að gera afdráttarlaus boð á und-
an sér, eins og gerst hefur í ná-
grannalöndum Íslands og um heim
allan,“ sagði Birgir Ísleifur m.a. er
hann vitnaði til inngangsorða ritsins.
„Seðlabankinn telur ekki efna-
hagslegar langtímaforsendur fyrir
þeirri gengislækkun sem nú hefur
orðið, auk þess sem hún er óæskileg
frá sjónarhóli verðbólgumarkmiðs
bankans. Hin mikla lækkun gengis
krónunnar undanfarna daga er að
mati bankans tímabundin og skýrist
meðal annars af tregari fjármögnun
viðskiptahalla, sjómannaverkfalli og
tilhneigingu gjaldeyrismarkaða til
yfirskota. Ljóst má vera að óhófleg-
ur viðskiptahalli grefur til lengdar
undan genginu, jafnvel þótt hátt
gengi sé ekki meginorsök hans, og
getur þar með sett verðstöðugleika í
hættu.“ Seðlabankastjóri sagði að-
hald í peningamálum áfram mikið og
að verri verðbólguhorfur og þrýst-
ingur á gengi krónunnar myndu
hamla frekari vaxtalækkun í bráð
jafnvel þótt minni umsvif í hagkerf-
inu gætu gefið tilefni til þess. „Því
eru auknar líkur á að peningastefn-
an, sem miðar að því að draga úr
verðbólgu á ný, hafi tímabundinn
samdrátt í för með sér. Nýsett verð-
bólgumarkmið bankans mun þó nást
að lokum þrátt fyrir tímabundinn
verðbólgukúf og harkalegri aðlögun
en vonast var eftir,“ sagði Birgir Ís-
leifur Gunnarsson. Um forsendur
verðbólguspárinnar segir m.a. að
tekið sé mið af nýrri spá Þjóðhags-
stofnunar um hagvöxt og vinnuafls-
notkun og spám alþjóðastofnana um
verðlagsþróun í utanríkisviðskipt-
um. „Mat á samningsbundinni
hækkun launa er byggt á fyrirliggj-
andi samningum. Um hana er því
nokkuð góð vissa. Við áætlun launa-
skriðs á innlendum markaði hefur
verið tekið mið af aðstæðum á vinnu-
markaði. Gert er ráð fyrir að spenna
á vinnumarkaði minnki á næstu ár-
um, sem er í samræmi við spá Þjóð-
hagsstofnunar,“ og gert er einnig
ráð fyrir því að heldur dragi úr vexti
á framleiðni vinnuafls á næstu árum
með minnkandi hagvexti. Þá er gert
ráð fyrir óbreyttu gengi krónunnar
frá spádegi eða 26. apríl, sem sé 6,5%
lægra gengi en miðað var við í spá
bankans í febrúar.
„Reynsla undanfarinna mánaða
virðist gefa til kynna að áhrif geng-
isbreytinga á innlent verðlag gætu
verið með lengri töf en áður, hvort
sem sú breyting er tímabundin eða
varanleg. Er það í samræmi við
reynslu annarra ríkja sem tekið hafa
upp sveigjanlega gengisstefnu. Hins
vegar eru engin rök, hvorki fræðileg
né byggð á reynslu, fyrir því að áhrif
varanlegra gengisbreytinga muni
ekki koma fram í verðlagi að lokum,“
segir um gengið og sé af þeim sökum
gert ráð fyrir að nýleg gengislækkun
komi heldur hægar fram en fyrir-
liggjandi líkön geri ráð fyrir en að
langtímasambandið sé óbreytt.
Styrkara gengi krónunnar
Gengi krónunnar hækkaði um
rúmlega 1% í viðskiptum á milli-
bankamarkaði í gær. Námu heildar-
viðskipti 19,8 milljörðum króna. Í
upphafi dags var gengisvísitalan
141,53 stig. Í fyrstu styrktist krónan
lítillega en veiktist þó fljótlega aftur
og fór gengisvísitalan hæst í 143,60
stig. Seinni hluta dags styrktist
gengi krónunnar verulega og endaði
gengisvísitalan í 140 stigum.
Seðlabanki Íslands telur markmið um 2,5% verðbólgu eiga að nást um mitt árið 2003
Verðbólgan 5,7% í ár
en síðan minnkandi
Morgunblaðið/Jim Smart
Birgir Ísleifur Gunnarsson í ræðustóli. Við borðið sitja Eiríkur Guðna-
son, Finnur Ingólfsson og Már Guðmundsson hagfræðingur.












































   
  








    







ÞORVARÐUR Tjörvi Ólafsson, for-
maður Stúdentaráðs Háskóla Ís-
lands, hefur verið valinn í fyrsta
sinn í landsliðshópinn í handbolta,
en hann er sem kunnugt er leik-
maður Hauka og núverandi Ís-
landsmeistari. Þorvarður Tjörvi er
fæddur 2. maí 1977 og býr með
Önnu Margréti Bjarnadóttur, sem
er að ljúka námi í dönsku í Háskóla
Íslands. Þorvarður Tjörvi hefur
verið í miklum önnum í vetur, bæði
vegna starfa sinna í Stúdentaráði
en ekki síður vegna mikils álags í
handboltanum, en Haukar komust í
undanúrslit í Evrópukeppni meist-
araliða þar sem þeir féllu með
sæmd úr keppni eftir leiki gegn
króatíska liðinu Metkovic.
„Ég bjó fyrstu sjö árin í Kópavogi
og hef síðan búið í Hafnarfirði að
undanskildum tveimur árum þegar
ég var í námi í Danmörku. Þegar
ég flutti í Hafnarfirðinn kynntist ég
Einari Gunnarssyni [syni Gunnars
Einarssonar, markvarðar í Hauk-
um um árabil], sem leikur með mér
í Haukum, og hann var fljótur að
draga mig með á æfingar. Ég spil-
aði eitt ár með Bjæring Bro í efstu
deildinni í Danmörku,“ segir Þor-
varður Tjörvi, sem var eitt ár í hag-
fræði í Háskólanum í Árósum.
„Konan mín er að ljúka námi í
haust og stefnir á framhaldsnám í
Danmörku og við ætlum út eftir
næstu handboltavertíð. Ég gerði
tveggja ára samning við Hauka í
fyrra. Ég stefni að því að spila
handbolta í Danmörku. Þarna ætla
ég líka að klára námið því skólinn
hefur setið dálítið á hakanum eftir
að ég kom heim. Það hefur verið
mikið að gera í handboltanum og í
stúdentapólitíkinni.“
Það hefur mikið brunnið á Þor-
varði Tjörva á þeim vettvangi í vet-
ur. „Yfirvofandi verkfallsaðgerðir
kennara tóku sinn toll og sköpuðu
okkur mikla vinnu. Sem betur fór
tókst að semja og það var gert rétt
fyrir úrslitaviðureignina í Íslands-
mótinu. Það var mikill léttir og ég
get varla hugsað þá hugsun til enda
ef komið hefði til verkfalls. Það
hefði myndast upplausnarástand í
háskólanum.“
Guðmundur Guðmundsson,
landsliðsþjálfari í handbolta, hefur
valið Þorvarð Tjörva í landsliðs-
hópinn ásamt þremur öðrum nýlið-
um. „Þetta eru miklar gleðifregnir.
Þetta hefur alltaf verið draum-
urinn en hann rættist fyrr en ég
þorði að vona. Í raun hefur þetta
verið draumavetur, frábært ár með
Haukunum. En rúsínan í pylsuend-
anum kæmi í ljós ef okkur tækist að
leggja KA að velli fyrir norðan,“
segir Þorvarður Tjörvi.
Þorvarður Tjörvi Ólafsson með mörg járn í eldinum
Hand-
bolti og
stúdenta-
pólitík
Morgunblaðið/Skapti Hallgrímsson
Þorvarður Tjörvi Ólafsson kastar mæðinni utan vallar um stund í fjórða
úrslitaleiknum í fyrrakvöld. Til vinstri eru Viggó Sigurðsson, þjálfari
Hauka, og Óskar Ármannsson.
FORSTJÓRI Landsvirkjunar, Frið-
rik Sophusson, segir að niðurstaða
Þjórsáraveranefndar, um að skoða
betur áhrif miðlunarlóns upp á 575
metra yfir sjávarmáli, sé jákvæð og
viðunandi fyrir báða aðila ef heimild
verði að lokum gefin fyrir þeim fram-
kvæmdum. Slíkt lón rýri ekki veru-
lega náttúruverndargildi Þjórsár-
vera, að mati Landsvirkjunar.
Friðrik segist hafa viljað sjá nefnd-
ina samþykkja 6. áfanga Kvíslaveitu,
sem hefði gefið meiri orku, en hann
telur lónshæð upp á 575 metra duga
Landsvirkjun til að afhenda næga
orku á réttum tíma til stækkunar
Norðuráls á Grundartanga. Að sögn
Friðriks er skylt að setja þessar
framkvæmdir í mat á umhverfis-
áhrifum og þá gefist öllum tækifæri
til að koma með ábendingar og at-
hugasemdir.
„Aðalatriðið er að fólk og hags-
munaaðilar fái að kynna sér rann-
sóknaniðurstöður málsins. Nú er
verið að tala um mun minna lón en
lýst er í undanþáguákvæði friðlýs-
ingarinnar. Rúmmál lónsins er um
fjórðungur af því sem ella hefði orð-
ið,“ segir Friðrik og bendir á að lón-
flötur innan friðlandsins, miðað við
575 metra hæð yfir sjó, sé 5,6 ferkíló-
metrar en flöturinn sé 27,7 ferkíló-
metrar innan friðlandsins í lóni upp á
581 metra yfir sjávarmáli, sem gert
sé ráð fyrir í friðlýsingunni. Heild-
arflötur þess lóns sem Þjórsárvera-
nefnd vill skoða nánar er 28,5 ferkíló-
metrar en er alls 62 ferkílómetrar
miðað við 581 metra hæð.
Hagstæðasti kosturinn
Friðrik bendir á að í friðlýsingu
Þjórsárvera, sem hafi lagagildi, sé
gert ráð fyrir því að Landsvirkjun
setji niður lón við Norðlingaöldu,
enda sé vissum skilyrðum sé full-
nægt. „Ástæðan fyrir því að við erum
að sækjast eftir þessu lóni núna er sú
að þetta er langhagstæðasti virkjun-
arkosturinn í dag og svarar mjög til
þess sem um er beðið af hálfu Norð-
uráls. Með því að setja þarna niður
lón spörum við okkur byggingar-
framkvæmdir við virkjanir en auk-
um vatnsrennslið í gegnum þær
virkjanir sem fyrir eru,“ segir Frið-
rik.
Forstjóri Landsvirkjunar segir að
með umræddu lóni upp á 575 metra
yfir sjó sé hægt að afhenda Norður-
áli þá orku sem um hefur verið beðið
vegna stækkunar álversins á Grund-
artanga, og á réttum tíma eða árið
2004. Gerir hann þá einnig ráð fyrir
Búðarhálsvirkjun, sem Landsvirkj-
un hefur fengið virkjanaleyfi fyrir,
og samningum við Reykjavíkurborg
vegna stækkunar Nesjavallavirkjun-
ar. „Þegar öllu er safnað saman telj-
um við okkur hafa næga orku á þeim
tíma sem um er beðið. Ef við fáum
þetta ekki verður meiri bið á því að
við getum sett niður virkjun sem
svarar til þeirra þarfa,“ segir Frið-
rik.
Lónshæð upp á
575 metra dugar
Forstjóri Landsvirkjunar um
niðurstöðu Þjórsárveranefndar