Morgunblaðið - 12.05.2001, Blaðsíða 10

FRÉTTIR
10 LAUGARDAGUR 12. MAÍ 2001 MORGUNBLAÐIÐ
ANNIRNAR á Alþingi síðustu
dægrin hafa varla farið fram hjá
landsmönnum enda þótt venja sé að
mörg mál séu til meðferðar á lög-
gjafarsamkundunni á lokasprett-
inum fyrir jól og á vorin. Þá er hefð
fyrir löngum fundum jafnvel fram á
nætur, meintu málþófi og fleiru í
þeim dúr.
Ekkert er þannig nýtt undir sól-
inni.
Þótt forseti Alþingis stefni ótrauð-
ur enn á þingfrestun næsta föstudag
er opinbert leyndarmál að seinkun
kunni að verða á því, jafnvel talsvert
fram í aðra viku. Í þessum efnum
skiptir þó miklu máli hvaða þingmál
stjórnarmeirihlutinn mun á end-
anum leggja mesta áherslu á og
hvaða mál verða sett hljóðalaust til
hliðar og geymd til haustsins. Vitað
er að margir ráðherrar leggja
áherslu á hin og þessi mál, en óvíst
er hvort atorka þeirra dugi þegar
menn standa á lokasprettinum
frammi fyrir því að seinka þing-
frestun.
Nokkur stórmál bíða enn af-
greiðslu og aðeins fjórir eiginlegir
þingdagar eru til stefnu, þar sem
eldhúsdagur verður á miðvikudag,
en í ljósi hins knappa tíma varð uppi
fótur og fit á fimmtudag þegar ljóst
var orðið að menntamálanefnd hafði
afgreitt frá sér umdeilt þingmanna-
frumvarp um lögleiðingu hnefaleika.
Þar með eru yfirgnæfandi líkur á því
að málið komi til lokaafgreiðslu ein-
hvern tímann á næstu dögum með
tilheyrandi umræðum. Sama mál var
fellt í fyrra og löng umræða fór aftur
fram um það fyrr í vetur. Víst er að
þarf marga klukkutíma til að ræða
það nú og er nema menn spyrji
hvort virðingu Alþingis og fulltrúa
almennings á því sé mikill greiði
gerður með því að taka svo umdeilt
en um leið léttvægt mál á dagskrá í
síðustu þingviku þegar mörg og
miklu merkilegri mál bíði afgreiðslu.
Svo ekki sé talað um þau fjölmörgu
mál sem aldrei komast til umræðu
eða deyja drottni sínum í nefnd.
Almenningur mun hins vegar fá
þá mynd af störfum Alþingis að á há-
annatíma þyki ekkert nema eðlilegt
að ræða box og enn meira box og
verða hinir þjóðkjörnu fulltrúar vita-
skuld einir að bera ábyrgð á því.
Að þessu slepptu verður ekki hjá
því komist að slá á léttari strengi,
enda er fylgifiskur mikilla anna á
þingi að margt spaugilegt gerist.
Þannig hefur það verið undanfarna
daga og mætti segja af því margar
sögur. Til dæmis var skondið að
fylgjast með enn einni sennunni milli
Björns Bjarnasonar mennta-
málaráðherra og Jóns Bjarnasonar,
Vinstri grænum, í umræðu um
Rannsóknarráð Íslands í vikunni.
Hugmyndir menntamálaráðherra
um nýtt skipulag Rannís gera m.a.
ráð fyrir að sjö ráðherrar setjist í
ráðið og gerði Jón alvarlegar at-
hugasemdir við að ekki væri gert
ráð fyrir utanríkisráðherra né for-
seta Alþingis í þessum fríða hópi og
hann væri hreinlega móðgaður fyrir
þeirra hönd. Benti Jón ennfremur á
að menntamálaráðherra væri gam-
ansamur maður, en uppskar kaldar
kveðjur fyrir vikið frá ráðherra sem
sagði algjörlega óviðeigandi að
draga dár að svo alvarlegu máli.
„Ég hef oft haft orð á því að ræður
Jóns Bjarnasonar séu þær einkenni-
legustu hér í þingsalnum og það
sannaðist hér enn,“ sagði Björn og
þar með var einni fjólunni bætt í
samskipti þeirra í millum í þinginu.
Hingað til hefur ekki brugðist að
eftir ræðu menntamálaráðherra um
hin aðskiljanlegustu mál hafi Jón
komið í ræðustól og haft uppi gagn-
rýni af einhverju tagi – ráðherra
jafnan til mikillar skapraunar.
Fleira skemmtilegt mætti nefna,
til dæmis þá kenningu ættaða úr
þingflokksherbergi Framsóknar-
flokksins að óvænt og skyndilegt fall
krónunnar um ríflega sex prósent á
miðvikudag í síðustu viku hafi ekki
verið annað en viðbrögð markaðar-
ins við nýjum formanni fjár-
laganefndar, Ólafi Erni Haralds-
syni!
Í umræðum um efnahagsmál var
forsætisráðherra m.a. sagður skipta
jafnoft um efnahagsráðgjafa og sól-
gleraugu sem hann bæri jafnvel þótt
hellirigndi. Ísólfur Gylfi Pálmason
var einnig í stuði er hann lýsti efna-
hagsstefnu Vinstri grænna, höfuð-
óvinar framsóknar í landsmála-
pólitíkinni: „Eða lifir hann enn þá í
þeim draumaheimi að við getum lif-
að á fjallagrösum og hundasúru á Ís-
landi?“

  



Box í bland við hundasúrur og fjallagrös
EFTIR BJÖRN INGA HRAFNSSON
ÞINGFRÉTTAMANN
bingi@mbl.is
 EFNISGREINAR frumvarps um
sölu á hlutafé ríkisins í Búnaðarbank-
ann og Landsbankann voru sam-
þykktar á Alþingi í gær með 30 at-
kvæðum gegn 7. Það voru þingmenn
Framsóknarflokks og Sjálfstæðis-
flokks sem greiddu frumvarpinu at-
kvæði en þingmenn Frjálslynda
flokksins og Vinstri grænna greiddu
atkvæði gegn frumvarpinu. Þing-
menn Samfylkingarinnar sátu hjá.
Breytingartillögur Samfylking-
arinnar um að ríkinu verði einungis
heimilt að selja Búnaðarbankann, og
með ýmsum skilyrðum, voru felldar.
Ögmundur Jónasson þingmaður VG
sagði að flokksmenn sínir væru al-
gerlega andvígir því að svipta al-
menning þessum eignum sínum, þ.e.
ríkisbönkunum. Hann sagði brýnt að
tryggð yrði kjölfesta í fjármálalífinu
með öflugum þjóðbanka.
 VILHJÁLMUR Egilsson, for-
maður efnahags- og viðskiptanefndar
Alþingis, mælti fyrir áliti meirihlut-
ans og lét m.a. í ljósi þá skoðun sína
að auka bæri eigið fé bankanna á
næstunni. Það væri væntanlega
skynsamlegt í ljósi undangenginna
gengisbreytinga.
Össur Skarphéðinsson, formaður
Samfylkingarinnar, taldi fremur að
Vilhjálmur talaði máli Verslunarráðs
þar sem hann er framkvæmdastjóri,
fremur en sem formaður nefnd-
arinnar og sagði furðu margt líkt í
ræðu Vilhjálms og ályktun Versl-
unarráðs frá miðvikudegi. „Mér er
alveg sama þótt þingmaðurinn flytji
boðskap Verslunarráðs við önnur
tækifæri en mér finnst óviðkunn-
anlegt að nánast það eina sem hann
hefur til málanna að leggja í fram-
söguræðu sinni sé að flytja okkur
nýjasta boðskap úr því musteri sem
heitir Verslunarráð. Ég kann bara
ekki við það,“ sagði Össur.
Vilhjálmur þakkaði fyrir leiðbein-
ingar um hvaða skoðunum mætti
koma á framfæri í ræðustól á Alþingi.
„Mér finnst þær athyglisverðar og
veit að fleiri þingmenn munu taka sér
þetta til fyrirmyndar,“ sagði hann.
 PÉTUR Blöndal, Sjálfstæð-
isflokki, kom við sögu við atkvæða-
greiðslu um frumvarp um viðskipta-
banka og sparisjóði, þar sem
sparisjóðum er veitt heimild til að
breyta rekstrarformi sínu í hluta-
félag. Við það breytist stofnfjár-
framlag í hlutafé en það sem eftir
stendur af eigin fé skal vera eign
sjálfseignarstofnunar.
Pétur skar sig úr stjórnarmeiri-
hlutanum og lagðist gegn frumvarp-
inu þar sem stofnfjáreigendur á degi
hlutafjárvæðingar muni um aldur og
ævi ráða sjóðum sjálfseignarstofn-
unarinnar óháð því hvort þeir selji
bréf sín í sparisjóðnum síðar meir.
„Þarna fer saman að sá sem á og
fer með stærstan hluta af valdinu á
það ekki. Það leiðir til þess að hann
nær fram hagsmunum sínum með
öðrum hætti en með hámörkun arð-
semi,“ sagði Pétur.
unni að 40% tekna lífeyrisþega yrðu
teknar til hliðar áður en skerðingar
kæmi vegna allra bótaflokka en sam-
kvæmt frumvarpinu ætti þetta ein-
ungis við um vegna tveggja bóta-
flokka af fimm. Hún kvaðst jafnframt
sakna þess úr frumvarpinu að þar
væri ekki kveðið á um sveigjanleg
starfslok eins og væntingar hefðu
verið um. Ásta Ragnheiður fagnaði
því að samkvæmt frumvarpinu er sér-
stök heimilisuppbót lögð af og í stað-
inn tekinn upp tekjutryggingarauki
sem hækki umtalsvert, sem skapi
jafnframt meira jafnræði með ein-
staklingum og sambýlisfólki. Hún
sagði að ríkið fengi dágóðan hluta
þeirra 1.350 milljóna króna sem væru
viðbótarkostnaður vegna breyting-
anna, til baka í formi skatta. Taldi hún
nær lagi að áætla að um einn millj-
arður kr. yrði endanleg upphæð.
Jón svaraði þessu til að aldrei hefði
staðið til að skerðingarákvæðið næði
til allra bótaflokka og þar hefði mis-
túlkun verið á ferð. Um sveigjanleg
starfslok sagði hann að fram þyrfti að
fara tryggingafræðileg úttekt vegna
þess máls og ekki hefði gefist tími til
slíks að sinni. Hann hygðist flytja sér-
stakt frumvarp um sveigjanleg
starfslok á haustþingi. Hann sagði að
á næstu vikum myndi hann jafnframt
fara yfir það hvernig staðið yrði að
frekari endurskoðun almannatrygg-
ingalaga og þar kæmu margar leiðir
til greina.
ÞINGMENN stjórnarandstöðunnar,
sem tóku til máls þegar frumvarp til
laga um breytingar á almannatrygg-
ingum var tekið til fyrstu umræðu á
Alþingi í gær, kváðust ekki mundu
tefja framgang frumvarpsins. Það
væri skref í rétta átt. Jóhanna Sigurð-
ardóttir, þingmaður Samfylkingar-
innar, vakti máls á því að 8.500 kr.
vantaði upp á greiðslur til örorku- og
ellilífeyrisþega á mánuði svo þær
fylgdu þróun launavísitölunnar í sam-
ræmi við lög sem sett voru 1. janúar
1998.
Jón Kristjánsson heilbrigðisráð-
herra sagði að í áliti nefndar sem skil-
aði skýrslu um breytingar á almanna-
tryggingum segði að kaupmáttur
launa hefði vaxið hröðum skrefa og
umtalsvert launaskrið hefði átt sér
stað í uppsveiflu síðustu ára. Launa-
vísitalan hefði hækkað umfram taxta
og vegna skipulagsbreytinga í kjara-
málum opinberra starfsmanna væri
eðlilegra að miða við almennan vinnu-
markað. Kaupmáttur bóta hefði hald-
ið í við kaupmátt á almennum vinnu-
markaði. Jón sagði að þetta væri
atriði sem væri deilt um og túlkað á
mismunandi hátt en þetta væri skiln-
ingur stjórnvalda á þessu máli.
Ásta Ragnheiður Jóhannesdóttir,
þingmaður Samfylkingarinnar, vakti
máls á því að misræmi hefði verið í
kynningu heilbrigðisráðherra á frum-
varpinu og því sem það fæli í sér.
Þannig hefði mátt skilja af kynning-
Stjórnarandstaðan gagnrýndi frumvarp um almannatryggingar
Bætur ekki fylgt
þróun launavísitölu
GEIR H. Haarde, fjármálaráð-
herra, mælti í gær fyrir frum-
varpi til laga um breytingu á
tollalögum. Frumvarpið felur í
sér að landbúnaðarráðherra er
veitt aukið svigrúm til að fjölga
þeim grænmetistegundum sem
unnt er að flytja inn á lægri toll-
um eða án tolla.
Fram kemur í athugasemd
með frumvarpinu að árlegar
tekjur ríkissjóðs af innfluttu
grænmeti árin 1999 og 2000
námu um 150 til 170 millj. kr. Samkvæmt frumvarp-
inu fær ráðherra landbúnaðarmála aukið svigrúm
til að ákveða að hve miklu leyti tollar verði felldir
niður og fer tekjutap ríkissjóðs eftir því að hve
miklu leyti hann nýtir það svigrúm.
Fjármálaráðherra gerði að umtalsefni þá stöðu
að hann mæli fyrir frumvarpi um heimildir annars
ráðherra. Sagði hann þetta óvenjulegt en vísaði til
samkomulags í þessa veru í ríkisstjórn á árunum
1991 til 1995 og að engin áform væri um að breyta
þessu fyrirkomulagi.
Fjallið tók jóðsótt og úr varð lítil mús
Össur Skarphéðinsson, formaður Samfylkingar-
innar, sagði af þessu tilefni eðlilegra að annað hvort
viðskiptaráðherra færi með þennan málaflokk sem
ráðherra neytenda eða þá fjármálaráðherra. Um
samkomulag ríkisstjórnar Sjálfstæðisflokks og Al-
þýðuflokks í þessa veru sagði Össur að það hefði
betur ekki verið gert og afleiðingarnar hefðu verið
tap fyrir neytendur í landinu.
Benti Össur á að Samkeppn-
isstofnun segði að í skjóli land-
búnaðarráðuneytisins hefði til-
teknum fyrirtækjum á heild-
sölumarkaði með grænmeti
tekist að koma því upp sem
væri samsæri gegn hagsmun-
um neytenda og óhóflegu verð-
lagi á grænmeti.
Fram kom í máli formanns
Samfylkingarinnar að hann
teldi of skammt gengið í frum-
varpinu, en það væri engu að
síður spor í rétta átt og því yrði ekki lagst gegn
framgöngu þess í þinginu.
Steingrímur J. Sigfússon, formaður Vinstri
grænna, gerði að umtalsefni þann langa tíma sem
tók fyrir ráðherra að bregðast við úrskurði Sam-
keppnisstofnunar og líkti efni frumvarpsins við litla
mús sem orðið hefði til eftir jóðsótt fjallsins mikla.
Kostnaðurinn 70 til 100 millj.
Guðni Ágústsson, landbúnaðarráðherra, sagði af
þessu tilefni að enginn væri vinur ríkissjóðs og á
sama tíma og stjórnarandstaðan gagnrýndi ríkis-
sjóð fyrir óráðsíu og teldi blikur á lofti í efnahags-
málum væri kvartað yfir að ekki væri meiru veitt í
lækkun tolla. Taldist landbúnaðarráðherra til að
kostnaður ríkissjóðs vegna frumvarpsins ylti á 70 til
100 millj. kr.
Fram kom hjá bæði landbúnaðarráðherra og for-
manni Samfylkingarinnar að margt forvitnilegt
hefði komið á daginn eftir úrskurð Samkeppnis-
stofnunar, ekki síst um þátt smásölunnar og mikla
álagningu á grænmeti og ávexti. Var þar m.a. vísað
til úttektar Morgunblaðsins í þessum efnum sem
ráðherra kallaði „framúrskarandi rannsóknar-
blaðamennsku“ sem ætti sér ekki fordæmi hér á
landi og Össur Skarphéðinsson taldi að hefði að
mörgu leyti jafnvel tekið skýrslu Samkeppnisstofn-
unar fram og afhjúpað sannkallaða ormagryfju.
Þeir Guðni og Össur voru mjög áberandi við
fyrstu umræðu um frumvarpið í gær, en undir lokin
kastaðist þó í kekki með þeim félögum. Hafði Össur
þá gengið hart fram í kröfum um að tollar á græn-
meti yrðu að mestu felldir niður og komið til móts
við garðyrkjubændur með öðrum hætti. M.a. spurði
hann ráðherra hvort ráðherra vissi hvaða fram-
leiðslustyrki mætti veita bændum í ljósi alþjóðlegra
skuldbindinga. Guðni Ágústsson svaraði þessu
engu, en spurði á móti hvort formaðurinn væri tals-
maður alls þingflokks Samfylkingarinnar og vísaði
til þess að varaformaður flokksins, Margrét Frí-
mannsdóttir, þingmaður Suðurlands, hefði látið sig
málefni garðyrkjunnar mjög varða. Sagði hann
málflutning Össurar með ólíkindum og „aumingja“
Samfylkingin ætti ekki gott að búa við hann.
Af þessu tilefni áminnti starfandi forseti þings-
ins, Árni Steinar Jóhannsson, ráðherra fyrir orða-
lagið og sagði gerðar kröfur um virðingu í garð
þingflokka. Sagðist Össur hins vegar ekki undrandi
á því að landbúnaðarráðherra sýndi slíka ókurteisi,
þar sem algengt væri að hann yrði sér til skammar í
ræðustól, einkum þegar að honum væri sótt í rök-
ræðu.
Mælt fyrir frumvarpi um grænmetistolla
Stjórnarand-
staða telur of
skammt gengið
Morgunblaðið/Þorkell
Össur sagði að of skammt væri gengið í frum-
varpi landbúnaðarráðherra.