Morgunblaðið - 12.05.2001, Blaðsíða 46

MINNINGAR
46 LAUGARDAGUR 12. MAÍ 2001 MORGUNBLAÐIÐ
✝ Sigrún Bjarna-dóttir fæddist að
Görðum í Aðalvík 22.
september 1905. Hún
lést á sjúkrahúsi Bol-
ungarvíkur 2. maí
síðastliðinn. Foreldr-
ar hennar voru hjón-
in Bjarni Dósóþeus-
son, bóndi í Görðum,
f. 7. júlí 1873, d. 19.
feb. 1952, og Bjargey
Sigurðardóttir frá
Látrum, f. 20. apríl
1873, d. 13. feb. 1944.
Sigrún var í foreldra-
húsum til 5 ára ald-
urs en þá var henni komið í fóstur
til hjónanna Guðbjarts Guðmunds-
sonar á Reyrhóli á Hesteyri, f. 3.
júní 1868, d. 17. jan. 1947, og
Ragnheiðar Jónsdóttur frá Víði-
dalsá í Steingrímsfirði, f. 22. sept.
1851, d. 15. nóv. 1932. Hálfsystkini
Sigrúnar voru Margrét, Finney og
Baldey Reginbaldsdætur og Hall-
dór Bjarnason. Sigrún var fjórða í
röð alsystkina en þau voru Guð-
mundur Rósi, Sigurður, Ólöf,
Dósóþeus, Gísli, Sigurjón og Ing-
unn, þau eru öll látin. Fóstursystir
Sigrúnar var Ingibjörg Sigurjóna
Guðbjartsdóttir, f. 20. apríl 1895,
d. 1930. Sigrún giftist, 25. okt.
1938, Sölva Betúelssyni frá Höfn í
Hornvík, f. 30. jan. 1893, d. 13. ág.
1984. Þeim hjónum varð ekki
barna auðið en áttu því láni að
fagna að hafa börn hjá sér á sumr-
in þar sem mynduðuðust mikil og
náin tengsl. Einkum skal getið
Sólbergs Jónssonar, sparisjóðs-
stjóra í Bolungarvík, og Karítas-
ar, systur Sólbergs.
Eiginkona Sólbergs,
Lucie Einarsson hef-
ur verið Sigrúnu
eins og besta dóttir.
Sigrún ólst upp á
Hesteyri hjá Guð-
bjarti frænda sínum
og Ragnheiði, en
Guðbjartur og
Bjargey móðir Sig-
rúnar voru systkina-
börn. Sigrúnu þótti
afar vænt um fóstur-
systurina Jónu, sem
fór ung til náms í
Þýskalandi, varð síð-
an verslunarstóri í Reykjavík og
lést 35 ára gömul. Sigrún lofaði
henni að hún skyldi annast for-
eldrana á meðan systirin væri í
burtu og Sigrún efndi það, því að
hún var hjá þeim óslitið á meðan
fósturforeldrarnir lifðu. Sigrún
og Sölvi hófu búskap á Reyrhól
þar sem Sölvi varð oddviti og síðar
hreppstjóri. Þau voru síðustu ábú-
endur í Sléttuhreppi, fóru frá
Hesteyri í nóvember 1952 og sett-
ust að í Bolungarvík. Á Hesteyri
sinnti Sigrún ýmsum félagsstörf-
um, var meðal annars varagæslu-
maður og gæslumaður stúkunnar
Framtíðarinnar í 20 ár, tók þátt í
leiksýningum og var í ritstjórn
blaðs sem varð að handskrifa. Hún
skrifaði sjálf ýmsar greinar í blað-
ið. Í Bolungarvík var hún ritari
Sjálfstæðiskvennafélagsins í 20
ár.
Útför Sigrúnar fer fram frá
Hólskirkju í Bolungarvík í dag og
hefst athöfnin klukkan 14.
Þegar ég sest niður og reyni að
setja nokkur orð á blað um vinkonu
mína Sigrúnu Bjarnadóttur frá
Hesteyri., verð ég hugsi og veit ekki
hvar á að byrja að segja frá lífshlaupi
hennar. Í mínum huga eru 90 ár ljós-
lifandi fyrir mér frá því þú komst til
Hesteyrar 5 ára gömul og þar til þú
lést 2. maí sl. á 96. aldursári. Samtöl
þín voru svo skýr og ljóslifandi að
manni fannst eins og maður hafi ver-
ið þar þátttakandi, en þess skal getið
að ég þekkti sögusviðið mjög vel. Í
sumarbyrjun 1946, kemur vinkona
foreldra minna heim til okkar og er
að falast eftir strák og stelpu í sveit
til Hesteyrar fyrir vini sína þar,
Sölva Betúelsson hreppstjóra og
konu hans Sigrúnu Bjarnadóttur, en
þau búa þar með fóstra Sigrúnar há-
öldruðum en hjónin eru barnlaus.
Búið er lítið 30 kindur, hestur og 2
kýr og jafnframt eiga þau bát og eru
stundaðir róðrar vor og haust. For-
eldrar mínir höfðu hætt hjáverkabú-
skap haustið áður svo það er ákveðið
að ég 11 ára og systir mín Karitas
Jónsdóttir 9 ára förum í sveit til Sig-
rúnar og Sölva á Hesteyri.
Hesteyrarfjörður tók vel á móti
okkur með fallegu veðri og sumar í
lofti. Á Hesteyri voru rúmlega 20
íbúðarhús ásamt kirkju, skóla, versl-
un, læknisbústað og síldarverk-
smiðju, en hún var hætt starfsemi
ásamt verslun og læknirinn farinn,
fólki var tekið að fækka og ekki búið í
öllum húsum. Undirlendi var ekki
mikið svo bú voru lítil, en sjór stund-
aður vor og haust.
Sölvi og Sigrún tóku vel á móti
okkur og fann maður strax fyrir alúð
og hlýju frá þeim hjónum. Vinnudag-
ur var ekki langur en mjög fjöl-
breyttur. Heyskapur var upp á
gamla mátann, engar vélar og öll
vinnubrögð þau sömu og höfðu verið
um aldamót. Gestkvæmt var hjá
þeim hreppstjórahjónum og fengum
við krakkarnir að sitja með gestun-
um og hlusta á samræður í stað þess
að vera að vinna.
Ég var hjá þeim í sveit í þrjú sum-
ur og hlakkaði alltaf jafnmikið til að
fara á vorin og jafnleiður á að fara
heim á haustin. Eins og kunnugt er
urðu það örlög Sléttuhrepps að
byggð hans eyddist á tiltölulega
fáum árum. Sigrún og Sölvi Betúels-
son, hreppstjóri og oddviti hrepps-
ins, fluttu þaðan seinust manna
haustið 1952. Þau urðu að ganga frá
öllum sínum eigum án nokkurra bóta
og byrja upp á nýtt á nýjum stað og
komin yfir miðjan aldur.
Þau flytja svo vestur yfir Djúpið til
Bolungarvíkur. Sölvi hafði selt sinn
fisk til Einars Guðfinnssonar í Bol-
ungarvík og hafði verið þar í við-
skiptum. Ætlaði Sölvi sér að stunda
sjó frá Bolungarvík á sumrin, þaðan
var stutt að sækja þau mið sem hann
þekkti og frá Bolungarvík sá hann til
Hesteyrarfjarðar og styst að fara
þangað ef hann vildi. Þau Sölvi og
Sigrún stunduðu vinnu í Bolungarvík
meðan heilsan leyfði. Sölvi lést 1984
eftir þriggja ára veikindi þá 91. árs
að aldri.
Nú verður svolítið hlé á okkar
samskiptum vegna skólagöngu
minnar og sjúkrahúslegu fjarri
heimabyggð. Haustið 1955 kem ég
aftur til Bolungarvíkur og þá með
konu mína Lucie Einarsson, danska
að uppruna og gekk hún þá með
fyrsta barn okkar. Það er skemmst
frá því að segja að ég fór með konu
mína í heimsókn til Rúnu og Sölva og
þau tóku okkur mjög vel og þrem
vikum síðar varð Rúna fimmtug og
kona mín hjálpaði Rúnu með afmæl-
ið. Eftir þetta hófst vinskapur Rúnu
og Lucie. Þessi vinskapur þeirra hef-
ur staðið í rúm 45 ár með heimsókn-
um Lucie, og oft barna okkar, til
Rúnu oft í hverri viku og síðustu 20
árin á hverjum degi þegar hægt var,
jafnframt sem hún hjálpaði Rúnu
með allar útréttingar hin seinustu ár.
Þær nutu þessara samverustunda,
báðar sérstaklega vel gefnar og
minnugar. Það var gott hjá Rúnu að
skilja við og fá að halda í höndina á
vinkonu sinni. Um leið og ég þakka
konu minni Lucie fyrir allt það sem
hún gerði fyrir Rúnu mína vil ég
færa starfsfólki Sjúkrahúss Bolung-
arvíkur fyrir sérlega góða umönnun
þessi seinustu ár hennar.
Sjálfur vil ég þakka þér, Rúna, fyr-
ir allar samverustundirnar, öll þín
uppbyggilegu samtöl um ættingja
þína, ættfræði, ábúendur og sögu
Sléttuhrepps og síðan og ekki síst
hvað þú og Sölvi voruð góð við börnin
mín fimm og barnabörn.
Að leiðarlokum vil ég þakka öllum
ættingjum Rúnu fyrir tryggð þeirra
við hana, en hún mat það svo mikils.
Jafnframt þakka ég sveitungum
hennar og Bolvíkingum fyrir sérlega
góð kynni við hana.
Guð blessi ykkur öll.
Sólberg Jónsson.
Í dag kveðjum við Rúnu okkar
eins og hún var kölluð dagsdaglega.
Samverustundir með henni spanna
nánast allan minn aldur. Tengslin
urðu náin því ég var skírður eftir
þeim hjónum, Sölva og Rúnu, og um-
gekkst þau eins og um afa minn og
ömmu væri að ræða. Það sama átti
við um þau og sjálfsagt urðu böndin
enn sterkari en ella því þeim hjónum
varð ekki barna auðið. Það var regla
en ekki undantekning að ég borðaði
sunnudagsmatinn hjá þeim, en ekki í
foreldrahúsum með systkinum mín-
um. Nabbi og Rúna eins og ég kallaði
þau tóku mig einnig með til Hesteyr-
ar strax og ég hafði aldur til. Nabbi
átti þá trillu, Rúnu ÍS 583, og voru
því hæg heimatökin að fara yfir
Djúpið til að vitja heimahaganna,
húss og lands. Í þá daga eftir 1960 og
fram yfir 1970 eimdi ennþá svolítið
eftir af tíðaranda fyrri ára þegar
blómleg byggð var á Hesteyri. Frá-
sagnir þeirra hjóna í slíkum ferðum,
gamlar myndir og slíkir hlutir áttu
stærstan þátt í að skapa skilning
bæði á staðháttum, ytri aðstæðum og
horfnu mannlífi. Í dag á ég húsið
þeirra á Hesteyri, Reyrhól. Út af fyr-
ir sig er það kvöð að eiga hús á svona
einangruðum stað þar sem allir að-
drættir og aðstæður eru erfiðar, svo
framarlega sem ætlunin er að halda
eignunum við. Hins vegar nýt ég
þess að standa í þessu puði á hverju
sumri. Ekki ætla ég að kryfja ástæð-
una hér til mergjar. Nærtækasta
skýringin er sjálfsagt eins og hjá öllu
öðru sumarhúsafólki að komast út í
náttúruna og vera með fjölskyldunni
í leik og starfi. En þakklæti mitt til
þeirra hjóna fyrir að fá að njóta
æskuáranna með þeim á Hesteyri og
heimafyrir kemur alltaf upp í hug-
ann. Vonandi get ég endurgoldið það
að hluta með því að halda Reyrhóli
ávallt vel við og kenna börnum mín-
um að njóta staðarins á sama hátt og
þau kenndu mér. Síðustu æviárin
dvaldist Rúna á Sjúkraskýli Bolung-
arvíkur. Engum leiddist að heim-
sækja Rúnu, því skopskynið var
ávallt í lagi og frásagnargleðin alltaf
fyrir hendi. Hún fylgdist líka vel með
uppvexti drengjanna minna, sem
örugglega hefur veitt henni mikla
gleði síðustu æviárin eftir að hún
varð fastur vistmaður á skýlinu.
Elsku Rúna, nú ert þú komin til
Nabba og við vitum að þér líður vel,
því þið voruð alltaf sem eitt. Við mun-
um alltaf minnast þín með hlýhug og
virðingu.
Sölvi Rúnar, Birna og synir.
Elskuleg föðursystir mín, hún
Rúna frænka, er látin. Það er sökn-
uður að geta ekki lengur komið við
hjá henni í Bolungarvík á leið okkar
hjóna í sumarbústaðinn okkar á
Látrum í Aðalvík. Við komum við hjá
Rúnu síðastliðið sumar og brá hún þá
skjótt við og bauð okkur heim í íbúð-
ina sína, sem hún annars gat ekki
lengur verið í sökum lasleika, og var
því á sjúkrahúsinu í Bolungarvík, þar
sem hún naut góðrar umönnunar.
Við áttum yndislega stund saman í
íbúðinni, sem bar engin merki þess
að húsfreyjan byggi þar ekki lengur,
heldur kæmi þar aðeins dagstundir
og þá einkum til að bjóða gestum
kaffi og meðlæti í fallegu stofunni
sinni. Hún Lucie vinkona Rúnu sá
um að íbúðin væri alltaf tilbúin til
gestamóttöku þegar tækifæri gæfist
fyrir Rúnu að skreppa þangað með
vinum og vandamönnum. Heimilið
hennar Rúnu bar vitni um smekkvísi
þar sem voru fallegir handunnir
munir eftir hana sjálfa og stundirnar
þar voru ógleymanlegar þegar Rúna
sagði frá ýmsum liðnum atburðum
sem allir urðu svo skemmtilegir
blandaðir kímni og elskusemi. Það
var mikill vinskapur milli foreldra
minna og þeirra hjóna Rúnu og
Sölva. Ég minnist þess þegar ég kom
fyrst í heimsókn til Rúnu á Reyrhól,
þá smástelpa, hvað hún bar fram
ljúffengan mat og hvað eldhúsið
hennar var notalegt. Mér þótti alltaf
gaman þegar Rúna og Sölvi komu í
heimsókn til foreldra minna. Um-
ræðurnar einkenndust af góðlátlegri
kímni og glaðlegum hlátri. Rúna
veitti öllum gleði og hlýju sem voru í
návist hennar og þrátt fyrir lasleika
síðustu árin var alltaf stutt í brosið
hennar, gamansemina og elskulegt
viðmót. Hún var afar fróð og hafði frá
mörgu að segja um lifnaðarhætti og
umhverfi, til dæmis frá fyrri hluta 20.
aldar, og þrátt fyrir háan aldur virt-
ist hún vera jafnfær og hver annar
um að taka þátt í umræðum um
menn og málefni líðandi stundar. Ég
hringdi stundum til hennar og byrj-
aði þá ævinlega á að spyrja hvernig
SIGRÚN
BJARNADÓTTIR
✝ Friðfinnur SveinnJósefsson fæddist
á Böggvisstöðum í
Svarfaðardal 12. des-
ember 1936. Hann
lést á Landspítalan-
um 6. maí síðast-
liðinn. Foreldrar
hans voru Jósef Víg-
lundur Vigfússon sjó-
maður og útgerðar-
maður, f. 13. apríl
1911, d. 28. maí 1966,
og kona hans Sigríð-
ur Lovísa Loftsdóttir
húsmóðir, f. 9. októ-
ber 1908, d. 20. mars
1982. Systkini Friðfinns eru Leifur
Þór, f. 23. júní 1934, Guðrún, f. 27.
desember 1935, og Valgerður, f. 6.
nóvember 1938. Hinn 25. desem-
ber 1959 kvæntist Friðfinnur eft-
irlifandi eiginkonu sinni, Sigrúnu
Hauksdóttur, f. 30. desember
1927. Foreldrar hennar voru
Haukur Ingjaldsson bóndi, f. 28.
febrúar 1892, d. 31. október 1971,
og kona hans Nanna Gísladóttir
húsmóðir, f. 13. des-
ember 1891, d. 2.
október 1984. Kjör-
sonur Friðfinns og
Sigrúnar er Þröstur
Friðfinnsson útibús-
stjóri Landsbanka Ís-
lands á Sauðárkróki,
f. 26. ágúst 1961,
maki Elín Kristbjörg
Sigurðardóttir skrif-
stofumaður, f. 9.
október 1960.
Að loknu skyldu-
námi hóf Friðfinnur
störf við sjómennsku,
einkum á bátum frá
Húsavík og kom að búskap á jörð
tengdaforeldra sinna að Garðs-
horni í Ljósavatnshreppi. Frá því
um 1970 var meginstarf hans á
Húsavík við smíðar og í bygging-
ariðnaði þótt einnig gripi hann um
árabil í sjómennska og beitningu
þegar mikið lá við.
Útför Friðfinns fer fram frá
Húsavíkurkirkju í dag og hefst at-
höfnin klukkan 14.
Friðfinnur Jósefsson er látinn.
Brottför hans bar brátt að þrátt fyr-
ir að Friðfinnur hafi barist við
krabbamein um árabil. Hann fór frá
Húsavík fimm dögum fyrir dánar-
dægrið til að fara í skoðun á Land-
spítalanum vegna breytinga á líðan
sinni og ef til vill að hefja nýja með-
ferð. Síðan ætlaði hann að fara aftur
heim. En ekki fer allt sem ætlað er
þegar þessi sjúkdómur er annars
vegar. Friðfinnur tókst á við sjúk-
dóm sinn af æðruleysi allt frá því
hann greindist. Hann var ákveðinn í
að láta sjúkdóminn ekki breyta dag-
legu lífi sínu, heldur gekk til vinnu
meðan hann stóð og sinnti hugðar-
efnum sínum óhaggaður. Aðspurður
um líðan sína svaraði hann jafnan á
þá leið að hún væri ágæt utan
kannski allra síðustu dægrin, þá
svaraði hann að líðanin væri sæmi-
leg. Nánustu fjölskyldu hans var
hins vegar ljóst að lítið mátti út af
bera. Friðfinnur Jósefsson gekk til
sérhverra verka af hógværð og lát-
leysi. Heimili hans og fjölskylda og
nánasta umhverfi nutu athygli hans
og umhyggju fyrst og fremst og
sonur hans og börnin í fjölskyldunni
nutu nálægðar hans og umhyggju.
Hann var einstaklega samviskusam-
ur, dagfarsprúður og tillitssamur og
snyrtimennska var honum í blóð
borin eins og glöggt mátti sjá á
heimili hans bæði utan húss og inn-
an. Honum féll sjaldan verk úr
hendi og var jafnan boðinn og búinn
að leggja öðrum lið.
Þegar Friðfinnur tók saman við
Sigrúnu Hauksdóttur móðursystur
mína og kom inn í bændafjölskyld-
una var hann ungur og vörpulegur
sjómaður. Eðlilega fylgdu honum ný
viðhorf, aðrar skoðanir og breyttur
lífsmáti. Hann hafði skoðanir á
mönnum og málefnum og gat komið
að málum með skarpa sýn úr nýrri
átt. En hann kunni líka að hlusta og
virða skoðanir annarra. Hann tók þó
ætíð málstað lítilmagnans gegn
valdinu og hjarta hans sló vinstra
megin við miðju. Tvennt gladdi
Friðfinn öðru fremur, en það voru
börnin sem tengdust honum og
gróðurinn í umhverfinu. Hann var
einstaklega barngóður og löðuðust
börnin að honum hvar sem hann var
og hvert sem hann fór. Þess nutu
börn mín þegar þau dvöldust í
Garðshorni á sumrin og þá voru
Friðfinnur og Sigrún oftast nærri.
Þau eru mörg börnin sem notið hafa
návistar Friðfinns. Á sinn rólega
hátt ræddi hann við þau um heima
og geima og veitti þeim uppörvun og
sjálfstraust og beindi athygli þeirra
að einhverju nýju í umhverfinu.
Hann talaði við þau sem jafningja
og naut ómælds trausts og vináttu
þeirra og hafði einkar gott lag á að
laða hið jákvæða fram hjá þeim og
vekja áhuga þeirra fyrir umhverf-
inu.
Friðfinnur hafði mikla ánægju af
gróðursetningu og ræktun eins og
garðurinn í kringum húsið þeirra
Sigrúnar á Húsavík ber vitni um. Og
það var eins og í öðrum þáttum lífs
hans, jarðarberjaplantan, kartaflan
og hríslan fengu jafnmikla umhirðu
og alúð eins og stærstu trén og
skrautlegustu blómin. Hann annað-
ist gróðurinn af natni og sagði stolt-
ur frá þegar vel spratt eða vel tókst
til með ræktun og það var eins og
lífið dafnaði í iðnum höndum hans.
Ekki hafði hann síður ánægju af því
að ganga um lyngi vaxna berjahlíð í
Kinninni á síðsumri. Hann var einn-
ig ötull við gróðursetningu og að-
hlynningu trjáa í trjágarðinum í
Garðshorni og skjólbelta um túnin
við Kvíaból og studdi móður mína
dyggilega við að sinna því sameig-
inlega áhugamáli þeirra. Það vakti
ekki síst athygli og aðdáun hversu
ötullega hann gekk til þessara garð-
verka og berjatínslu þar sem hann
átti lengi vel ekki auðvelt með gang
vegna skekkju í mjöðm.
Ekki verður Friðfinns minnst án
þess að geta um veiðiáhuga hans.
Hann hafði mikla ánægju af lax- og
silungsveiði í þingeyskum ám og
vötnum og var lunkinn veiðimaður.
Marga sumardaga fóru þeir saman
Friðfinnur og Þröstur sonur hans
og undu sér við veiðar. Þá daga sem
þeir feðgar áttu veiðileyfi í Þingeyj-
arsýslu ríkti eftirvænting hjá ábú-
endum og gestum í Garðshorni. Ef
vel gaf var ósjaldan slegið upp
veislu og öllum boðið til. Friðfinnur
gerði að og Þröstur matreiddi.
Ánægja Friðfinns af veiðimennsk-
unni var kannski ekki síst fólgin í
því að gefa öðrum af aflanum sem
hann dró á land. Friðfinnur var
mætur maður í þess orðs bestu
merkingu. Slíks manns er gott að
minnast. Við fjölskyldan vottum eft-
irlifandi eiginkonu hans, syni og
fjölskyldu hans samúð við fráfall
Friðfinns og biðjum þess að minn-
ingar um allar þeirra góðu stundir
megi styðja þau.
Haukur Ingibergsson.
FRIÐFINNUR
SVEINN JÓSEFSSON