Morgunblaðið - 18.05.2001, Qupperneq 1

111. TBL. 89. ÁRG. FÖSTUDAGUR 18. MAÍ 2001 PRENTSMIÐJA MORGUNBLAÐSINS
STOFNAÐ 1913
MORGUNBLAÐIÐ 18. MAÍ 2001
ÍSRAELAR munu ekki stækka þau svæði sem nú-
verandi landnám þeirra á palestínskum landsvæð-
um eru á, en munu láta óátalið að fólki fjölgi innan
þeirra, að því er talsmaður Ariels Sharons, for-
sætisráðherra Ísraels, sagði í gær.
„Forsætisráðherrann er staðráðinn í að ný land-
námssvæði verði ekki byggð og ennfremur að nú-
verandi svæði verði ekki stækkuð,“ sagði talsmað-
urinn, Ranaan Gissin. „Þetta þýðir að það verður
ekkert land tekið og engar nýjar áætlanir um út-
færslu núverandi marka landnámssvæðanna.“
Gissin lagði aftur á móti áherslu á að landnáms-
svæðunum yrði áfram leyft að „þróast með eðlileg-
um hætti“ og ríkisstjórnin myndi ekki letja Ísraela
til að flytja til svæðanna.
Shimon Peres utanríkisráðherra tók í sama
streng og Sharon í gær og lagði fram tilboð um að
settar yrðu strangar takmarkanir við uppbygg-
ingu landnámssvæðanna og bann við því að hald
yrði lagt á landsvæði Palestínumanna
Þrýstingur hefur aukist á Ísraela á alþjóðavett-
vangi að þeir stöðvi alla landnámsframvindu. Kom
þetta m.a. fram í nýlegri skýrslu frá svonefndri
Mitchell-nefnd, undir forsæti Bandaríkjamanna,
um ástæður núverandi uppreisnar – intifada – Pal-
estínumanna gegn hersetu Ísraela.
Sharon hefur sem ráðherra í fyrri ríkisstjórnum
verið hlynntur útbreiðslu landnámssvæðanna,
sem hafa verið lýst brjóta í bága við alþjóðalög.
Talið er að um 200 þúsund landnemar búi á Vest-
urbakkanum og Gazasvæðinu, og hefur fjöldi
þeirra svo að segja tvöfaldast síðan 1993, þegar
Óslóarsamkomulagið varð að veruleika og mögu-
leiki gafst á heimastjórn fyrir Palestínumenn.
Landnámssvæðin hafa orðið að meginþrætuepl-
inu í uppreisninni og verða landnemar og heimili
þeirra oft skotmörk Palestínumanna og brenni-
depill átaka við ísraelska herinn.
„Eðlileg þróun“ felur opinberlega í sér að tillit
sé tekið til þarfa landnemanna og barna þeirra, en
Didi Remez, talsmaður ísraelsku friðarsamtak-
anna Peace Now, segir raunverulegt markmið
vera að „sauma í kringum sjálfstjórnarsvæði Pal-
estínumanna og loka þeim með landnámssvæðum
og vegum“. Samtökin segja ennfremur að engin
þörf sé fyrir nýbyggingar á landnámssvæðunum,
því þar standi nú um níu þúsund íbúðir auðar.
Í gær var tveim sprengikúlum skotið á land-
námssvæði á Gaza, en engan sakaði. Þá særðust
tveir palestínskir lögreglumenn í skotbardaga við
ísraelska hermenn á Vesturbakkanum.
Ísraelar segja landnám
sitt ekki verða stækkað
Jerúsalem, Ramallah. AFP.
LÍK 93 Afríkumanna, sem dóu úr
þorsta, hafa fundist í Sahara-eyði-
mörkinni nærri suðurlandamærum
Líbýu, að því er opinber fréttastofa
landsins, JANA, greindi frá í gær.
Fólksflutningabíll, sem skráður er
í Níger, kom yfir landamærin átt-
unda maí og bilaði. Tuttugu og sex
þeirra sem voru um borð komust lífs
af og hlutu umönnun, en 93 farþeg-
anna létust, að því er fréttastofan
sagði.
Fólkið var frá ýmsum Afríkuríkj-
um, en hundruð þúsunda Afríkubúa
hópast til Líbýu á ári hverju í leit að
atvinnu.
93 dóu
úr þorsta
Trípólí. AFP.
GEORGE W. Bush Bandaríkjafor-
seti gerði í gær grein fyrir því,
hvernig hann hyggst bæta við orku-
birgðir í landinu, m.a. með því að
auka borun eftir olíu og gasi á op-
inberu landi og auka notkun á
kjarnorku. „Ef við grípum ekki til
ráðstafana gæti framtíðin orðið
myrk,“ sagði Bush þegar hann lagði
fram 163ja síðna skýrslu sem orku-
málahópur Hvíta hússins, undir for-
ystu Dicks Cheneys varaforseta,
setti saman.
Í skýrslunni er talað um „grund-
vallarójafnvægi á milli framboðs og
eftirspurnar“ og dregin upp dökk
mynd af stöðu orkumála, þ. á m. háu
verði á bensíni og rafmagni víðast
hvar í landinu, snarhækkandi verði
á jarðgasi er hafi valdið bændum
miklum búsifjum og hættunni á raf-
magnsleysi í vestur- og norðaust-
urhluta Bandaríkjanna.
„Bandaríkin þurfa á orkuáætlun
að halda sem tekst á við orkuvanda
okkar og leysir hann,“ sagði Bush.
Cheney sagðist bjartsýnn á að
margar af þeim hundrað tillögum
sem settar verði fram gætu leitt til
traustrar stöðu orkumála í framtíð-
inni. En í tillögunum er fátt um
lausnir á þeim knýjandi skamm-
tímavanda sem Bandaríkjamenn
gætu átt við að etja nú í sumar.
Í tillögunum segir að orkuskort-
urinn nú sé sá versti síðan olíuskort-
urinn á áttunda áratugnum leiddi til
þess að langar biðraðir mynduðust á
bensínstöðvum og orka var skömmt-
uð. Sérfræðingar í orkumálum segja
þó, að olíu- og bensínbirgðir – auk
rafmagns víðast hvar í landinu – séu
nægar nú. Í skýrslunni eru nokkrar
tillögur sem áreiðanlega munu vekja
miklar umræður á þinginu, þ. á m.
borun eftir olíu á verndarsvæði
norðan við heimskautsbaug nyrðri
og möguleikinn á að aftur verði farið
að endurnýta kjarnorkuúrgang. Því
var hætt á áttunda áratugnum á
þeim forsendum að það yki á hætt-
una á útbreiðslu kjarnorkuvopna.
Fyrstu viðbrögð repúblíkana við
tillögum forsetans voru jákvæð.
Demókratar sögðu að þótt finna
megi í þeim „sameiginlega þætti“ sé
áhersla forsetans á framleiðslu
fremur en vernd og skortur á
skammtímaaðgerðum alvarlegt
vandamál.
Leiðtogi meirihlutans í öldunga-
deildinni, Trent Lott, repúblíkani
frá Mississippi, sagðist vona að lög
um orkumál yrðu lögð fyrir þingið
nú í sumar, en viðurkenndi að ýmsir
þættir þeirra yrðu „mjög umdeild-
ir“.
Demókrataþingmaðurinn Terry
McAuliffe sagði að áætlun Bush
væri afurð ríkisstjórnar sem væri
„að mestu skipuð fólki úr olíuiðn-
aðinum“. Bush og Cheney eru fyrr-
verandi stjórnarmenn í olíuiðnaðin-
um í Texas. Orkufyrirtæki lögðu
fram mikið fé í kosningasjóð Bush
fyrir forsetakosningarnar.
Grænfriðungar mótmæltu áætlun
forsetans með því að sturta fimm
tonnum af kolum fyrir framan emb-
ættisbústað Cheneys varaforseta í
Washington. Samkvæmt áætluninni
mun aukin orkuframleiðsla að
nokkru leyti nást með meiri kola-
brennslu.
Bandaríkjaforseti gerir grein fyrir áætlun stjórnar sinnar í orkumálum
Hyggjast
auka notkun
á kjarnorku
Washington. AP, AFP.
STJÓRNVÖLD í Makedóníu
framlengdu í gær vopnahlé
gagnvart albönskum skærulið-
um þótt frestur, sem þeim hafði
verið gefinn til að leggja niður
vopn, hefði runnið út á hádegi.
Þjóðstjórnin nýja í Makedón-
íu skipaði hernum að hætta
sókninni gegn skæruliðum sl.
sunnudag og ákvað að vopna-
hléið skyldi standa áfram þótt
skæruliðar hefðu ekki virt loka-
frestinn til að gefast upp eða
hafa sig burt. Gerði hún það
meðal annars að áeggjan vest-
rænna ríkja.
George Robertson, fram-
kvæmdastjóri NATO, sagði í
gær, að bandalagið myndi veita
Makedóníustjórn hernaðarað-
stoð og skoraði á „öfgamenn“
að leggja niður vopn. Átta ríki í
Suðaustur-Evrópu hafa einnig
hvatt „albanska öfgamenn“ til
að hverfa frá Makedóníu. Tals-
maður Flóttamannahjálpar
Sameinuðu þjóðanna sagði í
gær, að um 9.000 Albanir hefðu
flúið til Kosovo vegna átaka
skæruliða og stjórnarhersins í
þessum mánuði.
Makedónía
Skæruliðar
fá enn
einn frest
Skopje. AFP.
BÚDDAMUNKAR hylja vit sín í
Colombo á Sri Lanka í gær til að
forðast táragas sem lögregla í borg-
inni beitti gegn mótmælaaðgerðum
stúdenta. Beindust aðgerðirnar
gegn þeim fyrirætlunum yfirvalda
að einkavæða háskóla í landinu og
mættu þúsundir stúdenta til mót-
mælagöngu í höfuðborginni. Lög-
regla leysti gönguna upp og beitti
til þess kylfum og táragasi. Reuters
Mótmæli á
Sri Lanka