Morgunblaðið - 14.12.2001, Blaðsíða 56

UMRÆÐAN
56 FÖSTUDAGUR 14. DESEMBER 2001 MORGUNBLAÐIÐ
Tryggingastofnun
ríkisins (TR) gaf ný-
lega út staðtölur Al-
mannatrygginga fyrir
árið 2000. Þetta er
fróðleg lesning, sér-
lega vegna þess að
embættismenn TR
fjargviðrast sí og æ
yfir hækkandi lyfja-
kostnaði. Á bls. 39 í
skýrslunni, sjá heima-
síðu TR, er stöplarit
sem sýnir að lyfja-
kostnaður stofnunar-
innar hefur vissulega
aukist 1992 –2000.
TR hefur þó engan
áhuga á að setja þessar tölur í
samhengi við neitt annað.
Séu tölurnar á bls. 39 bornar
saman við tölur TR varðandi
sjúkratryggingar og heilbrigðisút-
gjöld (bls. 37) og hlutfall lyfja-
kostnaðar reiknað af þessum töl-
um, koma athygli verðir hlutir í
ljós.
Lyfjakostnaður
Hlutfall lyfjakostnaðar árið 2000
af sjúkratryggingum hefur ekki
verið lægra síðan 1996 og af heil-
brigðisútgjöldum ekki lægra síðan
1993. Þetta gerist þrátt fyrir að
landsmönnum eldri en 67 ára hafi
fjölgað hlutfallslega um 1% eða
tæplega 4000 manns 1992-2000.
Raunar þarf engan að undra þó
þessum ágætu embættismönnum
hafi tekist að lækka hlutfall lyfja-
kostnaðar í velferðarkerfinu. Þeir
hafa einfaldlega velt kostnaðinum
yfir á lyfjanotendur! Þannig þurfa
t.d. notendur „gleðipillanna“, sem
þessir embættismenn
tala svo smekklega
um, nú að sækja lyfin
sín mánaðarlega í
stað á þriggja mánaða
fresti áður – þar með
borga þeir þrisvar
sinnum hærra fasta-
gjald en áður!
Yfirvöldum hefur
með öðrum orðum
tekist að auka hlut
sjúklinga í lyfjakostn-
aði umtalsvert á síð-
ustu árum og þreyta
stétt alltof fárra
heimilislækna með
þrálátri endurnýjun á
nauðsynlegum lyfjum undir yfir-
skini sparnaðar á „tískulyfjum“.
Að beita fordómum
TR hefur slegið sér upp und-
anfarið með mikilli umræðu um
„gleðipillur“ sem er merkilegur
kapítuli útaf fyrir sig. Allir vita að
þunglyndi er ekkert gamanmál
(þunglyndi er sjúkdómur sem ekki
ber að blanda saman við að vera
daufur í dálkinn dagstund eða svo)
enda hafa málsvarsmenn þessara
sjúklinga brugðist ókvæða við
þessu fádæma skeytingarleysi TR
(Sigursteinn Másson MBL. 23/10)
enda er TR hér að ala á fordómum
hjá almenningi sem þó eru ærnir
fyrir.
Eitt aðalvandamál við notkun
geðlyfja ýmiss konar hefur verið
aukaverkanir af ýmsu tagi. Þetta
hefur leitt til þess að sjúklingar
hætta á lyfjum áður en meðferð
telst lokið eða reyna að hætta á
meðferð sem þyrfti að vara ævi-
langt. Nýjustu geðlyf hafa hins
vegar litlar aukaverkanir og með-
ferðarheldni við notkun þeirra er
því betri.
Af þessu leiðir að miklir pen-
ingar sparast vegna minnkaðrar
„óþarfrar“ endurkomu sjúklinga
sem ekki eru ánægðir með lyfja-
meðferð sína. Þar að auki lifa
þessir sjúklingar betra lífi en áður
og geta verið virkir í samfélaginu.
Tal TR um að hverfa til baka til
eldri og ódýrari lyfja sem séu
„jafngóð“ er óábyrgt.
Samkvæmt skýrslu Alþjóða heil-
brigðisstofnunarinnar (WHO) eru
þunglyndisraskanir fjórða helsta
ástæðan fyrir glötuðum árum
vegna fötlunar. Rannsókn Tinnu
Traustadóttur, lyfjafræðings, sem
greint var frá í Mbl. 17.09.2000,
leiðir í ljós að beinn og óbeinn
kostnaður íslenska þjóðfélagsins
vegna þunglyndisraskana nemi að
lágmarki 6 milljörðum króna á ári.
Samkvæmt nýlegri könnun geð-
læknanna Tómasar Helgasonar og
Halldóru Ólafsdóttur o.fl. gæti
þessi kostnaður verið allt að þrisv-
ar sinnum hærri (tvisvar sinnum
hærri upphæð en allur lyfjakostn-
aður á Íslandi).
Ef við skoðum kostnað TR
Hvernig getur
lyfjanotkun sparað
þjóðarbúinu útgjöld?
Davíð Ingason
Lyf
Það er heildarkostn-
aðurinn, segir Davíð
Ingason, sem skiptir
skattgreiðendur máli.
HVAÐ eiga kristnir menn og
gyðingar, hindúar og múslimar,
búddistar, ásatrúarmenn og
bahá́ar sameiginlegt? Jú, allt þetta
fólk á það sameiginlegt að vilja lifa
í friði hér á jörðinni.
11. september síðastliðinn var
öryggi okkar allra ógnað með árás-
inni á New York og Washington.
Við Íslendingar höfum fundið fyrir
óttanum sem læddist aftan að okk-
ur með áþreifanlegum hætti, þrátt
fyrir að við búum í annarri heims-
álfu. Ennþá, nærri þrem mánuðum
síðar lesum við í dagblöðum, heyr-
um í útvarpi og sjáum í sjónvarpi
ótrúlega margvíslegar afleiðingar
hryðjuverkanna. Það eru ekki bara
flugfélögin og ferðaskrifstofurnar
sem riða til falls, heldur líka leikhúsin
og hinir ýmsu menningarviðburðir,
fundir og ráðstefnur, fjármálamark-
aðurinn og margt fleira. Þetta sýnir
okkur hvað öll starfsemi þjóðfélag-
anna er keðjuverkandi og hvað við er-
um öll mikilvæg hvert fyrir annað,
hvar sem við eigum heima og hvaða
trúarbrögðum sem við fylgjum.
Hvað getum við lært af þessu? Jú,
við getum lært mikilvægi þess að
standa saman. Vera ein heild. Sam-
einuð getum við byggt upp traust og
óttalaust samfélag. Sundruð höfum
við ekkert fast undir fótum okkar og
óttinn, sem er versti óvinur mannsins,
nær tökum og lamar okkur.
En hvað getum við gert? Ég og þú,
lítilmagnarnir? Við verðum að lyfta af
okkur drunganum sem lagðist yfir.
Við getum ekki beðið eftir því að ein-
hver annar geri það fyrir okkur.
Þann 15. desember næstkomandi
gefst okkur gott tækifæri þegar hald-
in verður samkoma í Kaplakrika í
Hafnarfirði. Það verður friðarsam-
koma þar sem ætlunin er að syngja
frið í hjörtu manna. Þar tökum við öll
þátt í söngnum, bæði þú og ég. Við
verðum ekki þiggjendur eins og
venjulegum samkomum, heldur ger-
endur. Á friðarsamkomunni koma
fram fulltrúar frá átta trúarbrögðum
og flytja stutt ávarp og bæn hver frá
sínu hjarta eins og hún birtist í þeirra
trúarbrögðum. Fólkið í salnum mun
svo taka undir með þeim og þannig
sameinumst við öll hverrar trúar sem
við erum. Okkar trú er hvorki betri né
verri en þeirra og það á líka við um
þeirra trúarbrögð.
Friðarsöngnum stjórnar Esther
Helga Guðmundsdóttir, söngkona og
kórstjórnandi.
Vertu með í þessum landskór sem
syngur til friðar á jörðu. Vertu með í
því að lyfta drunganum af samfélag-
inu okkar og fylla hjörtu okkar
mannana af gleði og friði með tónum
raddarinnar. Vertu með í að samein-
ast fólkinu sem býr í þínu samfélagi.
Syngjum frið
í hjörtu manna
Sigurlaug
Guðmundsdóttir
Samkoma
Á friðarsamkomunni,
segja Esther Helga
Guðmundsdóttir,
Hólmfríður Árnadóttir
og Sigurlaug Guð-
mundsdóttir, koma
fram fulltrúar átta
trúarbragða.
Esther er söngstjóri, Hólmfríður
talmeinafræðingur og Sigurlaug
er nuddfræðingur.
Hólmfríður
Árnadóttir
Esther Helga
Guðmundsdóttir