Morgunblaðið - 14.12.2001, Blaðsíða 76

FÓLK Í FRÉTTUM
76 FÖSTUDAGUR 14. DESEMBER 2001 MORGUNBLAÐIÐ
Moulin Rouge
Bandarísk. 2001. Leikstjórn og handrit: Baz
Luhrman. Aðalleikendur: Nicole Kidman, Ew-
an McGregor, Jim Broadbent. Sannkölluð
himnasending í skammdeginu. Stórfengleg
afþreying sem er allt í senn: Söng- og
dansamynd, poppópera, gleðileikur, harm-
leikur, nefndu það. Baz Luhrman er einn at-
hyglisverðasti kvikmyndagerðarmaður sam-
tímans sem sættir sig ekki við neinar
málamiðlanir og uppsker einsog hann sáir;
fullt hús stiga. Regnboginn.
The Others
Spænsk/frönsk/bandarísk. 2001. Leik-
stjórn og handrit: Alejandro Amenábar. Nic-
ole Kidman, Fionula Flanagan, Christopher
Eccleston, Alakina Mann, Eric Sykes. Meist-
aralega gerð hrollvekja sem þarf á engum
milljóndalabrellum að halda, en styðst við
einfalt, magnað handrit, styrkan leik, kvik-
myndatöku og leikstjórn. Umgerðin afskekkt-
ur herragarður, persónurnar dularfullar, efnið
pottþétt, gamaldags draugasaga með nýju,
snjöllu ívafi. Háskólabíó.
Italiensk for begyndere /
Ítalska fyrir byrjendur
Dönsk. 2001. Leikstjórn og handrit: Lone
Scherfig. Aðalleikendur: Anders W. Berthel-
sen, Anette Stövebæk, Ann Eleonora Jörg-
ensen. Ný kvikmynd unnin eftir Dogme 95
forskriftinni, frá dönsku leikstýrunni Scherfig.
Frábær saga, rómantísk og alvöruþrungin í
senn, sem framreidd er af dönskum úrvals-
leikurum. Regnboginn.
The Man Who Wasn’t There/
Maðurinn sem reykti of
mikið
Bandarísk. 2001. Leikstjóri: Joel Coen. Að-
alleikendur: Billy Bob Thornton, Frances
McDormand, James Gandolfini, Tony Shal-
oub. Billy Bob fer hamförum sem keðjureykj-
andi undirtylla á rakarastofu sem hefnir sín
á þeim sem hafa hann undir að öllu jöfnu.
Sér ekki fyrir afleiðingarnar. Coenbræður í
fágaðri og meinfyndinni, s/h „film-noir“-
sveiflu með afburða leikhópi. Stjörnubíó.
Elling
Noregur 2001. Leikstjóri: Peter Næss. Aðal-
leikendur: Per Christan Ellefsen, Sven Nor-
din, Pia Jacobsen. Norsk mynd um tvo létt
geðfatlaða náunga sem fá íbúð saman og
þurfa að læra að bjarga sér. Bráðfyndin og
skemmtileg mynd með fullri virðingu fyrir að-
alpersónunum.  Háskólabíó.
Harry Potter og viskusteinn-
inn/Harry Potter and the
Sorcerer’s Stone
Bandarísk. 2001. Leikstjóri: Chris Columb-
us. Aðalleikendur: Daniel Radcliffe, Rupert
Grint, Emma Watson, Robbie Coltrane, John
Cleese. Aðlögun hinnar lifandi sögu J.K.
Rowling um galdrastrákinn Harry Potter yfir í
kvikmyndahandrit tekst hér vel. Útkoman er
ekki hnökralaus en bráðskemmtileg ævin-
týramynd engu að síður.  Sambíóin Reykjavík, Keflavík, Akureyri,
Háskólabíó.
Mávahlátur
Tilkomumikil kvikmynd Ágústs Guðmunds-
sonar byggð á samnefndri skáldsögu Krist-
ínar Marju Baldursdóttur. Þar skapar leik-
stjórinn söguheim sem er lifandi og
heillandi, og hefur náð sterkum tökum á
kvikmyndalegum frásagnarmáta. Frammi-
staða Margrétar Vilhjálmsdóttur og Uglu Eg-
ilsdóttur er frábær.  Háskólabíó, Sambíóin.
O
Bandarísk. 2001. Leikstjóri: Tim Blake Nel-
son. Aðalleikendur: Mekhi Phifer, Martin
Sheen, Josh Hartnett, Julia Stiles. Unglinga-
mynd sem gerð er eftir Oþelló hans Shake-
speares, og tekst vel. Myndin er mjög áhrifa-
rík, trúverðug og vel leikin. Kemur verulega
skemmtilega á óvart.  Regnboginn.
Training Day/Reynsludagur
Bandarísk. 2001. Leikstjóri: Antoine Fuqua.
Aðalleikendur: Denzel Washington, Ethan
Hawke. Fyrsti dagur nýliða í lögreglunni
(Hawke), undir handleiðslu þaulreyndrar
L.A.-löggu (Washington), vafasamrar í meira
lagi, kostar hann nánast starfið, æruna og
lífið.  Sambíóin.
Bandits /Rænt og ruplað
Bandarísk. 2001. Leikstjórn: Barry Levinson.
Aðalleikendur: Bruce Willis, Billy Bob Thorn-
ton, Cate Blanchett. Gamansöm spennu-
mynd um farsæla bankaræningja, þar sem
ástamál koma jafnframt sterklega við sögu.
Myndin nær á köflum miklum hæðum í gam-
ansemi og fer Thornton þar á kostum.  Smárabíó, Regnboginn.
Good Advice
Bandarísk. 2001. Leikstjóri: Steve Rash. Að-
alleikendur: Charlie Sheen, Denise Rich-
ards, Jon Lovitz, Rosanna Arquette. Miklum
mun betri mynd en hún hljómar. Gráglettin
skopmynd um uppalning í verðbréfasala-
stellingum sem hafður er að fífli, en hefnir
sín. Lunkin söguflétta, lagleg tilsvör og
ódauðlegt leikaraval.  Laugarásbíó.
Málarinn
Íslensk. 2001. Leikstjórn og handrit: Erlend-
ur Sveinsson. Vönduð og metnaðarfull heim-
ildarmynd um líf og störf listmálarans Sveins
Björnssonar, síðustu árin sem hann lifði.
Prýdd fallegri og kraftmikilli kvikmyndatöku
Sigurðar Sverris Pálssonar.  Háskólabíó.
Pétur og kötturinn Brandur
Sænsk. 2000. Leikstjóri: Albert Hanan Kam-
insky. Handrit: Torbjörn Janson. Teiknimynd.
Aðalraddir: Guðmundur Ólafsson, Arngunnur
Árnadóttir, Sigurður Sigurjónsson, Sigrún
Waage. Ekkert stórvirki en ágætis skemmtun
fyrir litla krakka. Pétur og Brandur eru við-
kunnanlegir og uppátektarsamir.  Smárabíó, Laugarásbíó.
High Heels and Low Lives/
Háir hælar og ólifnaður
Bandarísk. 2001. Leikstjórn: Mel Smith. Að-
alleikendur: Minnie Driver, Mary McCorm-
ack, Kevin McNally og Michael Gambon.
Reynt að hressa upp á margsagða sögu,
með takmörkuðum árangri. Driver og Mc-
Cormack eru þó sniðugar í hlutverkum
tveggja smáglæpakvenda. Sambíóin.
Joe Dirt /Jói skítur
Bandarísk. 2001. David Spade, Brittany
Daniel, Dennis Miller, Kid Rock og Christo-
pher Walken. Leikstjóri: Dennie Gordon. Joe
Dirt var skilinn eftir hjá Miklagili af foreldrum
sínum, og síðan hefur lífið verið ein þraut-
arganga. Grínmynd með David Spade sem
er alls ekki nógu fyndin þótt Joe Dirt sé mjög
góð týpa. Stjörnubíó.
The One / Sá eini
Bandarísk. 2001. Leikstjóri: James Wong
Aðalleikendur: Jet Li, Carla Gugino, Jason
Stahan og Delroy Lindo. Ótrúlega ófrumleg
og ósmekkleg kvikmynd sem gerist í framtíð-
inni þar sem hægt er að ferðast á milli
margra samhliða heima, og aðalgaurinn ger-
ir það og reddar öllu. Jet Li í stuði. ½
Laugarásbíó.
BÍÓIN Í BORGINNI
Sæbjörn Valdimarsson/Hildur Loftsdóttir/Heiða Jóhannsdóttir
 Meistaraverk  Ómissandi  Miðjumoð  Tímasóun 0 Botninn
Billy Bob Thornton og Bruce Willis í hlutverkum sínum í Bandits.
CERES 4 er ungt íslenskt ljóð-
skáld sem á sinni annarri plötu
bregður gullaldarpönki undir
skáldskap sinn – melódísku pönk-
rokki í anda Ramones, Damned og
fleiri frumherja þeirrar eðlu listar.
Textarnir vega hér því eðlilega
helming á móti tónlistinni og vel
það enda Ceres fyrst og fremst
ljóðskáld. Í fyrra
kom út hljómdisk-
ur hans, Kalda-
stríðsbörn, upp-
fullur af kröft-
uglega fluttum,
pólitískum stökum
um eftirköst kaldastríðsins og af-
kvæmi þess. En líkt og á þessari
plötu mátti alltaf grilla skopið, þó
hér sé það reyndar mun greini-
legra.
Rímið hér er áhersluatriði og ég
myndi giska á að bragfræðingum
þætti lítt til koma. Stuðlar og höf-
uðstafir eru lítt sjáanlegir, í stað
þess mikil rímorðaáhersla: mús/
hús/lús/krús o.s.frv. Margir text-
anna eru glettnir bæði og glúrnir
og styrkur Ceresar liggur einna
helst í því að sjá skemmtilegar hlið-
ar á hinum ýmu málum:
„Út vil ek að íslenskum sið/til að
kaupa knattspyrnulið“ (úr „Stoke
er djók“) og „Hann vinnur við að
semja lög/á sama tíma hann brýtur
lög“ (úr „Árni“).
Á skiptast íslenskir og enskir
textar sem kemur nokkuð spánskt
fyrir sjónir og umfjöllunarefni eru
allt frá því að vera strangpólitísk
(„Austurrísk innanríkismál“) til
þess að vera hálfgert bull („Rudolf
Hess“). Uppáhaldslínan mín er
reyndar úr síðarnefnda laginu og er
á svofellda leið: „Rudolf Hess,
Rudolf Hess/Lá þér á að deyja í
Spandau?“. Þessi áherslumunur í
textagerðinni dregur dálítið úr
heildarmyndinni. Helsti lösturinn
er þó fremur tilgangslaus ábreiða
yfir slagara Rod Stewart „Da Ya
think I’m Sexy“.
Gullkornin vega þó upp á móti í
flestum tilfellum; t.d. „Lady Di/
Lady Di/Why did you have to die“
(úr „Lady Di“). Einhverjum finnst
þó kannski skotið yfir markið með
hnoði sem þessu: „Í hugum sumra
þú áttir sess/þú vissir um helförina
more than less/.../skipunum þú
svaraðir og sagðir yes/þú sást aldr-
ei Jennifer Lopez/“ (úr „Rudolf
Hess“).
Rödd Ceresar er ákveðin og
örugg víðast hvar og hann greini-
lega ágætlega skólaður í pönksöng-
inum. Leikrænir tilburðir keyra þó
á stundum úr hófi fram. Á nokkrum
stöðum verður „söngurinn“ svo
undir þeirri áherslu á að koma text-
anum til skila. Hljómar Ceres þá
eins og skáld (Patrik Fitzgerald,
John Cooper Clarke?), flytjandi
texta yfir pönktónlist.
Ef menn hafa gaman af bein-
skeyttu og hráu pönkrokki er erfitt
að láta sér ekki lynda við Í upp-
námi. Það eina sem gæti truflað er
að öðrum þræði er platan skotin
kímni; hún gerir nett grín að hrein-
leika pönksins og krafti um leið og
hún hagnýtir þá eiginleika. Ein-
hvers staðar væri þetta líkast til
kallað póstmódernískt pönk en við
skulum láta slíkar vangaveltur bíða
betri tíma ... og pláss.
Platan varir ekki nema í tæpan
hálftíma og er endingartíminn góð-
ur, ég get a.m.k hlustað á hana aft-
ur og aftur og kann hana hér um bil
utan að nú, þökk sé einföldu og oft
og tíðum vel gerðu pönkinu. Það má
gera því skóna að skemmtigildið
vegi þyngra en annað hér en það er
líka tilgangurinn, m.a. Saklaus en
seðjandi skemmtan frá Ceresi, með
undirliggjandi skotum og skætingi.
Eigum við ekki að segja það ein-
hvern veginn þannig? Eða eigum
við að gera það svona:
Ceres fjórir hér fær dóm
Fyrir ræflarokkið og rímið gott
Að plötunni ég geri góðan róm
Er þetta ekki bara nokkuð flott?
Tónlist
Ceres fjórir
Í uppnámi
Ceres fjórir/Íslenskir meðalverktakar
Í uppnámi er hljómplata eftir Ceres fjóra
og er hann studdur sveitinni Sann-
aðuÞað. Hún er skipuð þeim Steina (gít-
ar), Grími (bassi) og Kalla (trommur).
Textar eftir Ceres og lög eftir Kidda
Klahn. Ólafur B. Ólafsson á þó eitt lag og
lagið „Da Ya think I’m Sexy“ er eftir Rod
Stewart og Carmine Appice. Upptökur
voru í höndum Sveinbjarnar Þorláks-
sonar. 26, 41 mínútur.
Rímað ræflarokk
Ljóðskáldið Ceres fjórir flytur
texta sína við undirleik gullald-
arpönks á plötunni Í uppnámi.
Arnar Eggert Thoroddsen
Ceres 4 mun halda útgáfutónleika í
kvöld á Vídalín ásamt SannaðuÞað
kl. 22.00. Aðgangur er ókeypis og í
kjölfarið verður ball með Miðnesi.
SÖNGKVARTETTINN Rúdolf
heldur þrenna tónleika í Reykjavík og
nágrenni næstu daga. Þeir fyrstu
verða í Norræna húsinu kl. 15 á morg-
un, laugardag, næstu á sunnudaginn
kl. 16 í Selfosskirkju og þeir síðustu í
Vinaminni á Akranesi mánudags-
kvöldið 17. desember kl. 20.
Tónleikar Rúdolfs bera yfirskrift-
ina Hyskið og hátíðleikinn, en boðið
verður upp á íslenska jólatónlist, bæði
hátíðlega kirkjutónlist og söngva um
jólasveina, grýlu og fleiri slíka eins og
nafnið gefur til kynna.
Altsöngvarar á flótta
Meðlimir Rúdolfs eru Sigrún Þor-
geirsdóttir, sópran, Soffía Stefáns-
dóttir, alt, Skarphéðinn Hjartarson,
tenór og aðalútsetjari kvartettsins, og
Þór Ásgeirsson, bassi. Þrjú hin fyrst-
nefndu eru á kafi í tónlistarvinnu alla
daga, en Þór er líffræðingur á Haf-
rannsóknastofnun; starfar við sjávar-
útvegsskóla Háskóla Sameinuðu
þjóðanna.
Soffía, Skarphéðinn og Þór hafa
verið í sönghópnum frá stofnun, fyrir
jólin 1992, en „við höfum skipt út alt-
röddum reglulega. Altsöngvararnir
hafa yfirleitt flúið til útlanda; sagst
vera að fara í framhaldsnám í söng, og
við höfum reyndar staðfestingu á
því!“ segir Sigrún þegar blaðamaður
settist að spjalli við þremenninganna.
Núverandi altsöngkona, Soffía, gekk
til liðs við Rúdolf 1998.
Hópurinn var upphaflega myndað-
ur í þeim tilgangi að syngja jólalög,
þess vegna er nafnið tengt rauða nef-
inu, eins og söngvararnir orða það.
„Síðan höfum við með tíð og tíma farið
út í að syngja allt mögulegt og á öllum
tímum árs en við höldum alltaf tryggð
við jólatónlistina,“ segir Sigrún.
„Við höfum einbeitt okkur að ís-
lenskri jólatónlist og það er þema
þessara þrennu tónleika. Við höfum
reyndar uppgötvað að það er ekkert
sérstaklega mikið til af slíkri tónlist;
sem er íslensk í húð og hár,“ segir Þór
og Sigrún bætir við að mikið sé til af
erlendum lögum sem settir hafi verið
fallegir jólatextar við. „Gott dæmi um
það er Í dag er glatt í döprum
hjörtum, sem er reyndar hvorki jóla-
tónlist né íslenskt lag, þannig að
menn lenda stundum í vandræðum
þegar leitað er að alíslensku hátíðlegu
jólaefni. Meira er hins vegar til af
hinu veraldlega; grýlumúsík og jóla-
sveinatónlist.“
Heppileg færð
Á komandi tónleikum ræður hátíð-
leikinn ríkjum fyrir hlé en síðari hlut-
ann verða jólalög af léttara taginu
áberandi. Þá flytur hópurinn m.a. eitt
nýtt lag. „Það er aðallega vegna
þess,“ útskýrir Skarphéðinn, „að fyrir
nokkrum árum fékk ég frænda minn
til að teikna mynd við kvæðið Ég
þekki Grýlu og ég hef hana séð og mig
langaði svo að nota þessa mynd á
plakat fyrir þessa tónleika. Við vorum
hins vegar ekki með lagið á dag-
skránni, þannig að ég útsetti það sér-
staklega fyrir tónleikana.“
Þau segja það gefa mikla mögu-
leika að syngja fjórraddað án hljóð-
færaleiks. „Þá erum við til dæmis
ekkert bundin af því hvar við komum
fram, ekki bundin af hefðbundnum
tónleikastöðum og ekki af hljóðfæra-
eign sala,“ segir Sigrún. „Við höfum
verið að þróa okkur úr því að syngja
hefðbundnar kórlegar útsetningar í
eitthvað sem hentar okkar röddum
betur. Höfum líka farið út í effekta-
söng; að skreyta með framíköllum og
sérstökum hljóðum; höfum notað
raddirnar meira þannig sem hljóðfæri
heldur en bara hefðbundinn söng.“
Skarphéðinn sér að langmestu leyti
um að útsetja fyrir sönghópinn:
„Fyrst sungum við venjulegar kórút-
setningar en komumst að því að í
fyrsta lagi var ekki mikið til af þeim
og í öðru lagi hentuðu þær okkur ekki
beinlínis. Þetta var bara af nauðsyn,“
segir hann.
Hópurinn hefur nánast eingöngu
sungið á höfuðborgarsvæðinu til
þessa en segist nú vera að fikra sig
svolítið út á landsbyggðina þó ekki sé
farið langt í fyrstu. Bæði sé að þau
hafi öll mikið að gera í öðrum störfum
og svo sé staðreyndin einfaldlega sú
að jólalögin eru ekki endilega sungin
þegar færðin er heppileg!
Hópurinn hefur gefið út tvo jóla-
diska og á þeim seinni var eingöngu
íslensk tónlist. Þriðji geisladiskurinn
er væntanlegur á næsta ári, þegar
Rúdolf verður 10 ára og verður þar
boðið upp á allt öðru vísu tónlist en á
hinum tveimur. Þar verður blanda af
innlendum og erlendum djass- og
dægurlögum.
„Tryggð
við jóla-
tón-
listina“ Morgunblaðið/Árni SæbergSönghópurinn Rúdolf á æfingu,
frá vinstri: Þór Ásgeirsson,
Skarphéðinn Hjartarson, Sig-
rún Þorgeirsdóttir og Soffía
Stefánsdóttir.
Kvartettinn Rúdolf í jólaskapi