Morgunblaðið - 14.12.2001, Blaðsíða 10

FRÉTTIR
10 FÖSTUDAGUR 14. DESEMBER 2001 MORGUNBLAÐIÐ
RÍKISSTJÓRNIN var í gær sökuð
um kæruleysi í efnahagsmálum en þá
fór fram á Alþingi önnur umræða um
frumvarp hennar um ráðstafanir í
ríkisfjármálum. Þriðja umræða um
málið verður væntanlega á dagskrá
þingsins í dag og það í framhaldi sam-
þykkt sem lög frá Alþingi.
Vilhjálmur Egilsson, formaður
efnahags- og viðskiptanefndar, hafði
mælt fyrir nefndaráliti meirihluta
nefndarinnar á miðvikudag en meiri-
hlutinn mælti með samþykkt frum-
varpsins. Gat Vilhjálmur þess m.a. þá
að vísitöluáhrif af hækkun innritun-
argjalda skólafólks væru aðeins um
0,02%, en ekki 0,14% eins og haldið
hefði verið fram.
Jóhanna Sigurðardóttir, sem
mælti fyrir nefndaráliti minnihluta
efnahags- og viðskiptanefndar, sagði
hins vegar í gær að aðgerðirnar fælu í
sér margháttaðar álögur sem ríkis-
stjórnin hygðist leggja á almenning í
því skyni að auka tekjur ríkissjóðs
um einn milljarð kr.
Verst kæmu þessar aðgerðir niður
á þeim sem síst mættu við því, s.s.
sjúklingum, námsmönnum og bif-
reiðaeigendum, auk þess sem seilst
væri í vasa kirkjunnar. Jafnframt
yrðu álögur á ferðamenn auknar,
vegna hækkunar á vopnaleitunar-
gjaldi.
„Með þessum bandormi er verið að
reyna að stoppa í götin í fjárlögum
næsta árs, reyna að skila þar afgangi
þó að allir viti að í raun er það bara í
orði en ekki á borði,“ sagði Jóhanna.
Sagði Jóhanna að verðlagsáhrif af
þessum aðgerðum myndu skv. niður-
stöðu Þjóðhagsstofnunar verða um
0,35%, þ.e. aðgerðir ríkisstjórnarinn-
ar myndu hækka verðbólguna um
0,35%. Og væri þó ekki á bætandi. Jó-
hanna sagði skynsamlegra að fara
aðrar leiðir. Í stað þess að auka álög-
ur á námsmenn þyrfti t.a.m. ekki að
hækka verð á tóbaki svo ýkja mikið til
að ná tvöfalt meiru í kassann, um 200
milljónir kr., en með þeim innritunar-
gjöldum, sem leggja ættu á náms-
menn, og sem eiga að skila um 100
millj. króna.
Frekari erlend
lánataka í bígerð?
Steingrímur J. Sigfússon, formað-
ur Vinstri grænna, tók undir gagn-
rýni Jóhönnu á frumvarpið. Hann
spurði hvort í bígerð væri að efna til
frekari lánatöku erlendis til að setja
fé inn í hagkerfið hér heima í því
skyni að styrkja gengi krónunnar.
Spurði Steingrímur hvort þannig
ætti að leysa vandann. Spurði hann
einnig hvort ríkisstjórnin hygðist
eyða sölufé vegna Landssímans hér
heima og „moka“ því þannig inn í
hagkerfið.
„En af hverju eru menn ekki löngu
búnir að þessu, ef það er svo einfalt?“
spurði hann. Taldi Steingrímur
lausnir sem þessar ekki góðar til
langs tíma litið. Svaraði Davíð Odds-
son forsætisráðherra spurningum
þingmannsins síðar við umræðuna er
hann tjáði sig m.a. um það samkomu-
lag sem náðist í gær milli aðila vinnu-
markaðarins.
Steingrímur benti á að hækkanir á
afnotagjöldum útvarps og á mjólkur-
vörum væru væntanlegar. Verðbólg-
an væri því ekki á niðurleið. „Þannig
að ég verð bara að segja alveg eins og
er að því miður get ég ekki deilt þess-
ari miklu bjartsýni manna um að
þetta verði allt í lagi,“ sagði Stein-
grímur. „Ríkisstjórnin er hins vegar
svo kærulaus að hún er hér með
frumvörp sem valda umtalsverðum
vísitöluáhrifum upp á við.“
Sverrir Hermannsson (FF) gagn-
rýndi ríkisstjórnina einnig og sagði
að henni hefði ekki tekist að sýna að-
haldssemi í ríkisútgjöldum, þau hefðu
aukist og aukist þó að tilefni hefði
verið til að stíga á bremsuna. „Þannig
að beiting fjárlaganna, ríkisfjármál-
anna, er alveg öfug við það sem þurft
hefði að vera, gjörsamlega öfug, og
hefur leitt til stóraukinnar spennu í
efnahagsmálum,“ sagði Sverrir.
Hækkun innritunargjalda ekki í
samræmi við verðlagsþróun
Sigríður Anna Þórðardóttir, þing-
flokksformaður sjálfstæðismanna,
lagði áherslu á að innritunargjald á
námsmenn, sem fer úr 25.000 í 32.500
kr., væri þjónustugjald. „Sú þjónusta
sem Háskóli Íslands veitir nemend-
um og fjármögnuð er með skrásetn-
ingargjöldum er mun dýrari en nem-
ur tekjum af gjöldunum í dag,“ sagði
hún.
Gat Sigríður Anna þess að gjöldin
hefðu hækkað mjög lítið á undanförn-
um árum. Þessi hækkun væri aðeins
30%, ekki eins há og verðlagsþróun
gæfi tilefni til.
Ásta Möller (D) gerði að umtals-
efni þá tillögu, sem gerð er í frum-
varpinu, að haldið verði eftir í ríkis-
sjóði hluta af sóknar- og kirkju-
garðsgjöldum sem eiga að koma í hlut
Þjóðkirkjunnar og annarra trúfélaga
annars vegar og kirkjugarða hins
vegar.
Lagði hún áherslu á að hér væri að-
eins um frystingu að ræða, ekki væri
gert ráð fyrir að um frekari skerð-
ingu yrði að ræða. Niðurstaða hennar
væri sú að óheppilegt væri að skerða
fé kirkjunnar með þessum hætti en
það væri hins vegar ekki óeðlilegt að
gera kröfu til þjóðkirkjunnar um að
hún tæki þátt í því aðhaldi sem
standa þyrfti fyrir.
Gjaldtaka á sjúkrahóteli
gagnrýnd
Margir fleiri þingmenn tóku þátt í
umræðunni í gær. Þær Þuríður Back-
man (VG) og Ásta Ragnheiður Jó-
hannesdóttir (S) gerðu t.a.m. báðar
athugasemdir við þau orð Ástu Möll-
er að ekki væri óeðlilegt að menn
greiddu vægt gjald vegna dvalar á
sjúkrahóteli.
Sagði Ásta Ragnheiður að um væri
að ræða samþykkt 700 kr. gjalds á
dag, sem gerði um 21.000 kr. á mán-
uði hjá þeim sjúklingum sem þarna
þyrftu að dvelja, t.d. krabbameins-
sjúklingum utan af landi.
Gagnrýndi hún þessa gjaldtöku,
sem og að taka ætti þakið af kostn-
aðarhlutdeild sjúklinga vegna ýmissa
læknisaðgerða. Nefndi hún dæmi um
bæklunaraðgerð, sem sjúklingur
hefði áður þurft að greiða fyrir sex
þúsund kr. að hámarki en þyrfti nú að
borga rúmar 28 þúsund kr.
Jónína Bjartmarz (B), formaður
heilbrigðis- og trygginganefndar,
setti hins vegar spurningarmerki við
útreikningana og sagði Ástu Ragn-
heiði lítt hafa getið þess að hvað varð-
aði afnám kostnaðarhlutdeildarþaks-
ins gilti sérregla um elli- og örorku-
lífeyrisþega sem og um börn.
„Verið að stoppa í
göt fjárlaganna“
DAVÍÐ Oddsson forsætisráðherra
lýsti á Alþingi í gær ánægju sinni
með það samkomulag sem náðst
hefði milli aðila vinnumarkaðarins
um frestun á uppsagnarlið kjara-
samninga. Lýsti hann því með þeim
hætti að menn hefðu af miklum
myndugleik tekið höndum saman
um að treysta undirstöður efnahags-
lífsins og stuðla að því að gengi
krónunnar yrði með þeim hætti er
svaraði til raunveruleikans að mati
flestra. Eðlilegt gengi krónunnar
myndi síðan hafa jákvæð áhrif á
verðlagsþróun í landinu.
Davíð nefndi að ríkisstjórnin hefði
gefið út yfirlýsingu af þessu tilefni,
sem og Seðlabanki Íslands. Sagði
hann að það mætti lesa úr yfirlýs-
ingu Seðlabankans að þessir atburð-
ir sem nú hefðu orðið væru til þess
fallnir að styrkja krónuna á næstu
vikum og mánuðum og því væri lík-
legt að þær verðbólguspár sem
menn gæfu sér gætu staðist. „En
auðvitað er það samt svo að margt
getur á dagana drifið, það sér eng-
inn algjörlega fyrir og við getum
ekki fullyrt að allt muni það ganga
eftir,“ sagði hann.
Menn vilja að fjármunir skili
sér inn í íslenskt efnahagslíf
Davíð ræddi einnig um hugsan-
legar erlendar lántökur ríkissjóðs.
„Það sést einmitt á þeim þætti
hversu fljótt veður skipast í lofti
efnahagsmálanna,“ sagði hann.
„Þegar okkur var sem allra mest
umhugað um að draga úr þenslunni
voru ráðagerðir ríkisstjórnarinnar
og hæstvirts fjármálaráðherra þær
að þeir fjármunir sem kynnu að fást
fyrir sölu á stórfyrirtækjum ríkisins,
m.a. til erlendra aðila, yrðu notaðir
til að borga niður erlendar skuldir
fyrst, en láta aldrei það fjármagn
koma inn í hið íslenska efnahagslíf á
því stigi máls. En nú er augljóst að
viljinn stendur frekar til þess að þeir
fjármunir skili sér inn í íslenskt
efnahagslíf fyrr og séu notaðir til
þess að greiða frekar upp innlendar
skuldir en erlendar.“
Þetta þýddi að menn hefðu um
hríð ákveðið að hverfa frá því meg-
inmarkmiði að greiða frekar niður
skuldir ríkisins erlendis en heima
við. Í staðinn væri horft til annarra
þátta, þ.e.a.s. skammtímaþátta er
vörðuðu gengi krónunnar.
Seðlabankinn hefði fram að þessu
metið það svo þegar til lengri tíma
væri litið að gott væri fyrir þjóðina
að grynnka sem mest á erlendum
skuldum. Mat bankans núna væri
hins vegar það að réttlætanlegt væri
að horfa nú til skemmri tíma við
mótun á lántökustefnu ríkisins.
Hefur þýðingu að fjárlög skili
þeim afgangi sem að var stefnt
„Ég hygg að það sé rétt mat hjá
Seðlabankanum,“ sagði Davíð, „að
það hafi verið nauðsynlegt að rík-
isstjórnin og þingmeirihlutinn gengi
nú undir það jarðarmen hér, sem er
nú ekki það skemmtilegasta sem við
gerum, að bregðast nú, tveimur til
þremur mánuðum eftir að fjárlaga-
frumvarp var lagt fram, við breyt-
ingum, bæði tekju- og útgjalda-
breytingum, og tryggja að fjárlögin
yrðu afgreidd með sama afgangi og
að var stefnt. Ég hygg að það hafi
afar mikla efnahagslega þýðingu en
ekki síður tilfinningalega þýðingu,
en eins og menn hafa nú séð í um-
fjöllun að undanförnu skipta tilfinn-
ingarnar máli.“
Kvaðst Davíð vænta þess að frum-
varp ríkisstjórnarinnar um ráðstaf-
anir í ríkisfjármálum, sem líklega
verður að lögum í dag, fjárlögin, sem
urðu að lögum um síðustu helgi, og
samningar aðila vinnumarkaðar,
auk yfirlýsinga ríkisstjórnar og
Seðlabanka, yrðu til þess að tryggja
þolanlega verðbólgu á næsta ári, og
að með því mætti tryggja kaupmátt
fólksins í landinu. Í framhaldi af því
gæti hafist nýtt hagvaxtarskeið á
þeim grundvelli sem nú hefði verið
lagður.
Forsætisráðherra ánægður með sam-
komulag aðila vinnumarkaðarins
Hægt verður
á greiðslu
erlendra skulda FJÖLDI þeirra sem sýkst hafa afklamýdíu á þessu ári stefnir í yfir
tvö þúsund manns. Þetta er tals-
verð fjölgun en að meðaltali hafa
um 1.600 tilfelli greinst árlega
undanfarin fimm ár. Þetta kom
fram í svari Jóns Kristjánssonar
heilbrigðisráðherra við fyrirspurn
Margrétar Frímannsdóttur, þing-
manns Samfylkingar, á Alþingi í
gær.
Margrét spurði m.a. hversu
margir hefðu greinst með kynsjúk-
dóma hér á landi undanfarin fimm
ár. Sagði Jón að lekandi og sára-
sótt væru um þessar mundir sjald-
gæfir sjúkdómar á Íslandi. Árlega
greindust færri en tíu tilfelli að
meðaltali af þessum sjúkdómum.
„Hins vegar er stóra vandamálið
klamýdía en alls hafa greinst að
meðaltali um 1.600 tilfelli á ári.
Hefur þeim fjölgað mjög sem smit-
ast hafa af sjúkdómnum á liðnum
fimm árum og stefnir í að fjöldi
sýktra fari yfir 2.000 manns á
þessu ári.“
Getur valdið viðvarandi bólgu
Jón gat þess hversu alvarlegur
sjúkdómur væri hér á ferð, einkum
fyrir konur, en klamýdía getur
valdið viðvarandi bólgu og vanda-
málum í grindarholi með þeim af-
leiðingum að allt að 10% sýktra
kvenna munu stríða við frjósem-
isvandamál síðar á ævinni.
„Hlutfallslega fleiri Íslendingar
eru sýktir af klamýdíu en gerist
með frændþjóðum okkar annars
staðar á Norðurlöndunum, en hafa
verður í huga að greining og til-
kynning um þennan sjúkdóm kann
að vera nákvæmari hér á landi og
kann því munurinn að skýrast af
því.“
Fram kom einnig hjá ráðherra
að frá ársbyrjun 1997 hefðu 50
greinst með HIV-smit hér á landi,
þar af hefðu ellefu greinst með
sjúkdóminn á þessu ári. Á sama
tímabili hefði verið tilkynnt um 5
sjúklinga með alnæmi, sem er
lokastig sjúkdómsins, þó engan
það sem af er þessu ári.
Fjöldi
klamýdíu-
sýktra
yfir 2.000
á árinu
SLYSAVARNAFÉLAGIÐ Lands-
björg telur að notkun handfrjáls
símabúnaðar í ökutækjum hafi ekki
aukist sem skyldi eftir setningu
laga þar að lútandi 1. nóvember sl.
Af því tilefni færði Landsbjörg öll-
um þingmönnum slíkan búnað að
gjöf í hvatningarskyni. Formenn
allra þingflokka eða staðgenglar
veittu gjöfinni viðtöku fyrir hönd
sinna manna.
Jón Gunnarsson, formaður
Landsbjargar, segir að sala á hand-
frjálsum búnaði hafi ekki tekið
þann kipp sem menn vonuðust eftir
í kjölfar lagasetningarinnar. Telur
hann að ein ástæða þess að fólk sé
ekki farið að nota handfrjálsan
búnað við stýrið sé sú að ekki verði
farið að beita sektum fyrr en að ári.
Þuríður Backmann Vinstri grænum og Hjálmar Árnason, varaformaður
þingflokks Framsóknarflokks, ásamt Jóni Gunnarssyni, formanni
Landsbjargar, og Kristbirni Óla Guðmundssyni framkvæmdastjóra.
Þingmenn fengu hand-
frjálsan símabúnað
Í TILLÖGU til þingsályktunar sem
lögð hefur verið fram á Alþingi er lagt
til að heilbrigðisráðherra verði falið
að sjá til þess að þverfagleg þjónusta
þeirra sem hafa sérþekkingu á át-
röskunum verði sameinuð þannig að
bjóða megi upp á sérhæfða meðferð
fyrir átröskunarsjúklinga á öllum
aldri.
Það eru fjórtán þingmenn úr öllum
flokkum sem standa að tillögunni, en
Katrín Fjeldsted, Sjálfstæðisflokki,
er fyrsti flutningsmaður hennar. Í
greinargerð með tillögunni segir að
nauðsynlegt sé að leiða saman þá fag-
aðila sem þekkingu hafa á meðferð
sjúklinga með lystarstol, lotugræðgi
og offitu svo að heilbrigðisyfirvöld fái
yfirsýn yfir umfang vandans og bæta
megi þjónustu við þennan hóp sjúk-
linga.
Kemur einnig fram að offita og aðr-
ar átraskanir færist í vöxt og við
þeirri þróun þurfi að sporna. Aukin
offita barna sé áhyggjuefni. Engin
heildstæð meðferðarstefna sé hins
vegar til vegna átvanda og þrátt fyrir
ýmsar rannsóknir sé ekki ljóst hvaða
meðferð sé árangursríkust eða hvaða
meðferðarþættir skipti mestu máli.
Sérhæfð meðferð
vegna átröskunar