Morgunblaðið - 23.03.2002, Blaðsíða 11

FRÉTTIR
MORGUNBLAÐIÐ LAUGARDAGUR 23. MARS 2002 11
HÉR fer á eftir yfirlýsing sem send
var frá iðnaðar- og viðskiptaráðu-
neytinu í gær um Noral-verkefnið:
„Noral-verkefnið um byggingu
álvers á Austurlandi og tilheyrandi
orkumannvirkja hefur gengið vel og
í samræmi við markmið sem sett
voru um að ljúka undirbúnings-
vinnu fyrir endanlega ákvörðun eigi
síðar en 1. september 2002. Und-
irbúningsvinnan hefur rennt frekari
stoðum undir trúverðugleika verk-
efnisins og niðurstöður hagkvæmni-
athugana eru uppörvandi.
Engu að síður hefur Hydro til-
kynnt samstarfsaðilum sínum að
fyrirtækið sé ekki í aðstöðu til þess
að taka endanlega ákvörðun varð-
andi áframhald verkefnisins fyrir 1.
september 2002 eins og gert er ráð
fyrir í sameiginlegri tilkynningu
sem tengdist „Yfirlýsingu um Nor-
al-verkefnið“. Ástæða þessarar
ákvörðunar Hydro er einvörðungu
sú að fyrirtækið þarf lengri tíma til
þess að meta fjárfestingarstefnu
sína til næstu ára í kjölfar kaupa
þess á þýska fyrirtækinu VAW.
Þessi þörf fyrirtækisins fyrir
stefnumarkandi endurmat tengist
ekki á nokkurn hátt mati á arðsemi
Noral-verkefnisins.
Í ljósi þessa munu aðilar að yf-
irlýsingunni halda áfram að starfa
að verkefninu með það að markmiði
að ákvarða endurnýjaða tímaáætl-
un. Þátttakendur í Reyðaráli eru
sammála um að það væri ákjósan-
legt að fá nýjan aðila að Reyðaráli
og þannig minnka eignarhlut ís-
lenskra fjárfesta. Í þeirri vinnu sem
er framundan verður því einnig
skoðuð afkoma fleiri aðila. Sú vinna
mun taka aukinn tíma, sem erfitt er
að setja nákvæm tímamörk. Þetta
millibilsástand dregur fram í dags-
ljósið ólíka hagsmuni. Hagsmunir
íslenskra yfirvalda og Landsvirkj-
unar hvað varðar tímasetningar
fara ekki saman við hagsmuni fjár-
festa í sjálfu álverinu. Það er því
skilningur þeirra sem standa að
Noral-verkefninu að ríkisstjórn Ís-
lands og Landsvirkjun hafi rétt til
þess að leita nýrra samstarfsaðila
að verkefninu þangað til núverandi
aðilar hafa komið sér saman um
nýja formlega yfirlýsingu. Þetta
breytir hins vegar ekki þeim áform-
um allra samstarfsaðila að ganga
eins skjótt og verða má frá vinnu-
áætlun til þess að ná endanlegri
ákvörðun í Noral-verkefninu. Í
samræmi við þetta verður fundur í
júníbyrjun þar sem staða mála
verður endurmetin.“
Ekki ákvörðun frá Norsk Hydro um Noral-verkefnið fyrir 1. september
Leita má nýrra
samstarfsaðila
VALGERÐUR Sverrisdóttir iðnaðarráðherra
sagði á Alþingi í gær eftir að hún hafði lesið upp yf-
irlýsingu um framtíð Noral-verkefnisins, sem tek-
ur til byggingar álvers í Reyðarfirði og byggingar
Kárahnjúkavirkjunar, að hún myndi beita sér fyr-
ir því að halda opinn fund með Austfirðingum sem
allra fyrst til að ræða þá stöðu sem nú væri komin
upp varðandi byggingu álvers í Reyðarfirði. „Ég
held það sé nauðsynlegt að fara yfir málið með
þeim á opnum fundi og mun ég beita mér fyrir því
að sá fundur fari fram sem allra fyrst,“ sagði hún.
Sagði hún síðar að hún hefði orðið fyrir vonbrigð-
um með Norsk Hydro.
Steingrímur J. Sigfússon, formaður Vinstri-
hreyfingarinnar-græns framboðs, sagði þegar
ráðherra hafði lesið upp fyrrgreinda yfirlýsingu að
það væri deginum ljósara að verið væri að slá Nor-
al-verkefnið af. Það væri því óþarfi að ræða frekar
frumvarp iðnaðarráðherra um virkjun Jökulsár á
Brú, Jökulsár í Fljótsdal og stækkun Kröfluvirkj-
unar, en frumvarpinu er ætlað að afla lagaheimilda
fyrir Kárahnjúkavirkjun og stækkun Kröfluvirkj-
unar vegna byggingar álvers í Reyðarfirði.
Önnur umræða um frumvarpið hófst í fyrradag
og var fram haldið í gær, en um miðjan dag steig
Valgerður Sverrisdóttir í pontu og las upp títt-
nefnda yfirlýsingu.
Eftir það sagði hún: „Ég vil nefna hér nokkur
atriði sem mér finnst mikilvægt að komi fram. Í
fyrsta lagi tek ég fram að samstarfið við Norsk
Hydro heldur áfram. Í öðru lagi er verkefnið hag-
kvæmt þannig að það stendur ekki í vegi fyrir
áframhaldandi vinnu. Í þriðja lagi er Norsk Hydro
ekki í aðstöðu til að taka endanlega
ákvörðun fyrir 1. september 2002 og
er ástæðan sú að fyrirtækið telur sig
þurfa lengri tíma til að meta fjárfest-
ingarstefnu sína til næstu ára. Í fjórða
lagi hafa Norsk Hydro og Hæfi hf. í
hyggju að ljúka þeirri vinnu sem
framundan er við mat á söðu mála
eins fljótt og auðið er. Í fimmta lagi,
og það er mikilvægast, hafa stjórn-
völd og Landsvirkjun áskilið sér rétt
til að leita nýrra samstarfsaðila ann-
arra en Norsk Hydro að verkefninu
þar til núverandi aðilar hafa komið
sér saman um nýja formlega yfirlýs-
ingu.
Í sjötta lagi munu allir aðilar engu
að síður ganga frá vinnuáætlun um
endanlega ákvörðun um Noral-verk-
efnið eins skjótt og auðið er og í síð-
asta lagi verður fundur í samræmi við
það í júníbyrjun þar sem staða mála verður end-
urmetin.“
Eftir yfirlýsingu iðnaðarráðherra kom Arn-
björg Sveinsdóttir, þingmaður Sjálfstæðisflokks-
ins á Austurlandi, í pontu og sagði það mikilvægt
að nú væri hægt að snúa sér að því að leita nýrra
samstarfsaðila til að styrkja Noral-verkefnið enn
frekar. „Fyrir Austfirðinga skiptir það meginmáli
að það er haldið áfram af fullum krafti að vinna
þetta mál,“ sagði hún.
Valgerður Sverrisdóttir kom aftur í pontu og
tók undir með Arnbjörgu. „Ég tel það mjög mik-
ilvægt að íslensk stjórnvöld og Landsvirkjun geti
nú farið í viðræður við önnur fyrirtæki vegna þess
að okkur er kunnugt um að það er áhugi til staðar
hjá virtum og stórum aðilum sem eru í þessari
framleiðslu.“ Bætti Valgerður því við að það væri
mjög mikilvægt að halda áfram að ræða frumvarp-
ið um virkjun Jökulsár á Brú og Jökulsár í Fljóts-
dal þannig að það gæti orðið að lögum sem allra
fyrst.
Óþarfi að eyða tíma í frumvarpið
Steingrímur J. Sigfússon, formaður VG, tók
næstur til máls og sagði, eins og áður var vikið að,
það deginum ljósara að verið væri að slá Noral-
verkefnið af. „Hér er ekki bara verið að fresta
tímaáætlun. Það er engin tímaáætlun eftir ... Og
samstarfi er í raun slitið í þeim skilningi að Norsk
Hydro fellst á að ríkisstjórn Íslands megi leita að
nýjum samstarfsaðilum. Næsti fundur verður í
júní. Eftir tvo og hálfan mánuð. Það er óþarfi að
eyða meiri tíma í að ræða hér frumvarp til laga um
virkjun Jökulsár á Brú. Við getum snúið okkur að
öðrum verkefnum.“
Steingrímur sagði því næst að það þyrfti að
ræða þegar í stað þær mótvægisaðgerðir sem
grípa þyrfti til á Austurlandi. „Nú þarf að gera
áætlun um að hraða samgönguframkvæmdum og
grípa til fleiri aðgerða til að tryggja að þessi fjórð-
ungur verði ekki fyrir áfalli í ljósi þeirrar niður-
stöðu sem nú er...“ Valgerður Sverrisdóttir svar-
aði Steingrími og sagði hann of fljótan að gleðjast.
Hjálmar Árnason, formaður iðnaðarnefndar
þingsins, sagði að túlkun Steingríms J. á yfirlýs-
ingu ráðherra væri óskhyggja þeirra sem væru á
móti Noral-verkefninu. Sagði Hjálmar síðan að nú
væri enn mikilvægara en áður að Alþingi lyki sinni
heimavinnu og afgreiddi títtnefnt frumvarp.
Fyrir vonbrigðum
Valgerður Sverrisdóttir tók aftur til máls og
kvað það ekkert launungarmál að hún
hefði orðið fyrir vonbrigðum með
Norsk Hydro og að þeir skyldu „hafa
komið fram með þessum hætti nú á
þessu stigi málsins,“ eins og hún orð-
aði það. „Þetta kom okkur í opna
skjöldu,“ sagði hún og tók undir með
þingmanni í sal að Norðmenn gætu
verið erfiðir. Hún tók þó fram að sá
tími sem farið hefði í undirbúning
verkefnisins hefði langt frá því farið
til ónýtis, stjórnvöld og Landsvirkjun
hefðu staðið sig vel.
Einar Már Sigurðarson, þingmað-
ur Samfylkingarinnar á Austurlandi,
kom þvínæst í ræðustól og sagðist
taka undir með iðnaðarráðherra að
þetta væru mikil vonbrigði. Sagði
hann að því þyrfti að ljúka frumvarp-
inu um virkjun Jökulsár á Brú sem
fyrst.
Valgerður Sverrisdóttir iðnaðarráðherra boðar fund með Austfirðingum
Vonbrigði með Norsk Hydro
SMÁRI Geirsson, formaður Sam-
bands sveitarfélaga á Austurlandi,
segist óttast mest að sameiginleg
yfirlýsing vegna Noral-verkefnisins
verði oftúlkuð í þá veru að áformin
séu úr sögunni en því sé öðru nær.
„Yfirlýsingin sýnir og sannar að
Norsk Hydro, langstærsti einstaki
aðilinn sem að þessu kemur, lítur á
verkefnið sem mjög girnilegt verk-
efni og sumir hjá Norsk Hydro
hafa reyndar tekið enn sterkara til
orða í persónulegum samtölum.“
Smári Geirsson segir að það sé
alltaf erfitt þegar upp komi hnökr-
ar á áætlun, sem unnið hafi verið
eftir, en þáttur Íslendinga eða það
sem að þeim snúi varðandi Noral-
verkefnið standist í öllum grund-
vallaratriðum. Hins vegar hafi að-
stæður Norsk Hydro breyst með
þeim hætti að stjórnendur fyrir-
tækisins treysti sér ekki til að
standa við tímaþáttinn í áætluninni.
Samt sé alveg ljóst, og það komi
skýrt fram í sameiginlegu yfirlýs-
ingunni, að Norsk-Hydro líti svo á
að um mjög girnilegt verkefni sé að
ræða og vilji ekki sleppa af því
hendi. Því sé það hrikaleg oftúlkun
að Norsk-Hydro sé að hverfa frá
verkefninu, því það sé af og frá.
Hann segir að í yfirlýsingunni
komi fram að Norðmennirnir gefi
það eftir að íslensk stjórnvöld megi
taka upp viðræður við annan aðila,
sem gæti hugsanlega orðið ráðandi
eigandi í væntanlegu álveri, og það
sé mjög mikilvægt vegna þess að
það veiti Norðmönnunum ákveðið
aðhald. „Helst vildi ég sjá það ger-
ast þannig að slíkur aðili kæmi inn í
verkefnið með Norðmönnunum,
þannig að öll sú vinna, sem hefur
verið lögð í málið hingað til, nýttist
til fullnustu.“
Smári segir að vissulega sé kom-
ið upp ákveðið vandamál en vanda-
mál í þessu máli séu til þess að
leysa þau. En það taki ákveðinn
tíma og staðan trufli framvindu
málsins, sem sé í sjálfu sér nei-
kvætt. Hins vegar viti Austfirðing-
ar enn betur en áður að um mjög
góðan kost sé að ræða í virkjuninni
og álverinu. „Enn og aftur staðfest-
ist ég í þeirri vissu að af þessum
framkvæmdum verður, en það eina
sem veldur okkur óþægindum er að
hafa ekki tímasetningar á hreinu.“
Í því sambandi segir hann að þessi
óvissa geti haft alvarleg áhrif hvað
varði upphaf framkvæmda við
Kárahnjúkavirkjun, en málið snúist
fyrst og fremst um það hvort mögu-
leiki sé að nota sumarið í sumar til
framkvæmda uppi á fjöllum. Hins
vegar verði menn að átta sig á því
að aldrei hafi staðið til að hefja
framkvæmdir við álverið sjálft fyrr
en á árinu 2004.
Smári Geirsson, formaður Sambands sveitarfélaga á Austurlandi, óttast oftúlkun
Yfirlýsingin stöðvar ekki
framkvæmdirnar
ÞORSTEINN Hilmarsson,
upplýsingafulltrúi Landsvirkj-
unar, segir mjög mikilvægt að
frumvarpið um Kárahnjúka-
virkjun nái fram að ganga á Al-
þingi fyrir vorið, því miklu máli
skipti að geta gefið þau skilaboð
út í álheiminn að það sé á hreinu
að þessi valkostur sé fyrir hendi.
Þorsteinn Hilmarsson segir
að Landsvirkjun muni endur-
skipuleggja allar áætlanir sínar
og halda öllum útgjöldum í lág-
marki sem þýði að ekki verði
farið í undirbúningsfram-
kvæmdir í sumar eins og
ákveðnar líkur hafi verið á.
Stjórn Landsvirkjunar hefði
þurft að taka afstöðu til þess í
júní hvort farið hefði verið í und-
irbúningsaðgerðir sem hefðu
verið fólgnar í vegagerð og
sköpun aðstæðna vegna fram-
kvæmda í kjölfarið. Auk þess
hefðu útboð á stærstu verkþátt-
unum verið í undirbúningi og í
framhaldi af því hefði farið fram
fullnaðarhönnun á mannvirkj-
um en ekki verði farið út í þá
hönnun. Yfirstaðið væri forval
þar sem fimm fyrirtæki hefðu
verið valin í stíflugerð annars
vegar og hins vegar í gangagerð,
en útboðinu yrði frestað og þess
farið á leit við þessi fyrirtæki að
þau yrðu samt áfram inni í
myndinni.
Bitnar á verktökum
Þorsteinn segir að Lands-
virkjun hafi í mörg horn að líta
og sé með margt í gangi en
ákvörðun Norsk Hydro bitni
fyrst og fremst á verktakavinnu.
Landsvirkjun sé með heimild
fyrir Búðarhálsvirkjun og þar
ljúki undirbúningsframkvæmd-
um í júní. Matsferli vegna um-
hverfisáhrifa séu í gangi á
nokkrum stöðum og þau haldi
áfram. Gífurleg uppbygging hafi
verið í orkumálunum á undan-
förnum árum og aukin fram-
leiðsla og fyrir vikið hafi þurft að
hafa virkjunarkosti til reiðu.
Að sögn Þorsteins var áætl-
aður kostnaður vegna fyrirhug-
aðra verkefna fyrir austan í
sumar, þ.e. vegna vegagerðar,
fjarskiptamála o.fl., um 600
milljónir króna og gert ráð fyrir
um 30 til 40 ársverkum þess
vegna. Þá hafi verið talið að
fullnaðarhönnunin hefði kostað
um 800 til 900 milljónir kr. og
gert ráð fyrir um 100 ársverk-
um, en ekki verði af þessum
verkum að svo stöddu. Til sam-
anburðar nefnir hann að gert sé
ráð fyrir að um 3.400 ársverk
fari í fyrri áfanga Kárahnjúka-
virkjunar með tilheyrandi línum
og svo framvegis, en um 1.150
ársverk í seinni áfangann.
Þorsteinn Hilmarsson,
upplýsingafulltrúi
Landsvirkjunar
Mikilvægt að
frumvarpið
nái fram að
ganga
Morgunblaðið/Golli
KATRÍN Ólafsdóttir, forstöðumað-
ur þjóðhagsspár hjá Þjóðhags-
stofnun, segir að yfirlýsingin hafi
ekki áhrif á þjóðhagsspá því þar sem
framkvæmdir hafi ekki verið
ákveðnar hafi ekki verið gert ráð
fyrir þeim í spánni.
Að sögn Katrínar Ólafsdóttur er
ekki gert ráð fyrir verkefnum í þjóð-
hagsspá Þjóðhagsstofnunar fyrr en
þau séu endanlega ákveðin. Hins
vegar sé gert ráð fyrir fjárfestingum
Landsvirkjunar og Landsvirkjun
hafi verið í ákveðnum fjárfestingum
vegna þessa verkefnis en þær breyti
samt engu varðandi spána.
Hefur ekki áhrif
á þjóðhagsspá
Katrín Ólafsdóttir,
forstöðumaður þjóðhagsspár