Morgunblaðið - 23.03.2002, Síða 50

MINNINGAR
50 LAUGARDAGUR 23. MARS 2002 MORGUNBLAÐIÐ
✝ Sigurður ÖrnÞorbjarnarson
fæddist að Heiði í
Gönguskörðum 27.
október 1916. Hann
andaðist á Blöndu-
ósi að morgni 15.
mars síðastliðinn.
Hann var næstelst-
ur í hópi 6 systkina.
Foreldrar hans
voru hjónin Sigríð-
ur Árnadóttir frá
Geitaskarði og Þor-
björn Björnsson frá
Veðramóti. Árið
1926 fluttist fjöl-
skyldan frá Heiði að Geitaskarði,
föðurleifð Sigríðar.
Sigurður kvæntist 9. júní 1944
eftirlifandi eiginkonu sinni, Val-
gerði Ágústsdóttur, húsmóður og
sjúkraliða frá Hofi í Vatnsdal.
Foreldrar hennar voru Ágúst B.
Jónsson bóndi á Hofi og kona
hans, Ingunn Hallgrímsdóttir frá
Hvammi. Börn þeirra eru: Ágúst,
bóndi á Geitaskarði, f. 5.5. 1945,
skarði, af annálaðri snyrti-
mennsku, frá 1946 til 1980, þar
af síðustu 5 árin í félagi við son
sinn. Eftir að þau hjón fluttu á
Mýrarbraut 27 á Blönduósi, árið
1976, vann hann á skrifstofum
Ósplasts og Kaupfélags A-Hún.
Hann annaðist bókavörslu við
Héraðsbókasafnið á Blönduósi og
Bókasafn Héraðshælis A-Hún
þar til hann lét af störfum fyrir
aldurs sakir. Sigurður var virkur
í félagsmálum og kallaður til
fjölmargra trúnaðarstarfa fyrir
sveit sína og hérað. Var m.a. um
skeið hreppstjóri og sat í hrepps-
nefnd Engihlíðarhrepps í ára-
tugi, í Sýslunefnd A-Hún um
langt árabil, í stjórn SAH í tæp-
an áratug, formaður Fræðslu-
nefndar Engihlíðarskólahverfis
frá 1950 og þar til Húnavalla-
skóli tók til starfa árið 1968, þar
í skólanefnd frá stofnun og til
1978, formaður skólanefndar
Kvennaskólans á Blönduósi á
annan áratug og í Fræðsluráði
A-Hún allmörg ár. Sigurður var
lengi virkur Lionsfélagi og söng
um árabil í sextett er þeir köll-
uðu Lionsbræður.
Útför Sigurðar fer fram frá
Blönduóskirkju í dag og hefst at-
höfnin klukkan 14.
k. Ásgerður Pálsdótt-
ir frá Refstað, Sigríð-
ur Heiða, ferðamála-
fulltrúi í Kanada, f.
13.4. 1946, m. Char-
les McEachern frá
Prince Edward Isl-
and. Ingunn Ásdís,
sérkennari á Sauðár-
króki, f. 8.3. 1949 m.
Bragi Skúlason frá
Ljótunnarstöðum.
Þorbjörn, skipstjóri á
Ólafsfirði, f. 6.3.
1952, k. Anna María
Elíasdóttir frá Meiri-
Hattardal og Hildur
Sólveig, hjúkrunarfræðingur og
ljósmóðir í Malawi, f. 26.2. 1955.
Barnabörn þeirra eru fimmtán,
og barnabarnabörnin fjögur.
Sigurður stundaði nám í
Menntaskólanum á Akureyri og
MR, einnig búfræðinám að
Hvanneyri. Hann var listhneigð-
ur og ljóðelskur náttúruunnandi
og var næmur á blæbrigði ís-
lensks máls. Hann bjó á Geita-
Hann vatt sér inn úr dyrunum á
Hótel Blönduósi á Þorláksmessu-
kvöld fyrir 35 árum, var kominn til
að sækja son sinn og tilvonandi
tengdadóttur, sem höfðu komið með
Norðurleiðinni til Blönduóss, í snjó
og ófærð og Langidalurinn kolófær
eins og oft á þessum árum. Þarna
sá ég í fyrsta sinn Sigurð Þorbjarn-
arson sem síðar varð tengdafaðir
minn og vinur. Það fylgdi honum
frískur gustur, hlýja í augum og
brosi
og ég man að ég hugsaði að hann
væri bara eins og Clark Cable. Mér
er minnisstæð ferðin heim því ég sá
aldrei neinn veg en ökumaðurinn,
minn tilvonandi tengdafaðir, virtist
ekki hafa neinar áhyggjur af því og
„á endanum komust allir heim, upp
að Geitaskarði“.
Tengdafaðir minn, Sigurður Örn
Þorbjarnarson, fæddist 27. október
1916, á Heiði í Gönguskörðum,
næstelsta barn foreldra sinna, Þor-
björns Björnssonar frá Veðramóti
og Sigríðar Árnadóttur frá Geita-
skarði. Þegar Sigurður var 10 ára
fluttu foreldrar hans að Geitaskarði
í Langadal, æskuheimili Sigríðar
móður hans, og bjuggu þar upp frá
því, fyrst í sambýli við foreldra
hennar, Árna Ásgrím Þorkelsson og
Hildi Sólveigu Sveinsdóttur. Sigurð-
ur minntist bernskuárannna á Heiði
jafnan með mikilli hlýju og hafði
þangað sterka taug.
Á Geitaskarði ólst Sigurður upp í
glöðum systkinahópi. Þau voru sam-
rýndur og glæsilegur hópur og
höfðu öll góða söngrödd. Það var
arfur frá foreldrum þeirra sem
bæði voru listfeng á því sviði.
Hann stundaði nám við Mennta-
skólann á Akureyri og Bændaskól-
ann á Hvanneyri, en varð að hverfa
frá námi til starfa við búskapinn.
Hann var gæddur svo fjölþættum
gáfum að í dag hefði það ef til vill
orðið erfitt fyrir hann að velja sér
braut, hann var listrænn teiknari og
málari, hafði fallega söngrödd, sér-
lega vel ritfær, bókelskur og mikill
fagurkeri, en fyrst og fremst var
hann náttúrufræðingur í eðli sínu,
og aflaði sér mikillar þekkingar á
því sviði, sérstaklega var hann fróð-
ur um fugla og átti mikið af fræði-
ritum um þá auk góðs bókasafns
fagurbókmennta.
En hlutskipti hans varð að taka
við búskap á Geitaskarði, og ég held
að hann hafi verið mjög sáttur við
það.
Hann sótti konuefnið í Vatnsdal-
inn, hún var heimasæta á Hofi, hún
tengdamóðir mín Valgerður Ágústs-
dóttir, dóttir hjónanna Ágústs B.
Jónssonar og Ingunnar Hallgríms-
dóttur. Þau giftu sig á björtum
degi, hinn 9. júní 1944, rétt í sama
mund og Ísland varð lýðveldi. Mér
hefur verið sagt að það hafi verið
leitun að jafnglæsilegum hjónum.
Þau eignuðust 5 börn, Ágúst, Sig-
ríði Heiðu, Ingunni Ásdísi, Þorbjörn
og Hildi Sólveigu.
Á Geitaskarði bjuggu þau góðu
búi í rúm 30 ár, byggðu þar upp og
fengu viðurkenningar fyrir sérstaka
snyrtimennsku og góða umgengni,
enda bæði fjölhæf og starfsöm í
besta máta. Sigurður var góður
bóndi, og náttúrufræðiáhugi hans
nýttist honum vel í starfinu.
Hann lét sig miklu varða málefni
síns heimahéraðs, sat í hreppsnefnd
til margra ára og og var lengi
fulltrúi síns sveitarfélags í sýslu-
nefnd A-Hún.
Þá sat hann um tíma í stjórn
Sölufélags A-Hún og mörg voru
fleiri verkefnin sem hann tók þátt í
fyrir samfélag sitt.
Menntunar- og menningarmál
voru honum mjög hugleikin og til
þeirra varði hann ómældum tíma og
kröftum. Hann var lengi formaður
skólanefndar Kvennaskólans á
Blönduósi og sat í fyrstu skólanefnd
Húnavallaskóla þegar hann var ris-
inn af grunni. Átti og stóran þátt í
að ráðist var í þá framkvæmd.
Þá söng hann í kirkjukór Holta-
staðakirkju í áratugi, hann hafði fal-
lega rödd og unni mjög söng og tón-
list. Hann sagði mér að hann hefði
oft farið þreyttur á söngæfingu, en
jafnan komið endurnærður og
hvíldur heim.
Hann var virkur félagi í Lions-
klúbbnum á Blönduósi. Honum
þótti vænt um þann félagsskap og
sérstaklega um „Lionsbræðurna“
en það var sextett innan félagsins
sem hann söng lengi með.
Þegar Sigurður var um sextugt
kenndi hann hjartasjúkdóms þess
sem hann bjó síðan við. Hann hætti
því búskap og þau hjónin fluttu til
Blönduóss.
Hann starfaði nokkur ár hjá
Kaupfélagi Húnvetninga, síðar við
Héraðsbókasafnið og sá einnig í
mörg ár um bókasafn Heilbrigð-
isstofnunarinnar á Blönduósi.
Það lætur að líkum að sóst var
eftir eftir honum til starfa í sam-
félaginu, jafnvel gerðum manni og
hann var en hann gætti þess jafnan
að taka ekki að sér meira en svo að
allt væri vel af hendi leyst. Því það
var hans leiðarmerki að gera vel og
gera rétt og það átti við um alla
hluti.
Ég hef engan mann þekkt sem
fékk svo margþætta hæfileika í
vöggugjöf sem tengdaföður minn og
vann eins vel úr þeim.
Hann var fallegur maður bæði
ytra og innra, hafði einstaka út-
geislun og sjarma, góðar og fjöl-
þættar gáfur, og listræna hæfileika,
mannvinur og dýravinur og svo var
hann allra manna skemmtilegastur,
hafði mjög ríka kímnigáfu og hélt
henni til dauðadags.
En fyrst og fremst var hann góð-
ur maður og aldrei heyrði ég hann
segja meiðandi orð um nokkurn
mann.
Hann var lánsmaður í lífi sínu,
eignaðist lífsförunaut sem var ham-
ingja hans og sálufélagi ævina á
enda börnum sínum og tengdabörn-
um var hann besti vinur og félagi
sem hægt er að hugsa sér. Og sam-
band hans við barnabörnin var ein-
stakt, þau dáðu hann og elskuðu og
þau voru líka björtustu geislarnir í
lífi hans síðustu árin, hann fylgdist
með þeim og litlu barnabarnabörn-
unum, svo og allri sinni stóru fjöl-
skyldu.
Aldrei var hann glaðari en þegar
hann hafði hópinn sinn í kringum
sig á góðri stund og hló að sögum
og uppátækjum afkomenda sinna.
Menn uppskera eins og þeir sá og
þau tengdaforeldrar mínir ræktuðu
vel þann jarðveg sem skilaði þeim
einstaklega samhentri og nátengdri
fjölskyldu, og vináttu og virðingu
samferðamanna sinna.
Þeirra glaða og gestrisna heimili
hefur jafnan staðið opið fjölskyldu
og vinum, og það, hefur verið
óhugsandi fyrir barnabörnin þeirra
að koma ekki við hjá afa og ömmu
ef farið var um Blönduós. Þau hafa
ekki bara verið afi og amma, þau
hafa einnig verið vinir og félagar
þeirra í gleði og sorg.
Sigurður kenndi vanheilsu síð-
ustu mánuði og frá janúarbyrjun
2002 dvaldi hann á Heilbrigðisstofn-
uninni á Blönduósi. Þar naut hann
hlýju og umhyggju síðustu vikur lífs
síns. Fyrir það erum við fjölskylda
hans þakklát öllu því ágæta starfs-
fólki stofnunarinnar sem reyndist
honum svo vel.
Öllu er afmörkuð stund og sér-
hver hlutur undir himninum hefur
sinn tíma. Að fæðast hefur sinn
tíma og að deyja hefur sinn tíma
segir í helgri bók.
Og nú er hann horfinn okkur
riddarinn fallegi og góði, með hrein-
an skjöld og heila brynju.
Hann fer af þessum heimi með
orðstír góðan, þá einu auðlegð sem
máli skiptir við ævilok, og skilur
eftir bjarta minningu um besta
manninn sem ég hef þekkt.
Ásgerður Pálsdóttir.
Þegar ég frétti um andlát frænda
míns og föðurbróður Sigurðar f.v.
bónda á Geitaskarði, hvarflaði hug-
ur minn aftur til allra þeirra
skemmtilegu sumra sem ég átti sem
barn og unglingur í sumardvöl á
Geitaskarði.
Þeir bræður Sigurður og Brynj-
ólfur faðir minn tóku við búinu á
Geitaskarði af afa mínum Þorbirni
Björnssyni og ömmu Sigríði Árna-
dóttur árið 1946. Verkaskipting
þeirra bræðra varð strax skýr, Sig-
urður sá um búskapinn og pabbi
sem var lengst af búsettur í Hafn-
arfirði fór alltaf norður yfir sum-
artímann ásamt móður minni Sig-
ríði Sigurðardóttur og bræðrum
mínum, hann tók þátt í heyskapnum
og uppbyggingu þessa merka og
fallega býlis.
Fljótlega eftir að þeir bræður
tóku við búinu, hófust þeir handa
við vélvæðingu og endurnýjun
gripahúsa. Byggð voru ný fjárhús
og fjós með tilheyrandi hlöðum.
Húsin voru öll byggð með sérstæðu
burstabæjarlagi í stíl við íbúðarhús-
ið, sem langafi minn Árni Á. Þor-
kelsson og langamma Hildur S.
Sveinsdóttir byggðu árið 1910 og
þótti mikið og skörulegt framtak í
þá tíð í sveit. Ekki má gleyma að
þeir bræður Sigurður og Brynjólfur
rafvæddu Geitaskarð með tilheyr-
andi stíflugerð og rafstöð um svipað
leyti og þeir tóku við.
Allt þetta þótti smekklega útfært
og útkoman varð eitt glæsilegasta
stórbýli landsins. Auðvitað létti
mikið fyrir þeim bræðrum að frá-
skilnaður afa míns og ömmu var
eins góður og verið gat enda voru
þau ætíð talin búfólk gott. Snyrti-
mennska var ávallt ofarlega á
þeirra lista.
Greinilegt var, að þeir bræður
Sigurður og Brynjólfur höfðu erft
þessa kosti sinna foreldra.
Ég minnist Sigurðar frænda míns
sem mikils ljúfmennis, ávallt með
létta lund og skemmtilegt skopskyn
og stundum stríðnisglampa í aug-
um. Það var einhver mikil reisn yfir
honum. Ég man að sem strák
fannst mér hann stundum minna
mig á leikarann Clark Gable með
sitt snyrtilega yfirvararskegg.
Sigurður og kona hans, Valgerð-
ur Ágústsdóttir frá Hofi í Vatnsdal,
ráku síðan búið með myndarbrag
þar til heilsu Sigurðar tók að hraka
og seldi hann sinn hluta búsins í
hendur syni sínum Ágústi og konu
hans Ásgerði Pálsdóttur frá Refstað
í Vopnafirði og reka þau búið í dag.
Eftir að Sigurður og Valgerður
bregða búi, settust þau að á
Blönduósi, keyptu snoturt einbýlis-
hús með fallegum garði. Þessi garð-
ur var líf og yndi þeirra hjóna.
Í mínum huga var Sigurður mikill
náttúrufræðingur, hann hafði yndi
af dýrum, ekki síst fuglum, einnig
bjó hann yfir miklum fróðleik um
plönturíkið. Talandi um plönturíkið,
má ekki hjá líða að minnast á það
stóra framtak þeirra hjóna í gróð-
ursetningu þúsunda trjáplantna í
allvænum reit í suðurhluta heima-
landsins á Geitaskarði. Þar er að
vaxa blandaður skógur til yndis-
auka fyrir komandi kynslóðir. Á efri
árum var Sigurður svo lánsamur að
hafa hina röggsömu og duglegu eig-
inkonu sína, Valgerði, við hlið sér
og naut hann góðrar aðhlynningar
hennar á heimili þeirra allt undir
það síðasta.
Ég og fjölskylda mín kveðjum nú
frænda minn og gæfumanninn Sig-
urð bónda á Geitaskarði og biðjum
öllum hans aðstandendum blessun-
ar.
Sigurður K. Brynjólfsson.
Elskulegur móðurbróðir hefur
kvatt þennan heim. Manndómsár
sín bjó hann ásamt Valgerði konu
sinni myndar- og rausnarbúi á
Geitaskarði í Langadal. Þar var
löngum gestkvæmt og nutum við
systkinin öll gestrisni þeirra með
einum eða öðrum hætti. Sigurður
var einstakt glæsimenni á velli,
háttvís og fágaður að helst minnti
hann á enskan lávarð. Hann hafði
mikinn áhuga á öllu því sem vissi að
náttúruvísindum og listhneigður var
hann þótt fáar stundir gæfust til
slíkrar iðju í erli dagsins. Við
sáumst síðast í sumar sem leið á
frábæru ættarmóti norður á Húna-
völlum en þar fór Ingunn dóttir
hans fyrir flokki á sinn sköruglega
hátt. Þar gladdist þessi hálfníræði
höfðingi með glöðum afkomendum
Hildar Sólveigar Sveinsdóttur og
Árna Ásgríms Þorkelssonar frá
Geitaskarði. Við kveðjum Sigurð
móðurbróður með virðingu og þökk
og biðjum fjölskyldu hans blessunar
í bráð og lengd.
Anna Agnarsdóttir
og systkini.
Mjög gengur nú á raðir þess
fólks er hóf lífshlaup sitt á tveimur
fyrstu áratugum tuttugustu aldar-
innar. Í þeim hópi var Sigurður
bóndi á Geitaskarði er nú hefir lokið
hinu sýnilega lífsstarfi og horfið á
vit Almættisins. Hann hafði í heiðri
fornar dygðir bændamenningarinn-
ar í landinu, sem þróast hafði allt
frá húmi miðaldanna og mátti kall-
ast verðugur fulltrúi hennar. Er
mér var sagt andlát hans komu mér
í hug ljóðlínur klettafjallaskáldsins:
Hlustir þú og sé þér sögð
saman kveðna bagan,
þér er upp í lófa lögð
landið, þjóðin, sagan.
Sigurður dáði ljóðagerð og lífs-
skoðun Stephans G. og fleiri góð-
skálda þjóðarinnar og var ljúft að
leiða hugann á þeirra slóðir. Hann
nam og tók þátt í sögu sveitar sinn-
ar, héraðs og landsins alls, hartnær
heila öld, á mesta þróunar- og fram-
faraskeiði þjóðarinnar til þessa
dags. Hlutskipti hans varð að vera
bóndi að meginlífsstarfi á fallegri og
sögufrægri jörð. Áður hafði hann
hleypt heimdraganum og numið í
menntaskóla til fjórðabekkjarprófs
og þar með öðlast möguleika til
þess að sjá til víðara sviðs í bókleg-
um og verklegum fræðum en al-
mennt var um bændasyni á þeim
tíma. Eftir það lá leið hans til
Bændaskólans á Hvanneyri en þar
dvaldi hann skamman tíma vegna
skyndilegs andláts yngri bróður.
Hvarf hann þess vegna heim að
Geitaskarði til þess að takast á við
vorið og gróandann í bókstaflegri
merkingu. Hann varð góður og far-
sæll bóndi, vinsæll húsbóndi og
hlaut traust til þess að fara með
fjölmörg störf fyrir samfélagið.
Hann átti sérsvið, umfram fjöldann,
þar sem var mikið næmi og tilfinn-
ing fyrir lifandi náttúru, moldinni,
gróðrinum, og dýraríkinu, auk
metnaðarfullrar tilfinningar fyrir
móðurmálinu og framsetningu þess.
Hann dýrkaði hið hefðbundna stuðl-
aða ljóðform og varð stundum
„heitt í hamsi“ er talið barst að
sjálfskipuðum listamönnum á
margskonar sviðum án þess að hafa
til þess hæfileika eða kunnáttu, þar
með talið að kalla sig ljóðskáld án
þess að hafa skynjun eða vald á við-
urkenndum bragreglum.
Sigurður Þorbjarnarson var hátt-
vís til orðs og æðis og tamdi sér lát-
leysi í dagfari. Hann hafði ákveðnar
skoðanir en hóf á málflutningi og
var fús til málamiðlunar um nið-
urstöður. Hann kunni vel að kasta
frá sér hversdagsleikanum, er það
átti við, og bar skartklæði af glæsi-
leika svo að athygli vakti. Hann var
vinsæll og góður félagi.
Sigurður sótti konuefni sitt á
landnámsjörðina Hof í Vatnsdal.
Ekki er ótrúlegt að sögufrægð
beggja staðanna Geitaskarðs og
Hofs hafi, óafvitandi eða vitandi,
haft áhrif á lífshlaup þeirra hjóna
og metnað. Um það var ekki rætt
en enginn efi er á því að gagn-
kvæmt varanlegt samband mynd-
aðist milli Langadals og Vatnsdals
við giftingu þeirra, samband er
gengið hefir í arf til afkomenda
þeirra allt til þessa dags og er hlýtt
og mannbætandi.
Fyrir tveimur áratugum létu
þauGeitaskarðshjón jörð og bú í
hendur sonar síns og tengdadóttur
og fluttu til Blönduóss. Sigurði
auðnaðist að nýta síðustu krafta
sína til þess að rækta fallegan garð
við hús sitt. Það var honum yndis-
auki og afþreying ásamt lestri bóka.
Hvort tveggja var honum hugleikið
og grundvöllur orðræðna en minna
fjallað um dægurmálaþras. Um
fegrun heimilisins utan og innan
veggja voru þau hjón mjög samhent
þótt bæði hefðu sjálfstæðar og fast-
ar skoðanir á mönnum og málefn-
um. Það var gott að vera gestur
þeirra.
Ég er þakklátur Sigurði Þor-
bjarnarsyni fyrir áratuga kynni,
vináttu og samstarf. Gott er þegar
sú lausn verður er ein getur leyst
frá þrautum og vonleysi. Söknuður
þeirra er misst hafa nána vini er
eðlilegur, mildur og bætandi.
Valgerði, afkomendum þeirra
Sigurðar og venslamönnum öllum
votta ég samhug.
Grímur Gíslason.
Afi okkar, Sigurður Örn Þor-
bjarnarson, er látinn. Þótt sorgin
hafi um stund sest að í hjarta okkar
og missirinn sé mikill er okkur efst
SIGURÐUR ÖRN
ÞORBJARNARSON