Morgunblaðið - 23.03.2002, Blaðsíða 24

ERLENT
24 LAUGARDAGUR 23. MARS 2002 MORGUNBLAÐIÐ
Netsalan ehf. Garðatorgi 3, Garðabæ, símar 565 6241 og 893 7333,
fax 544 4211
Þjónustuaðili
Opið virka daga frá kl. 10—18, laugardag frá kl. 10-16
Eigum til á lager örfáa
KNAUS SPORT TRAVELLER 500
limited edition1,9 l Turbo diesel sportútgáfa árg. 2002.
VERÐ AÐEINS
3.995.000.
COMBI-CAMPá Íslandi Fyrsta sölusýning og -kynning á COMBI
CAMP tjaldvögnum
hjá Netsölunni byrjar
á föstudaginn og
laugardaginn
22. og 23. MARS.
Vinsælustu tjaldvagnar á
Íslandi til margra ára.
Vinsamlegast staðfestið
eldri pantanir.
THERE’S ONLY ONE
AL-AQSA hreyfingin sem lýst hef-
ur því yfir að hún hafi staðið fyrir
sjálfsmorðsárásinni í Jerúsalem í
fyrradag, þar sem þrír Ísraelar biðu
bana, var stofnuð í október 2000. Á
þeim skamma tíma sem síðan er lið-
inn hefur hreyfingin hins vegar
staðið fyrir ótalmörgum árásum
gegn bæði ísraelskum hermönnum
á heimastjórnarsvæðum Palestínu-
manna og óbreyttum borgurum í
Ísrael. Er nú svo komið að al-Aqsa
hreyfingin lætur jafnvel meira til
sín taka en Hamas-samtökin eða Ji-
had, sem fram að þessu hafa reynst
helsti vettvangur hinna róttækari
afla í palestínskum stjórnmálum.
Munurinn á al-Aqsa og Hamas og
Jihad er ekki aðeins sá að hreyf-
ingin er tiltölulega nýstofnuð.
Meira máli skiptir að al-Aqsa teng-
ist beint Fatah-samtökum Yassers
Arafats, forseta heimastjórnar Pal-
estínumanna, og sumir hafa jafnvel
gengið svo langt að kalla hreyf-
inguna vopnaðan arm Fatah.
Skýrir þetta að mörgu leyti hvers
vegna stjórnvöld í Ísrael og Banda-
ríkjunum hafa lagt svo mikið kapp á
að kenna Arafat persónulega um
það ofbeldi, sem róttækir Palest-
ínumenn hafa staðið fyrir. Telja þau
að Arafat hljóti að vera fullfær um
að hafa hemil á þessum sveitum sín-
um, jafnvel að þau láti beinlínis til
sín taka með blessun hans og vilja.
Sprengjutilræðið í Jerúsalem í
fyrradag bendir hins vegar ekki til
að Arafat hafi fulla stjórn yfir al-
Aqsa hreyfingunni enda hafði
heimastjórn Palestínumanna þá um
morguninn beðið róttækari öflin að
hafa sig hæg í ljósi þess að skriður
virtist kominn á friðarumleitanir í
Miðausturlöndum.
Vildu markvissari
varnir
Al-Aqsa hreyfingin heitir eftir
moskunni sem Ariel Sharon, for-
sætisráðherra Ísraels, heimsótti í
Jerúsalem í september 2000 en
heimsókn hans þangað olli miklu
uppnámi í röðum Palestínumanna
og var kveikjan að nýrri uppreisn,
intifatah, sem nú hefur staðið í átján
mánuði. Á þeim tíma hefur ofbeldi
mjög færst í aukana, Ísraelar svar-
að ódæðisverkum Palestínumanna
með umdeildum hernaðaraðgerðum
á heimastjórnarsvæðunum og um
sextán hundruð manns látið lífið,
flestir Palestínumenn.
Stofnendur al-Aqsa voru Yasser
Badawi og Nasser Awai en báðir
voru ósáttir við það hversu ómark-
vissum bardagaaðferðum var beitt
af hálfu Tanzim-samtakanna, ann-
arrar og eldri hreyfingar sem teng-
ist Fatah, gegn Ísraelsher í nýrri
uppreisn Palestínumanna. Mark-
mið Badawis og Awais var að stofna
hreyfingu sem skyti Ísraelum skelk
í bringu, sem ekki léti deigan síga
heldur héldi uppi linnulausum og
árangursríkum aðgerðum.
Er fullyrt að al-Aqsa séu ekki í
reynd pólitísk samtök – þ.e. aðgerð-
ir þeirra eiga sér ekki pólitísk
markmið, s.s. sjálfstætt palestínskt
ríki – heldur fyrst og fremst hreyf-
ing sem haldi uppi vörnum af hálfu
venjulegra Palestínumanna gegn
hernaðaraðgerðum Ísraela.
Hefur hreyfingin sem slík öðlast
miklar vinsældir meðal Palestínu-
manna og ekkert vandamál virðist
vera að finna unga menn sem reiðu-
búnir eru að fórna lífi sínu fyrir
málstaðinn. Hafa atburðir liðinna
mánaða sýnt að í hvert sinn sem
Ísraelar ákveða að bregðast enn
harðar við sjálfsmorðsárásum Pal-
estínumanna en áður – með því að
senda skriðdreka sína inn í Ramall-
ah, svo dæmi sé tekið – vex al-Aqsa
ásmegin.
Badawi er fallinn – hann lést í
ágúst á síðasta ári í sprengjutilræði
sem Palestínumenn kenna Ísr-
aelum um – en Awai leikur enn laus-
um hala og er fullyrt að hann sé
efstur á lista Ísraelsstjórnar yfir
menn sem þurfi að handsama eða
drepa.
Fengu grænt ljós
Margir af liðsmönnum al-Aqsa
voru áður meðlimir í öryggislög-
reglu heimastjórnar Arafats.
Hreyfingin telur sig meðal stuðn-
ingsmanna Arafats en óljóst er þó
hversu mikil áhrif Arafat hefur í
reynd á leiðtoga hennar. Fyrir um
mánuði reyndu forsvarsmenn
Fatah að fá liðsmenn al-Aqsa til að
leggja hreyfinguna niður og sam-
einast að fullu Fatah. Al-Aqsa menn
harðneituðu hins vegar og brugðust
hinir verstu við.
Ekki hefur verið minnst á slíkt
aftur, að sögn fréttaskýrenda, og
talið er víst að nýverið hafi leiðtogar
Palestínumanna í reynd gefið al-
Aqsa grænt ljóst á árásir er beind-
ust gegn bæði hermönnum og borg-
urum í Ísrael. Spyrja menn hvers
vegna í ósköpunum Arafat og ráð-
gjafar hans ættu að skipa al-Aqsa
að hætta aðgerðum sínum þegar
Ísraelar grípi til sífellt harðari að-
gerða á heimastjórnarsvæðunum.
Hitt veldur áhyggjum að nú þeg-
ar vonarglæta virðist komin í frið-
arumleitanir fara liðsmenn al-Aqsa
sínu fram hvað sem líður óskum
Arafats um að menn haldi að sér
höndum. Fyrir liggur jú að hugs-
anlegar friðarviðræður velta á því
að báðir aðilar, Palestínumenn og
Ísraelar, bindi enda á ofbeldið.
Styðja
Arafat en
hundsa
skipanir
Al-Aqsa-hreyfingin, sem tengist
Fatah-hreyfingu Yassers Arafats, er
tekin við sem vettvangur róttækustu
Palestínumannanna.
Reuters
Liðsmenn al-Aqsa við þjálfun. Bandaríkjastjórn lítur á hreyfinguna sem alþjóðleg hryðjuverkasamtök.
Betlehem, Balata-flóttamannabúðunum. Washington Post, Newsday.
’ Sumir kallahreyfinguna
hinn vopnaða
arm Fatah ‘
GÍFURLEGIR ryk- og sandstorm-
ar hafa verið í Suður-Kóreu og í
rússnesku hafnarborginni Vladívo-
stok síðustu daga en talið er, að
sandburðurinn sé upprunninn í
Mongólíu og Norður-Kína.
Í S-Kóreu hefur orðið að loka þús-
undum skóla og sjúkrahús og heilsu-
gæslustöðvar eru yfirfull af fólki,
sem sjúkt er orðið í augum og í önd-
unarfærum vegna ryksins. Í mörg-
um borgum, til dæmis höfuðborginni
Seoul, hefur stórlega dregið úr um-
ferð og mikil röskun hefur orðið á
flugi. Er fólki ráðlagt að halda sig
innandyra ef það getur komið því við
en vera að öðrum kosti með grisju
fyrir vitum. Sandstormar frá Kína
eru algengir í S-Kóreu á veturna og
á vorin en landsmenn hafa aldrei
upplifað annað eins og þetta.
Gróðureyðing og
eyðimerkurmyndun
Ekkert þessu líkt hefur gerst í
Vladívostok síðan veðurmælingar
hófust þar fyrir 130 árum. Litaði
rykið himininn gulan og sólina bláa.
Ástæðan fyrir þessum hamförum
er gífurleg skógar- og gróðureyðing
og vaxandi eyðimerkurmyndun af
þeim sökum. Borís Kúbaí, veður-
stofustjóri í Vladívostok, segir, að
verði ekkert að gert, megi búast við
þessu á hverju ári.
Sand-
vetur
í S-Kóreu
Vladívostok, Seoul. AFP.