Morgunblaðið - 23.03.2002, Blaðsíða 45

MINNINGAR
MORGUNBLAÐIÐ LAUGARDAGUR 23. MARS 2002 45
Það fer ekki hjá því að hugurinn
leiti til baka síðastliðna daga. Ég er
nýflutt til Ólafsvíkur og er að athuga
hvort laust pláss sé á leikskólanum
fyrir dóttur mína. Þetta er vorið
1977 og ég fer að hitta forstöðu-
konuna á gamla leikskólanum í fé-
lagsheimilinu við Gilið. Þegar ég
kem inn líst mér nú alls ekki á blik-
una, allt er þarna inni ansi hrörlegt
og gamalt en samt svo snyrtilegt að í
minningunni eru það stundir sveip-
aðar vellíðan og öryggi um allt í röð
og reglu og engar uppákomur sem
setja litlar sálir út af laginu. Gréta
forstöðukona tekur á móti mér á
kontórnum sem er jafnframt kaffi-
stofa starfsfólks og vettvangur
barnanna í leik og starfi. Gréta kom
mér fyrir sjónir sem afskaplega
hreinskiptin og kát kona og ég kunni
strax vel við hana. Hún hafði hjá sér
í vinnu úrvals konur sem unnu ómet-
anlegt starf við afskaplega erfiðar
aðstæður þar til nýi leikskólinn var
opnaður. Gréta var alltaf kölluð
amma Gréta af börnunum enda var
hún ekki bara amma sinna barna
heldur amma allra barna í Ólafsvík.
Fallegt bros og kveðja frá henni
glöddu margt barnið og oft þurfti að
stoppa á tröppunum á Grundar-
brautinni og heilsa upp á ömmuna.
Henni Grétu vil ég þakka alla þá vin-
áttu og hlýju sem hún sýndi dætrum
okkar meðan hún var forstöðukona
Leikskólans í Ólafsvík.
Annar var sá vettvangur sem við
Gréta unnum mikið saman á, það var
í Leikfélagi Ólafsvíkur. Fyrir tutt-
ugu og fimm árum var bankað á
dyrnar hjá mér þar sem ég bjó í
Ólafsvík og fyrir utan stóðu karl-
maður og kona, þau kynntu sig,
sögðust heita Gréta og Emmi og
vera í leikendavalsnefnd Leikfélags
Ólafsvíkur í leit að leikurum í næsta
leikrit og hvort ég vildi vera með í
næsta verkefni, ég sagði náttúrlega
já, ég verð með og það datt af þeim
andlitið. Það var var nefnilega þann-
ig að þau voru búin að ganga hús úr
húsi að leita eftir fólki búin að fá
svona fimmtíu nei og þrjátíu kannski
og svo bara eitt já. Leikfélagið átti
alltaf hauk í horni þar sem Gréta var
og áður en ég fór að starfa þar var
hún búin að leika fjölmörg hlutverk
og fara vel með þau, því miður sá ég
hana aldrei á fjölunum. Gréta var
alltaf fús að leiðbeina mér hvað
mætti fara betur, hún hrósaði fólki
og hvatti það til dáða. Alltaf reyndi
hún að koma á sýningar og helst á
einhverjar æfingar á undan og oftar
en ekki með eitthvað í gogginn
handa svöngum leikurum. Það var
eiginlega í mínum huga allt orðið
klárt fyrir sýningu ef ég gat fengið
hana til að koma inn í félagsheimili
til að sjá okkur. Í leikfélögum sem
öðrum félögum er það oft svo að
stjórnunarstörf og önnur verkefni
sem sviðsljósið nær ekki til lenda á
herðum fárra félagsmanna, þannig
var það með Grétu, hún var í stjórn
Leikfélags Ólafsvíkur um árabil og
lengi formaður. Gréta var einn af
stofnfélögum Leikfélagsins en það
var stofnað 3. maí 1956. Það má
segja um Grétu að hún lagði mikla
alúð og tilfinningar í allt sem hún
tók sé fyrir hendur. Leikfélag Ólafs-
víkur og gamlir félagar þakka sam-
starf og góðan stuðning.
Gréta og Halli fóru með í fyrri ut-
anlandsferðirnar sem Lionsklúbbur-
inn í Ólafsvík fór í og nú get ég horft
á myndirnar af þeim og hugsað til
kaffisopans sem við ferðafélagarnir
fengum hjá þeim hjónum í Barce-
lona og Lúx, því það var sama hvar
þau voru stödd í heiminum uppá-
helling hjá Grétu hans Halla er eitt-
hvað sem allir muna eftir.
Um leið og ég kveð góða vinkonu
og félaga með virðingu og þakklæti
vil ég færa aðstandendum hennar
okkar innilegustu samúðarkveðjur.
Kolbrún Þóra Björnsdóttir
og fjölskylda, Reykjavík.
Ég kynntist Grétu vinkonu minni
þegar við vorum unglingsstelpur
heima í Vestmannaeyjum. Hún hafði
misst móður sína aðeins fimm ára
gömul og var send í fóstur. Þegar
Gréta kom aftur til Eyja þá ungling-
ur tókst með okkur mikill og góður
vinskapur sem hélst alla tíð. Þá
strax kom glaðværð hennar og
hressileiki í ljós sem laðaði fólk að
henni. Eftir tveggja ára veru í Vest-
mannaeyjum fór Gréta vestur í
Ólafsvík þar sem hún kynntist eig-
inmanni sínum, Haraldi Guðmunds-
syni eða Halla eins og hann er
nefndur meðal vina. Mikill dugnaður
einkenndi þessi heiðurshjón. Halli
var sjómaður og var þess vegna
langdvölum að heiman, en hún sá um
heimilið og barnauppeldið. Það var
þó ekki nóg fyrir dugnaðarmann-
eskju eins og Grétu. Hún stóð í
verslunarrekstri, var forstöðumaður
á barnaheimilinu og var virkur félagi
í leikfélaginu á Ólafsvík og formaður
þess um hríð. Allt sem hún tók sér
fyrir hendur var gert af krafti, dugn-
aði og myndarskap.
Eftir að Halli og Gréta keyptu
sem yndislega íbúð við Kirkjusand í
Reykjavík styttist leiðin milli okkar
og vináttan styrktist.
Árið 1998 fórum við fjögur saman
til Kanaríeyja og dvöldum þar í sex
ógleymanlegar vikur og þvílík sæla.
Halli og Gréta höfðu dvalir þar oft
áður og þekktu allt og alla og
slepptu ekki af okkur hendinni.
Gréta mín eldaði hafragraut á hverj-
um morgni á meðan karlarnir okkar
tóku sér göngutúr upp fimmtíu og
átta tröppur og voru mikið roggnir
með sig. Síðan stigu þeir á vigtina og
settust síðan við heitan hafragraut-
inn. Þessar vikur var mikið grínast
og oft mikið hlegið.
Gréta var oft búin að stríða við
mikil veikindi. Hún barðist eins og
hetja í langan tíma við illvígan sjúk-
dóm, sem að lokum lagði hana að
velli. Gréta stóð þó ekki ein. Hún átti
yndislegan mann og góð börn sem
stóðu við hliðina á henni eins og
kletturinn í hafinu. Öll fjölskyldan
hugsaði svo vel um hana að það var
aðdáunarvert.
Elsku vinkona, að leiðarlokum vil
ég þakka þér vináttuna og tryggð-
ina. Ég á eftir að sakna þín mikið, en
minningarnar á ég, þær tekur eng-
inn frá mér.
Halli minn og börn við Óli sendum
ykkur okkar dýpstu samúðarkveðj-
ur.
Ég kveð þig, elsku Gréta mín.
Þín vinkona
Hulda Marinósdóttir.
Hún Gréta okkar hefur lokið lífs-
göngu sinni, göngunni sem er það
eina sem við vitum að lýkur á sama
hátt hjá okkur öllum. Það kom ekki
á óvart þegar hringt var og okkur
tilkynnt lát hennar því hún var búin
að berjast lengi við óvæginn sjúk-
dóm sem lagði hana að velli. Við er-
um samt ekki sátt við að árin urðu
ekki fleiri sem við áttum með henni.
Gréta Jóhannesdóttir fæddist í
Vestmannaeyjum hinn 8. janúar
1929, foreldrar hennar voru þau
Kristín Sigmundsdóttir frá Hamra-
endum í Breiðuvík og Jóhannes Al-
bertsson, lögregluþjónn frá Söndum
í Miðfirði. Þegar Gréta var u.þ.b.
fimm ára gömul veiktist móðir henn-
ar og var Gréta þá send til móð-
urfólks síns á Hamraendum í
Breiðuvík á Snæfellsnesi. Tveimur
árum síðar lést Kristín og ílengdist
Gréta þá á Hamraendum, í fóstri hjá
afa sínum, ömmu og Láru sem hún
taldi sína fósturmóður. Hamraendar
voru annálað heimili þar sem fram-
sýni, rausn og myndarskapur voru í
heiðri höfð og taldi Gréta það hafa
verið sitt lán að hafa notið alls þess,
sem móðurforeldrar og þetta mynd-
arheimili hafði upp á að bjóða. Hún
hafði gaman af að segja frá Hamra-
endum og heimilisháttum þar, en
þar var t.d. einni fyrstu rafstöð og
frystigeymslu á Snæfellsnesi komið
upp og var það öðrum sveitungum til
fyrirmyndar. Sem krakka þótti það
sjálfsagt að Gréta fylgdi bæði fyr-
irmönnum og listamanninum Jó-
hannesi Kjarval um vegi og vegleys-
ur þegar þeir áttu leið um og kom þá
fyrir að hún fékk pening fyrir við-
vikið.
Gréta fór í Húsmæðraskólann á
Staðarfelli eins og margra ungra
kvenna var siður á þeim árum, var
þar bætt við þá kunnáttu sem hún
hafði að heiman.
Árið 1949 giftist Gréta eftirlifandi
eiginmanni sínum, Haraldi Guð-
mundssyni úr Ólafsvík, hófu þau bú-
skap í Péturshúsi, en byggðu hús á
Grundarbraut 5 þar sem þau bjuggu
ásamt börnum sínum þrem þeim
Pétri, Kristínu og Óðni og síðar dótt-
urdótturinni Grétu Björku.
Það spurðist fljótt eftir að Gréta
var flutt til Ólafsvíkur að hún væri
óvenju mikil matreiðslu- og bakst-
urskona og myndarleg húsmóðir,
var hún fengin til að sjá um ferming-
arveislur og aðrar athafnir þar sem
matreiðslusnillings þurfti við. Einn-
ig tók hún eins og svo margar konur
á þessum árum sjómenn og vinnu-
fólk í fæði og húsnæði, þar á meðal
frændfólk sitt úr Breiðuvíkinni.
Um þetta leyti var mjög öflugt
leiklistarlíf í Ólafsvík og var sett upp
hvert stórverkið á fætur öðru. Í
mörg ár var Gréta fastur leikari og
lék mörg eftirminnileg hlutverk s.s. í
„Manni og konu“, „Leynimel 13“ og
„Sjóleiðinni til Bagdad“. Leiklistar-
áhuginn var þeim Grétu og Halla
sameiginlegur og var Halli um tíma
formaður Leikfélagsins. Hún var
einnig í Kvenfélagi Ólafsvíkur og
slysavarnadeildinni Sumargjöf og
tók fullan þátt í starfi þeirra félaga.
Um 1973 tók hún að sér forstöð-
ustarf við nýjan leikskóla í Ólafsvík
og starfaði þar í u.þ.b. fimmtán ár og
hélt alltaf góðu sambandi við bæði
börn og starfsfólk leikskólans.
Samskipti fjölskyldu okkar við
þau Grétu og Halla hófust þegar
þeir Jónas, Konráð Gunnarsson og
Guðmundur Jensson hófu útgerð
saman, sú samvinna stóð í tæp tutt-
ugu ár með ýmsum breytingum. Ná-
inn félagsskapur varð með fjölskyld-
unum er árin liðu, og ekki minni
þegar við konurnar komum okkur
upp smábúðarkompu sem Gréta sá
að mestu um meðan hún hafði heilsu
til.
Hún var nákvæm og vandvirk og
vildi hafa allt í röð og reglu, ómæld-
ur tími fór í að koma bókum og
vörum fyrir og bollaleggingar um að
fá karlana til að hjálpa okkur og auð-
vitað áttu þeir að bjarga málum ef
illa færi og verslunin gengi ekki eins
og fyrirhugað var.
Á Grundarbrautinni var mikill
gestagangur og alltaf var sest að
veisluborði. Þau hjónin voru bæði
skemmtileg og höfðu af gaman af að
rökræða dægurmálin og annað það
sem efst var á baugi hverju sinni.
Það var ekki aðeins fullorðna fólk-
ið sem Gréta hugsaði um börnin
okkar voru alltaf velkomin og áttu
veitingar vísar og alltaf spurði hún
um þau og hvað þau væru að fást við
hverju sinni. Litlu krakkarnir minn-
ast þess hvað gott var að koma til
Halla og Grétu hér heima í Ólafsvík
þar sem alltaf var opið hús og ekki
síður á Kanarí þar sem samfélagið
var eins og ein fjölskylda, ef þess var
þörf var á var hægt að fá gistingu
fyrir krakkana hjá þeim og góðar
veitingar og þjónustu næsta morg-
un. Okkur hlýnar um hjartaræturn-
ar að hugsa til þess þegar þau hjónin
komu að utan þá var komið með
smágjafir; svuntu, slæðu eða dúk og
mamma fékk alltaf eitthvað sem
þeim hafði fundist sérstaklega fal-
legt. Þetta sýnir vel hugulsemi
þeirra, en Gréta sagði alltaf að Halli
hefði ráðið þessu sem er mjög lík-
legt!
Hér í bæjarfélaginu blandast eng-
un hugur um að með Grétu er fallin
frá svipsterkur persónuleiki, góð
kona sem í mörg ár lét mikið að sér
kveða bæði á vinnumarkaði og í
menningarlífinu, fólk eins og hún er
styrkar stoðir í samfélagi okkar,
hennar er sárt saknað en minningin
um góða samferðakonu fylgir okkur
áfram.
Við kveðjum hana Grétu okkar
með orðum Einars Benediktssonar.
Af eilífðar ljósi bjarma ber,
sem brautina þungu greiðir.
Vort líf, sem svo stutt og stopult er,
það stefnir á æðri leiðir.
Og upphiminn fegri’ en augað sér
mót öllum oss faðminn breiðir.
Elsku Halli og fjölskylda, megi
góður Guð styrkja ykkur á þessum
sorgartímum.
Jenný og Jónas.
Eftir langvarandi veikindi lét lífs-
þrótturinn undan og nú hefur Gréta
Jóhannesdóttir kvatt þessa jarðvist.
Hún Gréta Jó, eins og hún var köll-
uð, var myndarleg röggsöm kona
sem lét til sín taka í þeim málum
sem henni viðkomu. Frá barns- og
unglingsárum mínum í Ólafsvík lifa
margar minningar um Grétu, þessa
kraftmiklu konu sem var svo áber-
andi í bæjarlífinu. Hún var ein af
burðarásum Leikfélagsins og lék í
ófáum eftirminnilegum leikritum
sem sett voru upp í gamla félags-
heimilinu. Hún var ein af frumkvöðl-
um þess að starfrækt var dagvistun
barna í bænum og af þeim vettvangi
eru mínar fyrstu minningar um
Grétu. Síðar var hún lengi forstöðu-
kona leikskólans í Ólafsvík þar sem
hún hugsaði um börnin og starfsem-
ina eins og hún ætti það allt sjálf.
Hún lét gjarnan í sér heyra og
stjórnaði því sem hún bar ábyrgð á
af mikilli röggsemi.
Gréta var mikill vinur vina sinna
og við hjónin áttum því láni að fagna
að bindast Grétu og Haraldi vináttu-
böndum sem veitti okkur mikla
ánægju og styrk. Það var í senn
fróðlegt og skemmtilegt að eiga
spjall við hana, hún sagði sína skoð-
un umbúðalaust og gaf jafnframt
góð ráð. Hún bar hag byggðarlags-
ins fyrir brjósti sér og hafði afskipti
af málefnum þess á sinn hátt. Hún
var ein af traustustu bakhjörlum
þeirra sem lengstum stjórnuðu mál-
efnum Ólafsvíkur á síðustu áratug-
um síðustu aldar. Þegar ég hóf að
feta mín spor á vettvangi stjórnmál-
anna lét Gréta ekki sitt eftir liggja
við að hvetja til dáða og leggja lín-
urnar. Það var dýrmætur stuðning-
ur og fyrir það er þakkað.
Gréta bar hag fjölskyldu sinnar
fyrir brjósi sér og vildi velferð henn-
ar sem mesta. Þegar litið er til baka
er aðdáunarvert að rifja upp sam-
heldni þeirra hjóna Grétu og Har-
aldar, þau stóðu þétt saman alla tíð
og fylgdust að hvert sem þau fóru.
Kærleikar með þeim og afkomend-
um þeirra var augljós og Grétu var
ekki sama hvernig lífshlaup þeirra
var. Hún lagði sitt af mörkum við að
halda utan um sína afkomendur og
hún tók nærri sér ef þar var ekki allt
sem skyldi.
Að Grétu genginni hefur Ólafsvík
misst eina af sínum bestu dætrum.
Hún var áberandi í bæjarlífinu allt
þar til þau hjónin fluttust að mestu
til Reykjavíkur, meðal annars vegna
veikinda hennar, en þeir sem kynnt-
ust henni og áttu með henni samleið
eiga margar og góðar minningar um
lífsglaða, röggsama og myndarlega
konu sem lét sig varða velferð sam-
borgaranna.
Við Drífa þökkum Grétu Jóhann-
esdóttur samfylgdina og vináttuna
og biðjum algóðan Guð að styrkja
Harald og þeirra fjölskyldu í sorg-
inni sem þau takast nú á við. Guð
blessi minninguna um Grétu Jó-
hannesdóttur.
Magnús Stefánsson.







 

 

   
 
 !"#$ 

  

 


 

 
 
  




 
!
 


"##
     % & '&( #$ 
     '&( 
&)"&""
*+!", #
     *&+! - #.







$ / /0
 1

 % 
&

 
 
'
 ( 


) 
+



!!#
""-"#)'"#$ 
$"'" / )*"
&"( +!/ "*" 2 )" #$ 
  3"#'" .
 
 4
 4
5*&6+("6 3 ""#
 6 3 

$ 7! )&8
 -+7)

  

 
,   
-
 .( 
& 
   (" +!"#$ .
/
 9 :
:;<< -36(7!
 "" $ ") -+7)

  ,   
-
 .( 
& 
  
""/-+$ *".