Morgunblaðið - 23.03.2002, Blaðsíða 44

MINNINGAR
44 LAUGARDAGUR 23. MARS 2002 MORGUNBLAÐIÐ
✝ Gréta Jóhannes-dóttir fæddist í
Vestmannaeyjum 8.
janúar 1929. Hún
lést á Landspítalan-
um 12. mars síðast-
liðinn. Foreldrar
hennar voru Jóhann-
es Albertsson lög-
reglumaður í Vest-
manneyjum, frá
Syðri-Kárastöðum í
Miðfirði, f. 19.11.
1899, d. 4.2. 1975, og
Kristín Sigmunds-
dóttir frá Hamra-
endum við Breiðuvík
á Snæfellsnesi, f. 2.1. 1894, d. 1.7.
1936. Systkini Grétu eru: Jóhannes
Albert, f. 21.7. 1925, d. 5.2. 2001,
Grettir, f. 11.2. 1927, d. 12.4. 2000,
kvæntur Fanneyju Egilsdóttir. El-
ínborg f. 27.4. 1930, gift Henry M.
Sielski. Jóhanna Maggý, f. 28.5.
1931, gift Arnþóri Ingólfssyni.
Ragnar, f. 30.6. 1932, kvæntur
Hólmfríði Sigurðardóttir. Sævar
Þorbjörn, f. 8.5. 1938, kvæntur
Óskarssyni. Kristín á tvö börn,
Grétu Björk, gift Calcedonio
Gonzales og Hrannar Þór, látinn,
kvæntur Margeurite Westhausen.
Leó á tvo syni, Sveinbjörn og
Ágúst. 3) Óðinn, f. 13.2. 1960,
kvæntur Guðfinnu Guðfinnsdóttir,
þau eiga eina dóttur, Margréti.
Barnabarnabörn Grétu og Harald-
ar eru tvö, Pétur Leó Hrannars-
son, sonur Hrannars Þórs og
Kristín Gaia Gonzales, dóttir
Grétu Bjarkar.
Gréta ólst upp á Hamraendum
við Breiðuvík á Snæfellsnesi þar til
hún fór á Húsmæðraskólann á
Staðarfelli í Dölum. Hún var m.a.
fyrsta forstöðukona Leikskóla
Ólafsvíkur sem stofnaður var
1972, og sinnti hún því starfi í ára-
fjöld. Stofnaði hún svo ásamt
Jennýju Guðmundsdóttur, bóka-
og gjafavöruverslunina Hrund og
starfaði þar um árabil. Gréta var
virk í félagsmálum, hún var m.a.
stofnfélagi í Slysavarnadeildinni,
starfaði mikið fyrir Kvenfélagið,
og var ein af stofnendum Leik-
félags Ólafsvíkur, og tók þátt í
mörgum uppfærslum þess og var
formaður félagsins um tíma.
Útför Grétu fer fram frá Ólafs-
víkurkirkju í dag og hefst athöfnin
klukkan 14.
Emmu Hansen. Soffía
Lillý, f. 20.6. 1940, gift
Lúðvík Sigurðssyni.
Þegar Gréta var fimm
ára lést móðir hennar
frá eiginmanni og sex
ungum börnum, Grétu
ólst síðan upp hjá
móðurforeldrum sín-
um, þeim Sigmundi
Jónssyni og Margréti
Jónsdóttir á Hamra-
endum við Breiðuvík á
Snæfellsnesi. Árið
1949 giftist Gréta
Haraldi Guðmunds-
syni útgerðarmanni
og skipstjóra frá Ólafsvík, f.
28.4.1926, og þar hafa þau búið
alla tíð síðan. Haraldur ólst upp
hjá fósturforeldrum sínum í Ólafs-
vík, þeim Pétri Jóhannssyni og
Kristínu Guðmundsdóttir. Gréta
og Haraldur eiga þrjú börn: 1) Pét-
ur J., f. 4.7. 1949, kvæntur Guð-
rúnu Halldórsdóttir, þau eiga þrjú
börn, Harald, Guðnýju og Sigrúnu.
2) Kristín M., f. 6.8.1951, gift Leó
Elskuleg tengdamóðir mín hún
Gréta er dáin eftir hetjulega baráttu
við krabbamein. Hún var ótrúlega
dugleg og aldrei kvartaði hún í veik-
indum sínum. Ef spurt var um líðan
hennar svaraði hún: „Mér líður bara
nokkuð vel“ eða „ég gæti haft það
betra“. Þar með var málið útrætt af
hennar hálfu.
Gréta hafði mikinn áhuga að mat-
argerð. Hún keypti bækur og rit um
matreiðslu og var dugleg við að
prófa „eitthvað nýtt“. Hún fram-
reiddi dýrindismáltíðir og ekki var
kaffimeðlætið síðra. Kaffiborðið hjá
henni á Grundarbrautinni var alltaf
hlaðið kökum eins og í hinni bestu
afmælisveislu. Mér er minnisstætt
hvað Guðný og Sigrún voru hrifnar
af öllum fullu smákökuboxunum sem
voru í frystikistunni og ekki spillti
það ánægju þeirra að mega borða
eins og þær lysti.
Gréta var mjög hjálpsöm og alltaf
þótti henni sjálfsagt að skreppa í
bæinn til að passa barnabörnin þeg-
ar við Pétur fórum til útlanda. Hún
dekraði við þau og þau nutu þess að
fá alla hennar athygli. Eftir að við
komum heim og amma þeirra var
farin heyrðist oft sagt: „Hún amma
gerði þetta nú svona.“
Gréta og Haraldur höfðu mikla
ánægju af að ferðast til útlanda. Það
var árvisst hjá þeim að fara til Kan-
aríeyja yfir páskana og stóð ferðin í
6–8 vikur. Þegar þau komu heim eft-
ir utanlandsferð komu þau færandi
hendi og var pakkaflóðið eins og á
jólunum.
Síðasta utanlandsferðin hennar
Grétu var í júlí 2000 þegar fjölskyld-
an fór til Ítalíu til að heimsækja
Grétu Björk og Doni. Við eigum öll
góðar minningar frá þessari ferð og
ég veit að Gréta naut þess að geta
verið við skírn Kristínar Gaiu.
Ég er þakklát fyrir allar góðu
minningarnar um elskulega tengda-
móður mína.
Elsku Gréta, hafðu hjartans þakk-
ir fyrir allt.
Guðrún Halldórsdóttir.
Nú er elsku amma dáin og þegar
ég hugsa til hennar minnist ég allra
þeirra stunda sem við Sigrún áttum í
eldhúsinu á Grundarbrautinni, og
hámuðum í okkur brauð með rúllu-
pylsu og smákökur, eftir að hafa
verið að tína bláber allan daginn.
Það var alltaf gott að koma í heim-
sókn vestur á Ólafsvík og slappa af
með fjölskyldunni. Þegar við vorum
yngri komu amma og afi alltaf til
þess að passa okkur á meðan
mamma og pabbi voru í útlöndum.
Þá var alltaf góður matur á boðstól-
um og maður fékk alltaf hjálp við
heimanámið, hvort sem það var við
að lita eða reikna. Það var einmitt í
eitt af þeim skiptum sem amma var
að passa okkur að ég læsti mig óvart
inni í hjónaherbergi og lykillinn datt
úr skránni. Ég vissi ekki hvað ég átti
til bragðs að taka og varð skelfingu
lostin, en amma hélt ró sinni eins og
alltaf og hjálpaði mér að komast út.
Ég geri mér eiginlega ekki grein
fyrir því að hún sé dáin, ég býst við
því að þegar ég fer í heimsókn til afa
muni ég ganga inn í svefnherbergi
til að kyssa hana á kinnina. Ég á eft-
ir að sakna ömmu óheyrilega mikið,
en ég veit að henni líður betur hjá
Guði en henni hefur liðið sl. ár og að
Hrannar hefur tekið á móti henni.
Guðný Pétursdóttir.
Í hvert einasta sinn sem við fjöl-
skyldan fórum í heimsókn til Ólafs-
víkur stóðu amma og afi alltaf á
hlaðinu og tóku á móti okkur. Amma
sá alltaf um að við fengjum nóg að
borða og ég man ekki til þess að hafa
verið svöng hjá ömmu. Ég man þeg-
ar amma stofnaði bókabúðina hinum
megin við götuna og leyfði okkur að
fara með sér þangað og velja okkur
límmiða og litabækur. Ég man líka
eftir öllum ferðunum á Rif þegar við
sáum fjölmargar kríur á leiðinni og
fórum í risastóru búðina sem seldi
allt frá leikföngum upp í veiðistang-
ir. Sérstaklega man ég eftir einni
ferð þegar við Guðný vorum þar ein-
ar í heimsókn og við ákváðum að
skreppa á Rif og á leiðinni sáum við
kríuunga sem ekið hafði verið yfir
vænginn á. Afi fór út úr bílnum og
ætlaði að færa ungann af götunni og
þá munaði nú ekki miklu að hann
yrði goggaður í hausinn. Nú verður
allt öðruvísi að koma til Ólafsvíkur
þar sem eldhúsið á eftir að vera tómt
og engin amma til þjónustu reiðubú-
in ef maður kemur svangur inn úr
boltaleik.
Ég sakna ömmu og þakka henni
fyrir allar góðu stundirnar.
Sigrún Pétursdóttir.
Gréta var ekki aðeins með merk-
ari konum sem ég hef kynnst; hún
var sterkasti karakterinn sem ég hef
þekkt.
Þegar við ræddum um fatnað fór-
um við í smæstu atriði, jafnvel þjón-
ustuna í búðinni; það dugði ekkert
minna. Þegar við ræddum um mat
voru samtölin eins og umræður um
fagurbókmenntir. Frásagnir af
skartgripasafninu góða kæmust
ekki fyrir á þessari síðu.
Það var tvennt sem við Gréta
fengum aldrei leið á að rifja upp.
Annað var Ítalíuferðin þegar við
heimsóttum Grétu Björk og Dony.
Þetta ræddum við síðast fyrir aðeins
2 vikum; hlógum að minningunni um
hvernig við Halli snerum okkur sam-
viskusamlega á sólbekkjunum, á 20
mínútna fresti, en hún varð samt
brúnni en við; sitjandi í skugganum!
Og svipnum á afgreiðslukonunni á
kaffihúsinu þegar við keyptum
ógrynni af litlu skrautsmákökunum
sem á endanum urðu eitt það dýr-
asta sem keypt var í ferðinni.
Hitt var brúðkaup Grétu og Dony,
aðra eins veislu og athöfn höfðum
við ekki upplifað. Ég man alltaf eftir
því þar sem ég sat í kirkjunni, vel
bogin í baki og grét úr mér hjarta og
augu með dramatískum hætti. Við
hlið mér sat Gréta, stolt og teinrétt
amma í fínu brúðkaupsdragtinni
sem valin var svo sérstaklega fyrir
tilefnið. Á einu ósýnilegu augnabliki
rétti hún mér vasaklút og hnippti í
handlegginn; ég leit upp. Með einu
brosi og smábliki í augum fékk ég
góðlátlegt merki um að nú væri tím-
inn til að rétta aðeins úr bakinu,
þerra tárin og snurfusa nefið; við
vorum jú á fyrsta bekk! Og þessi
óendanlegi glæsileiki og stolt lýsti
henni. Ekki bara þarna heldur alltaf.
Fyrir nokkrum árum sömdum við
formlega um að ég mætti kalla hana
„ömmu“ Grétu. Þetta var okkar leið
til að undirstrika fyrir hvor annarri
þá væntumþykju sem við fundum
svo innilega og gagnkvæmt.
Og elsku góða „amma“ Gréta,
ég bið algóðan guð um að hugsa
vel um þig og Hrannar Þór og
styrkja Halla, Kristínu, Pétur, Óðin
og fjölskyldur í þeirra miklu sorg.
Nöfnu þína og mína bestu vinkonu,
Grétu Björk, mun ég hugsa um og
reyna að styðja allt mitt líf.
Þín,
Rakel.
Elsku amma mín,
Ég sendi þér kæra kveðju,
nú komin er lífsins nótt.
Þig umvefji blessun og bænir,
ég bið að þú sofir rótt.
Þó svíði sorg mitt hjarta,
þá sælt er að vita af því.
Þú laus ert úr veikinda viðjum,
þín veröld er björt á ný.
Ég þakka þau ár sem ég átti,
þá auðnu að hafa þig hér.
Og það er svo margs að minnast,
svo margt sem um hug minn fer.
Þó þú sért horfin úr heimi,
ég hitti þig ekki um hríð.
Þín minning er ljós sem lifir
og lýsir um ókomna tíð.
(Þórunn Sig.)
Að eilífu þín,
Gréta Björk.
Undarlega er mönnum varið að
því leyti hve dauðsföll koma ávallt í
opna skjöldu jafnvel þótt hinn látni
hafi háð illvíga baráttu við dauðann
langan tíma. Sterkir stofnar falla
ekki síður en hinir veikari og nú hef-
ur einn slíkur, sterkur, fallið.
Látin er Gréta Jóhannesdóttir frá
Ólafsvík. Hún var búin að berjast við
illvígan sjúkdóm um langa hríð, auð-
vitað vonlausri baráttu en þrekið
óbugað eigi að síður til hinstu stund-
ar. Það var samkæmt hennar eðli.
Gréta var sterkur stofn enda af
sterkum komin, að hálfu frá Kára-
stöðum á Vatnsnesi og að hálfu frá
Skammadal í Mýrdal.
Já, hún var sterk, öðruvísi hefði
hún ekki getað brugðist við veikind-
um sínum eins og hún gerði. Æðru-
laus gekk hún til móts við örlög sín,
vitandi það að landtakan handan
hafs er ókunn, enda hafði hún ekkert
að óttast, lífsför hennar var með
þeim hætti.
Ég, mágur hennar, kynntist henni
fyrst árið 1956, er ég kom til Ólafs-
víkur og gerðist þar lögregluþjónn,
fyrstur slíkra. Þá var í húsi hjá
henni, eða öllu heldur fæði, systir
hennar, sem síðan hefur verið minn
lífsförunautur. Gréta og eiginmaður
hennar, Haraldur Guðmundsson
skipstjóri, tóku mér afskaplega vel
og hafa reynst mér og okkur hjónum
öðlingar alla tíð síðan.
Gréta var sterkur persónuleiki og
eftirminnilegur. Hún hafði ákveðnar
skoðanir á mönnum og málefnum og
lét þær skoðanir hiklaust í ljós á
kjarngóðri íslensku og með þeim
hætti að engum duldist hver mein-
ing hennar var.
Ég hygg þó að hún hafi ætíð gætt
þess að frá orðaskaki gengi enginn
sár vitandi það að ekki er sjálfgefið
að allir geti verið sammála um alla
hluti, enda hefði annað strítt gegn
samvisku hennar og sannfæringu.
Gréta var afskaplega mikil hús-
móðir og myndarleg í öllum sínum
verkum. Það var gott að koma í Pét-
urshús í Ólafsvík, þar sem þau Gréta
og Halli hófu búskap sinn, þó ekki
væri þar um nein salarkynni að
ræða enda ekki samasemmerki á
milli húspláss og hjartaþels. Hugur
Grétu snerist fyrst og fremst um
heimilið, eiginmanninn, börnin og
barnabörnin, ávallt tilbúin að gæta
velferðar þeirra í hvívetna. Þetta var
sá eiginleiki sem var henni eðlislæg-
ur og sem einnig var stutt vel við í
því uppeldi sem hún naut á Hamra-
endum í Breiðuvík hjá Margréti
ömmu sinni og Sigmundi afa sínum
eftir að hafa misst móður sína árið
1936 en við fráfall hennar tvístraðist
stór barnahópur.
Ég, Dista, kveð nú kæra systur
með þakklátum huga fyrir þau ár
sem við fengum að vera samtíða, eft-
ir margra ára aðskilnað og þakka
henni og þeim hjónum fyrir allt sem
þau gerðu fyrir mig fyrr og síðar.
Við kveðjum nú mikilhæfa konu
sem skilur eftir sig stórt skarð, það
skarð verður ekki fyllt.
Við vottum Haraldi, börnum,
barnabörnum og öllum ástvinum
okkar dýpstu samúð og biðjum al-
máttugan Guð að veita Grétu braut-
argengi á þeim leiðum sem henni er
nú áskapað að ganga.
Guð blessi minningu Grétu Jó-
hannesdóttur.
Jóhanna M. Jóhannesdóttir,
Arnþór Ingólfsson.
Þegar hún Gréta fór að búa með
honum Halla í Péturshúsi í Ólafsvík
fyrir meira en hálfri öld stofnaðist
strax sterkt vináttusamband milli
hennar og Kristínar móður minnar,
þrátt fyrir nokkurn aldursmun. Ör-
stutt er á milli Péturshúss og Nýja-
bæjar og leið varla sá dagur á þess-
um árum að vinkonurnar hittust
ekki yfir kaffibolla og fylgdist ég
unglingurinn oft með skoðanaskipt-
um þeirra og dáðist þá oft að hrein-
skilni og rökfestu Grétu. Gréta hafði
gengið á Húsmæðraskólann að Stað-
arfelli og bjó hún Halla og börnun-
um rausnarlegt heimili í Péturshúsi.
Halli stundaði sjóinn og fór snemma
út í útgerð, fyrst með öðrum en síðar
einn. Á meðan hann sótti sjóinn var
Gréta bakhjarlinn sem hann gat allt-
af treyst á heima. Hjónaband þeirra
einkenndist af gagnkvæmri virðingu
og samheldni í öllu sem þau tóku sér
fyrir hendur. Gréta var eftirminni-
legur persónuleiki, hreinskiptin og
hjálpsöm og var hún alltaf fyrst til ef
eitthvað bjátaði á hjá heimilunum í
nágrenninu. Eftir að ég fluttist að
vestan sá ég ekki Grétu og Halla
nema í heimsóknum til Ólafsvíkur,
en ég vissi af hjálpsemi hennar við
móður mína og skal hún þökkuð hér.
Fyrir sjö árum vorum við hjónin
af tilviljun í nábýli við Grétu og
Halla á hóteli á Kanarí og urðu þar
gleðifundir og við gátum endurnýjað
vináttu okkar. Hafa samverustundir
þá og síðar með þeim Grétu og Halla
verið ógleymanlegar. Þegar við hitt-
umst hafði Gréta átt við veikindi að
stríða og gengist undir uppskurð.
Átti hún síðar með hléum við veik-
indi að stríða, en með dyggri aðstoð
Halla og barna þeirra stóð hún jafn-
an óbuguð upp aftur þar til nú undir
það síðasta að þrekið var á þrotum
og óvænt fráfall Hrannars, kærs
dóttursonar þeirra Halla, varð henni
óyfirstíganlegt áfall.
Að leiðarlokum viljum við Baddi
þakka Grétu kæra vináttu og sam-
fylgd og sendum þér, elsku Halli,
börnum ykkar og öðrum ættingjum
okkar innilegustu samúðarkveðjur.
Nanna.
Kær frænka mín og vinkona,
Gréta, er fallin frá eftir harða og
langa baráttu við illvígan sjúkdóm.
Það þurfti svo sem engum að
koma það á óvart að sú barátta yrði
svo harðskeytt sem þekktu hana því
hún var svo sterk og ákveðin í sínu
lífi og uppgjöf var ekki til í hennar
huga. Alltaf allan þann tíma sem hún
barðist við veikindi sín og ég kom til
hennar sagði hún að þetta væri allt á
réttri leið og hún væri betri í dag en
í gær. Ég var svo heppinn að alast
upp í skjóli hennar alfarið til átta ára
aldurs og allar götur síðan hefur hún
látið líf mitt sig skipta og er það nú
þakkað.
Um suma er sagt að þeir hafi ekki
verið allra, en það held ég að verði
ekki sagt um Grétu. Hún lét alla
koma sér við og skipti þá ekki máli
hvort henni líkaði betur eða verr og
lét alla heyra hvað henni fannst,
hvort heldur var gott eða vont og
komst upp með það því heiðarleikinn
og hjartahlýjan skein í gegn. Það
gustaði af henni hvar sem hún kom
og lét til sín taka svo engum duldist
að hún var mætt á svæðið og því
fylgdi sko engin lognmolla hvort það
var til góðgerða eða annars sem hún
lét til sín taka. Í því sambandi má
nefna Leikfélagið í Ólafsvík sem hún
var mjög virk í á upphafsárunum.
Mér er líka minnisstætt þegar hún
var að koma í bæinn og að færa
frænkum okkar Láru og Laugu kök-
ur sem hún hafði bakað auk alls kon-
ar matvöru sem hún keypti til að
vera nú viss um að þær hefðu allt til
alls og þá var nú engu gleymt. Þetta
var þeim meira virði andlega heldur
en nokkuð annað og hlógu þær oft að
með gleðihlátri því þær þekktu sína
konu og vissu að henni var kannski
ekki gefið að segja að þær ættu
þetta hjá henni þótt þeim hefði ekki
þótt það og við það var látið sitja. Ég
nefni þetta aðeins sem dæmi um
mannkosti hennar því lofrulla hefði
ekki verið henni að skapi.
Hún eignaðist mjög góðan mann
og börn sem hafa reynst henni ein-
staklega vel í veikindum hennar og
tók öll fjölskyldan höndum saman
um að gera henni til góða með öllum
ráðum og passa að hún væri aldrei
ein, jafnvel þegar hún þurfti að
dvelja á sjúkrahúsi. Þá svaf einhver
þar hjá henni. Ég veit að þetta var
henni mikils virði þó að kannski hafi
hún aldrei haft orð á því og jafnvel
látið líta út sem sjálfsaðan hlut, því
þegar við komum síðast til hennar
þremur dögum áður en hún dó hvísl-
aði hún að okkur: „Ég hefði aldrei
getað trúað hvað hann Halli minn
getur verið góður við mig.“
Elsku Halli, Pétur, Stína, Óðinn,
Gréta Björk, tengdabörn og barna-
börn, nú er vetur en bráðum kemur
vor og því verður ekki breytt, hvorki
í lífi okkar eða náttúrunni, og við
berum svip þess og lifum með því.
Far þú í friði, elsku Gréta.
Þorsteinn Einarsson,
Halldóra Hálfdánardóttir.
Menn halda stundum skammt á leikinn
liðið,
er lífið dregur tjaldið fyrir sviðið,
og drottnar þar hin djúpa þögn .
En minningarnar margur þangað rekur,
því máttur orðsins hugarflugið vekur
og glæðir lífi gamla sögn.
(Davíð Stefánsson.)
Elsku frænka, ég kveð þig með
söknuði.
Elín Ósk Þorsteinsdóttir.
GRÉTA
JÓHANNESDÓTTIR