Morgunblaðið - 15.04.2005, Blaðsíða 11
MORGUNBLAÐIÐ FÖSTUDAGUR 15. APRÍL 2005 11
FRÉTTIR
sviði eftir tólf ára rannsóknir á hög-
um og líðan ungs fólks á Íslandi.
Bæði nemendur og kennarar við
deildina munu fá aðgang að gagna-
grunni þessara rannsókna.“
Meistaranámið er skipulagt í
samstarfi við Columbia-háskóla í
New York og munu kennarar það-
an kenna hluta námsefnisins á Ís-
landi auk þess sem nemendum
gefst kostur á að sækja hluta náms-
ins til Columbia-háskólans. Teknir
verða inn níutíu nemendur í námið í
haust og gert er ráð fyrir að þeir
geti stundað meistaranámið með
vinnu.
Lifum í samfélagi breytinga
„Það má spyrja sig hvers vegna
við leggjum áherslu á að bjóða upp
á nám bæði fyrir kennara og fagfólk
sem sinnir málefnum barna og ung-
menna utan skóla. Rökin eru aug-
ljós. Við lifum í samfélagi sem hefur
tekið grundvallarbreytingum á
stuttum tíma. Nú búa 75% fimmtán
ára unglinga hjá báðum líffræðileg-
um foreldrum sínum en 25% við
annað fyrirkomulag. Sá tími sem
foreldrar verja með börnum sínum
daglega hefur styst verulega sé litið
til síðustu áratuga, hraðinn hefur
aukist og áreitum fjölgað. Allt hefur
NÝ deild við Háskólann í Reykja-
vík, kennslufræði- og lýðheilsu-
deild, sem tekur til starfa í haust,
mun bjóða upp á þrjár meistara-
námsbrautir og eina grunnnáms-
braut fyrir fólk sem hyggst vinna
með börnum og ungmennum innan
og utan skóla.
Undirbúningur að stofnun deild-
arinnar stendur nú sem hæst.
Deildarforseti er dr. Inga Dóra Sig-
fúsdóttir. Námsbrautirnar eru í
fyrsta lagi meistaranám fyrir verð-
andi kennara sem vilja verða fram-
úrskarandi í kennslu stærðfræði og
raungreina. Í öðru lagi er í boði
meistaranám í lýðheilsufræðum
fyrir fólk sem vill vinna að stjórnun
og stefnumótuninnan stofnana og
fyrirtækja og svo þá sem hyggjast
vinna með börnum og ungmennum
í skipulögðu starfi á vettvangi. Í
þriðja lagi er í boði meistaranám
fyrir verðandi kennara sem vilja
leggja áherslu á lýðheilsu í starfi
sínu innan skóla. Í fjórða lagi verð-
ur boðið upp á grunnnám til B.Ed.-
prófs í íþróttafræðum fyrir verð-
andi íþróttakennara þar sem lögð
er áhersla á íþróttir sem mikilvæg-
an þátt í forvarnarstarfi.
Að sögn Ingu Dóru er hugmynd-
in með stofnun nýju deildarinnar
m.a. sú að horfa ekki einvörðungu á
börn og unglinga sem nemendur í
skóla, heldur einstaklinga á víðum
grunni.
„Það má fullyrða að við séum
með nýja sýn í málefnum barna og
ungmenna,“ segir hún. „Ef við vilj-
um skapa þeim kjöraðstæður til
menntunar verðum við einnig að sjá
til þess að þeim líði vel.“
Tölum stundum um skólann
sem einangrað fyrirbæri
„Okkur hættir stundum til að
tala um skólann sem einangrað fyr-
irbæri í samfélaginu þar sem
vandamál koma upp og þar eigi að
leysa þau líka. En staðreyndin er sú
að ef við erum að kljást við vanda-
mál innan skólans, t.d. agavanda-
mál, þá eiga þau sér rætur ekki síð-
ur utan skólans en innan hans. Við
vitum að námsárangur barna ræðst
að verulegu leyti af þáttum sem
liggja utan skólans sjálfs. Fyrstu
árin við nýju deildina hér við HR
munum við því einbeita okkur að
málefnum barna og ungmenna að
þessu leyti. Við erum sterk á þessu
þetta kallað á ný viðfangsefni. Ára-
tugalangar rannsóknir hafa leitt í
ljós að að örar þjóðfélagsbreytingar
koma gjarnan niður á félagslegri
einingu samfélagsins og geta leitt
til aukinnar tíðni frávikshegðunar
og andlegrar vanlíðunar. Það má
fullyrða að hlutverk þeirra sem
sinna menntun og uppeldi barna ut-
an heimila hafi aldrei verið jafn
mikilvægt. Traust fagleg þekking
þeirra á högum, líðan og aðstæðum
ungs fólks í nútímanum er forsenda
þroska þessara einstaklinga.“
Inga Dóra segir Íslendinga þeg-
ar komna með reynslu í að snúa við
neikvæðri þróun í málefnum barna
og ungmenna, þ.e. með ítarlegum
rannsóknum og aðgerðum sem
vitna um minnkandi vímuefna-
neyslu þeirra á liðnum áratug. Nú
vilji Evrópuþjóðir flytja út íslenska
líkanið með verkefninu Youth in
Europe. „Á sama hátt getum við
flutt módelið yfir á önnur svið og
farið að sporna við andlegri vanlíð-
an barna og ungmenna,“ segir Inga
Dóra.
Fyrri frestur til að sækja um
meistaranámið er til 18. apríl og sá
síðari til 27. maí en frestur vegna
B.Ed. námsins í íþróttafræði er til
27. maí.
Ný kennslufræði- og lýðheilsudeild við HR
„Erum með nýja sýn
í málefnum barna
og ungmenna“
Morgunblaðið/Árni Torfason
„Við vitum að námsárangur barna ræðst að verulegu leyti af þáttum sem
liggja utan skólans sjálfs,“ segir dr. Inga Dóra Sigfúsdóttir deildarforseti.
MEÐ því að leggja sérstaka áherslu á
menntun stúlkna er hægt að ná veru-
legum árangri í baráttu gegn fátækt
og fáfræði í þróunarlöndunum. Þetta
sagði Ólöf Magnúsdóttir, verk-
efnastjóri hjá UNICEF á Íslandi, en
hún flutti erindi á málstofu sem
Verzlunarskóli Íslands stóð fyrir um
hjálparstarf í gær. Á málþinginu var
rætt um framkvæmd hjálparstarfs og
árangur af starfinu.
Ólöf sagði að sumum þætti kannski
einkennilegt að hjálparstarf gengi út
á að leggja sérstaka áherslu á mennt-
un stúlkna. Hafa þyrfti hins vegar í
huga að um 120 milljónir barna í
heiminum gengju ekki í skóla og þar
af um 80 milljónir stúlkna. Með því að
leggja sérstaka áherslu á menntun
stúlkna næðust mörg markmið.
Menntaðar konur eignuðust færri
börn en ómenntaðar. Börn menntað-
ara mæðra væru einnig heilbrigðari.
UNICEF einbeitir sér að hjálp-
arstarfi við börn og er sá aðili í heim-
inum sem bólusetur flest börn árlega.
Ólöf sagði að bólusetningar björguðu
árlega 2,6 milljónum barna. Barna-
dauði í heiminum hefði minnkað á ár-
unum 1990–2002 um 11%. Árangur af
hjálparstarfinu væri því greinilegur.
Ólöf sagði hins vegar að vandamálin
væru enn gríðarlega stór. Um 246
milljónir barna væru hnepptar í
barnaþrælkun og 1,2 milljónir barna
væru seldar árlega. Gríðarlegur
vandi blasti við vegna eyðnismits.
Lykilorðið í baráttu við sjúkdóminn
væri fræðsla.
Eiga skilið þakklæti
og virðingu
Óli Tynes blaðamaður flutti einnig
erindi á málþinginu. Hann sagði að
fátækt og hungur væri víða að finna í
heiminum. Fólk í stórborgum í þró-
unarlöndunum, þar sem væru glæsi-
leg hús og hótel, þyrfti að berjast við
hungur á hverjum degi. Úti á lands-
byggðinni væri einnig fólk sem lifði
við hungurmörk. Ástæðan væri m.a.
frumstæðir búskaparhættir. Hann
benti í því sambandi á N-Kóreu þar
sem hundruð þúsunda hefðu dáið úr
hungri á síðustu árum.
Óli sagði að víða væri verið að
vinna mjög gott starf í þágu hungr-
aðra og fátækra í heiminum. Og þó að
hluti þeirra fjármuna sem varið væri
til hjálparstarfs færi í spillingu mætti
ekki gleyma öllu því fólki sem væri í
brýnni þörf fyrir hjálp. Hann sagði að
á síðustu árum hefðu hjálparsamtök
verið að breyta um aðferðir til að
tryggja betur að hjálpin skilaði sér til
þeirra sem þyrftu á henni að halda.
Rauði krossinn legði t.d. mikla
áherslu á að senda fólk á staðinn.
Þetta fólk legði sig í lífshættu og ætti
skilið þökk okkar og virðingu.
Reuters
Peace Olalude, 5 ára gamall drengur í Lagos í Nígeríu, bólusettur.
Menntun stúlkna
mikilvæg í hjálparstarfi
Málþing í Verzlunarskóla Íslands
FULLTRÚAR Reykjavík-
urlistans í borgarráði bók-
uðu á fundi ráðsins í gær
þegar fjallað var um sam-
gönguáætlun fyrir árin 2005
til 2008 að með áherslum í
samgönguáætluninni fari
höfuðborgarsvæðið enn á
ný verulega varhluta af
framkvæmdum ríkisins í
samgöngumálum og
Reykjavíkurborg sérstak-
lega. Til framkvæmda í höf-
uðborginni sjálfri, þar sem
búa um 40% landsmanna, renni ein-
göngu 8–9% framkvæmdafjár.
Í bókunninni segir síðan m.a.: „Á
höfuðborgarsvæðinu öllu búa um
63% landsmanna og eru þar skráðar
127.000 bifreiðir, eða um 64% bif-
reiðaflota landsmanna. Engu að síð-
ur fer aðeins fimmta hver króna veg-
áætlunar til framkvæmda á
höfuðborgarsvæðinu. Þetta fjár-
svelti svæðisins hefur verið langvar-
andi, því á árunum 1990–2004 hefur
hlutfall framlaga til vegamála á höf-
uðborgarsvæðinu einungis verið
22%. Samgönguráðuneytið hefur
verið í höndum Sjálfstæðisflokksins
óslitið frá árinu 1991 og ber hann því
höfuðábyrgð á fjársveltinu. Mikil-
vægasta samgöngubót á svæðinu og
væntanlega sú hagkvæmasta á land-
inu, lagning Sundabrautar, er ótíma-
sett í áætluninni sem er algerlega
óviðunandi. Yfirlýst áform ríkis-
valdsins um sérstaka fjármögnun
brautarinnar eiga ekki að standa í
vegi fyrir því að framkvæmdin verði
tímasett. Þá er grundvallaratriði að
þrátt fyrir að um sérstaka fjármögn-
un kunni að verða að ræða, feli það
ekki í sér að um sérstaka gjald-
heimtu verði að ræða af notendum
Sundabrautar.“
Segir borgina
afskipta í sam-
gönguáætlun
Morgunblaðið/ÞÖK